Koronavirüsün yayılma hızı nispeten yavaşlasa da dünya genelinde toplamda 2 milyon 420 bin pozitif vaka bulunuyor. 166.205 kişinin hayatını kaybettiği Covid-19 pandemisi adeta tüm dünyanın üzerine bir kabus bulutu gibi çöktü. Aralık ayının ortasında ilk olarak Çin’de başlayan salgın hastalık şu anda neredeyse dünyanın her noktasına ulaşmış durumda.
Sağlık alanında yarattığı yıkıcı etkilerin yanında ekonomiye vurduğu darbe de bir o kadar tehlike teşkil ediyor. Bu nedenle hükümetler ve merkez bankaları hiç vakit kaybetmeden bir dizi önlemi devreye soktu. Birçok merkez bankası ekonomiye destek olmak amacıyla faiz oranlarını düşürürken, düşük gelirli ailelere yardım, işletmelere finansman ve borçlara askıya alma gibi önemli kararlar açıkladı.
Son olarak Japonya hükümeti de ekonomiye destek amacıyla hazırladığı teşvik paketini 1.1 trilyon dolara çıkaracağını duyurdu. Ancak yapılan bu yardımların amacına ulaşması için ekonomiyi ayakta tutan en önemli güç olan özel tüketimin de aynı şekilde devam etmesi gerekiyor. Fakat şu an Türkiye de dahil olmak üzere tüm ülkelerde insanların sadece zaruri ihtiyaçlarını karşılamak için para harcadığını görmekteyiz.
Milyonlarca insanın işsiz kaldığı veya ücretsiz izne çıktığı şu süreçte sadece gıda gibi temel ihtiyaçlar için bütçe ayrılıyor. Başka bir değişle insanlar, zor zamanları atlatmak için olabildiğince tasarruf etmeye yöneliyor. Ekonomistler tüketicilerin bu davranış şekillerinin ekonomiyi canlandırma konusunda olumsuz etki yaratacağını belirtirken azalan tüketici güvenine dikkat çekiliyor.
Geçici sonuçlara göre dünya genelinde tüketicinin güveni Nisan ayında 71 seviyesine gerileyerek rekor düzeyde düşüş gösterdi. Uzmanlar endeksin toparlanmasının tamamen koronavirüs salgınındaki gelişmelere bağlı olduğunu belirtiyor.
Michigan Üniversitesi araştırma sonuçlarına göre Mart’ta 89,1 olan tüketici güven endeksi, Nisan’da 71’e geriledi.
Mart ayında 89,1 olan endeks Nisan’da 18,1 puan düşüş gösterdi. 71 seviyesine gerileyen endeks yıllık bazda %27’lik düşüşe işaret etti. Tüketici güvenindeki düşüşün altında yatan birincil etken kişisel finans tarafında yaşanan belirsizlik ve güven kaybı oldu.
Araştırma anketinin direktörü Richard Curtin, tüketicilerin ekonominin hızlıca toparlanacağına dair beklentiler yerine uzun bir resesyona hazırlıklı olmaları gerektiğini ifade etti. Ancak tüketici güveninde görülen derin düşüşün altında yatan asıl etkinin ekonomideki bozulmadan çok koronavirüs salgını olduğunun altını çizdi.
Virüs ne kadar çabuk kontrol altına alınırsa insanların da ekonomiye o denli çabuk güveneceğini belirtti. Endeks 2008 küresel finans krizi zamanında 16,6 puanlık bir düşüş göstermişti. Ancak şu anki seviyeye baktığımızda bu orandan da daha geniş çapta bir kayıp olduğunu görmekteyiz.
Önümüzdeki haftalarda da endekste düşüş bekleyen Curtain, ABD gibi ekonomiyi açmayı değerlendiren ülkeler olsa da tüketicilerin bu söylenenlerin somutlaşmadığı sürece kendini güvende hissetmeyeceğini aktardı.
Tüketici kararlarının bilim, deneyim ve duyguya bağlı olduğunu söyleyen anket direktörü, “Devlet veya federal kurumlar tarafından yapılan resmi açıklamalardan bağımsız olarak, bireysel tüketiciler COVID-19 virüsünün kendilerine, ailelerine, arkadaşlarına ve topluluklarına karşı riskleri hakkında kendi yargılarını oluşturacaklar.” şeklinde değerlendirmede bulundu.
Türkiye geneli duruma baktığımızda son açıklanan verilere göre tüketici güven endeksinin 71,3 seviyesinde olduğunu görmekteyiz.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı rakamlara göre ülkemizde tüketicinin güveni Mart ayında %1,3 düşüş göstererek 71,3 seviyesine geriledi. Endeks koronavirüs salgınının başlamadığı Şubat ayında 72,3 olarak gerçekleşmişti. Hatırlanacağı üzere Türkiye‘de ilk koronavirüs vakası 10 Mart tarihinde açıklanmıştı.
An itibarıyla toplam can kaybının 2017’ye, vaka sayısının ise 86.306’ya çıktığını görmekteyiz. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk olmak üzere birçok isim ekonomiye destek paketini duyurdu.İlk etapta 2 milyon haneye 1000 TL nakit yardımı yapılmıştı.
Dünyanın her yerinde olduğu gibi ülkemizde de koronavirüsle mücadele kapsamında banka kredi borçları ertelendi, ücretsiz maske dağıtımı, düşük gelirli ailelere yardım, konaklama projesi, esnafa kredi gibi çeşitli destekler devreye sokuldu. Ancak hayata geçirilen bu çalışmalar tıpkı diğer ülkelerde olduğu gibi bizde de tüketicinin endişesini yatıştırmadı.
Mart ayında hanenin maddi durum beklentisi endeksi %0,7 azalarak 90,6’ya, genel ekonomik durum beklentisi endeksi %1,7 azalarak 95,1 seviyesine geriledi. İşsiz sayısı beklenti endeksinin %2,4 azaldığı Mart ayında endeks 73,5 olarak açıklandı.
İnsanların büyük çoğunlukta evde durmaları, ücretli veya ücretsiz izne ayrılmaları, ekonomik olarak çok zor bir dönemden geçtiğimiz gerçeği tasarruf etme alışkanlığını artırdı. Bu nedenle geçtiğimiz ay tasarruf etme ihtimali endeksi %1,2 artış göstererek 26’ya yükseldi.
işlem yapmak için
GCM Yatırım
yanınızda!
Paratic Haber
Paratic Piyasalar
