
ABD Başkanı Donald Trump, Çin’le yapılan birinci aşama ticaret anlaşmasını çok önemli ifadeleriyle tanımlasa da analistler bunun gerçek bir anlaşmadan ziyade geçici ateşkes gibi göründüğünü söylüyor.
ABD ile Çin’in vardığı kısmi anlaşmanın her iki tarafı da rahatsız eden çetrefilli konulara yeterince değinmediği ve birinci aşamadaki bir anlaşmanın tasarlanmadan önce müzakerelerin yeniden dağılabileceği konusunda uyarı yapılıyor.
Sonuçta geçen haftaki 13. tur görüşmelerin ardından Trump Cuma günü yaptığı bir açıklamada, kısmi anlaşmanın önümüzdeki 3 haftada yazılacağını duyurmuştu.Varılan anlaşma kapsamında ABD’nin Çin mallarında en az 250 milyar dolarlık bir tarife artışını askıya alacağı ancak 15 Aralık’ta yürürlüğe girecek olan başka bir artırım için planların devam ettiği de kaydedilmişti.
Küresel yatırım yönetimi şirketi Allianz Global Investors kıdemli ekonomisti Christiaan Tuntono bu noktada; “Trump’ın Çin’le yaptığı birinci aşama ticaret anlaşmasının gerçek bir anlaşmadan çok ateşkes gibi göründüğünü düşünüyoruz” dedi.
Macquarie Capital’deki ekonomistler de aynı görüşü tekrarlayarak bunu “geçici ateşkes” olarak nitelendirdi.Mizuho Bank’ın Ekonomi ve Strateji Başkanı Vishnu Varathan Pazartesi günü CNBC’ye verdiği demeçte; “Gerçek dikenli meseleler açısından, hiçbiri ele alınmadı” diyerek henüz gerçek hiçbir şey görmediklerini vurguladı.
Söz konusu kısmi anlaşmanın bir parçası olarak Çin’in ABD’den 40 ila 50 milyar dolar değerinde tarımsal ürün alacağına değinen Varathan, Çin’in zaten daha fazla tarımsal ürün istediğini dile getirdi. Her iki tarafta da büyük bir esneme olmuş gibi görünmediğini ve Çin’in zorlu duruşunun gerçekten değişmediğini ekledi.
Allianz’dan Tuntono da kısmi anlaşmanın Çinli teknoloji devi Huawei ve kara listedeki Çin şirketlerinin geleceği gibi siber güvenlik benzeri daha hassas alanlara değinmediğini şöyle anlattı:“Bu birinci aşama anlaşma, anlaşma olarak adlandırılırken, bu ABD-Çin ticareti üzerindeki mevcut tarife yükünü ortadan kaldırmıyor veya gelecekteki ABD-Çin ilişkilerinde işletmelerin karşılaştığı belirsizliği azaltmıyor” dedi.
ANZ ekonomistleri de bu yılın başlarında anlaşmaya yakın olduğu söylenen görüşmelere atıfta bulunarak; “İlk önce, anlaşmanın taslağını hazırlamak zor bir süreç olabilir. Nisan-Mayıs müzakerelerindeki ani bozulma, böyle bir riske güzel bir örnektir” dedi.
Tuntono, bu ilk aşamadaki anlaşmanın sonuçlandırılmasının hala bozulabileceğini belirterek; “İkinci aşama ve diğer anlaşmalar için daha fazla müzakere, yeniden yürürlüğe konan tarife ile durdurulabilir” ifadeleriyle endişeyi açıkladı.
Asya Ticaret Merkezi genel müdürü Deborah Elms ise; “Daha önce bu yoldan geçtik, bu yüzden söylemesi zor ama hiç anlaşma yapmamaktan iyidir. Ama bunu ABD ve Çin’i rahatsız eden sorunlara kapsamlı bir çözümün başlangıcı olarak adlandırmamız gerektiğini düşünmüyorum.” dedi.