Avrupalı liderler, Tahran’ın Amerikan ekonomik yaptırımlarından korunmadığı sürece nükleer anlaşmayı ihlal etmeye devam edeceğini düşünüyorlar. Bu nedenle 2015 İran nükleer anlaşmasını kurtarmak için çabalıyorlar. İngiltere Dışişleri Bakanı ve Başbakan Adayı Jeremy Hunt, anlaşmanın henüz bitmediğini söyleyerek diplomasiye hala yer olduğunu belirtti.
Brüksel’de konuşan Hunt, İran’ın nükleer bomba geliştirmekten hala bir yıl kadar uzakta olduğunu ifade etti.
Hunt, anlaşmayı devam ettirmek için daha küçük bir pencere olduğunu söylerken, anlaşmaya taraf olanların bir sonraki adımları tartışmak için bir araya geleceğini belirtti. Ayrıca ABD, kritik bir müttefik olsa bile Washington’un şu anki yaklaşımı ile aynı fikirde olmadığını dile getirdi.
Hunt, “Orta Doğu’yu nükleer silahtan arındırmanın en iyi yolu olduğunu düşündüğümüz nükleer anlaşmayı korumanın bir yolunu arıyoruz,” dedi. İran nükleer ajansı sözcüsü Behrouz Kamalvandi ise bugün yaptığı açıklamada, İran’ın ABD ile ve diğer büyük dünya güçleriyle imzalanan 2015’teki anlaşmanın yürürlüğe girmesinden önce nükleer gelişme durumuna geri dönme tehdidinde bulunduğunu söyledi.
JCPOA (Ortak Kapsamlı Eylem Planı), nükleer programına sınırlar getirme karşılığında İran’da ekonomik yaptırımları kaldırmayı amaçlayan anlaşmadır.
Bu anlaşma, Donald Trump yönetiminin geçen yılın Mayıs ayında çekildiğinden ve petrol sektörü ile ekonomisinin büyük bir bölümünü sakatlayarak, Tahran’a yönelik ağır yaptırımları reddettiği için yaşam desteği aldı.
Tahran zaten ülkenin nükleer kuruluşuna, İran’ı nükleer bombaya daha teknik bir şekilde yakınlaştırabilecek bir adım olan düşük zenginleştirilmiş uranyum üzerindeki uluslararası kabul görmüş stok sınırlarını aşması için yeşil ışık yaktı.
İran, nükleer bir silahta bölünebilir malzeme olarak işlev gören uranyumun zenginleştirilmesine ilişkin sınırını aşmaya başladığını belirtti.
Son aylarda Tahran ve Washington arasındaki gerginlikler artış gösterdi. İran, ABD askeri dronunu düşürürken; Trump yönetim yetkilileri, İran Cumhuriyeti’ni Hürmüz Boğazı yakınlarındaki ticari tankerlere saldırmakla suçladı. Haziran ayında Trump, saldırıya başlamadan sadece 10 dakika önce İran hedeflerine yönelik yakın bir askeri görevi iptal ettiğini iddia etti.
Bilim adamları; İran’ın, nükleer uzmanları gerçekten korkutucu hale getirme ihtimalinin, örneğin yüzde 20’ye kadar uranyum zenginleştirmesi sağladığını ve bunun da 2015’in başında İran’ın silah seviyesindeki malzemeye üç ay ara verdiğini söyledi. Bazı bilim adamları, mevcut sızma süresinin yaklaşık bir yıl olduğunu tahmin ediyor. Ancak bir aygıta bomba yerleştirme ve teslim etme yeteneği daha ileride.
Uzmanlar, İran’ın uranyum zenginleştirme konusunda en fazla endişe verici iki adım olduğunu dile getiriyorlar.
Bu adımlardan birisi; İran’ın yüzde 3,67’lik JCPOA zenginleştirme sınırını aşmasıdır. Diğeri ise sivil enerji üretimi için izin verilen miktarı ve Arak ağır su araştırma reaktörünün modernizasyonunun potansiyel olarak tersine çevrilmesi tehlikesidir. Bunlar altında anlaşma, nükleer silah geliştirme yeteneğini ortadan kaldırmak için değiştiriliyordu.
Mayıs ayında Trump’ın yönetimi, ülkenin ham ihracatını sıfıra indirmek için İran petrolünün geri kalan ithalatçılarına verdiği muafiyet sona erdi. İran’ın ekonomisinde şu anda ciddi bir durgunluk var ve enflasyonun bu yıl yüzde 40’ı geçmesi bekleniyor. Nükleer anlaşmaya imza atan diğer taraflar ise anlaşmayı canlı tutmaya çalışıyorlar. İran ise ABD yaptırımları söz konusu olduğu sürece geri adım atmayacağını söylüyor.
işlem yapmak için
GCM Yatırım
yanınızda!
Paratic Haber
Paratic Piyasalar
