
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İran’ın nükleer anlaşmadaki çıkarları korunmazsa 60 gün içinde zenginleştirilmiş uranyum seviyesini artıracaklarını bildirdi. ABD Başkanı Donald Trump, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşmadan çekilme kararı almış, hemen ardından da İran’a çeşitli alanlarda yaptırım uygulaması başlatmıştı.
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, ABD’nin nükleer anlaşmadan tek taraflı çekilmesine yönelik, “İran, nükleer anlaşma kapsamında gönüllü şekilde uyguladığı bazı taahhütleri yerine getirmemeyi çıkarlarına uygun görmüştür” açıklamasında bulundu.
Tahran hükümeti, Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, Çin ve Rusya Büyükelçiliklerini nükleer faaliyetlere tekrar başlayacağı konusunda bilgilendirdi.İran devlet televizyonu tarafından açıklanan bu karar, ABD’nin İran’la sivil nükleer çalışmalar kapsamında işbirliği yapan ülkelere tanıdığı yaptırım muafiyetini 90 günlüğüne uzattığını açıklamasından sonra geldi. Daha önce 180 gün olan bu sürenin, İran üzerindeki baskıyı artırma amacıyla alındığı belirtildi.
ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarının ilki 7 Ağustos 2018’de, ikincisi ise 5 Kasım 2018’de yürürlüğe girmişti. Trump, İran ile yürürlükte olan nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekildiğini ve bazı yaptırımları devreye soktuğunu duyurdu. Ancak petrol ithalatı konusunda; Türkiye, Çin, Yunanistan, İtalya, Güney Kore, Hindistan, Japonya ve Tayvan olmak üzere 8 ülke muaf tutuldu.
Geçtiğimiz haftalarda Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada 2 Mayıs’ta sona erecek olan muafiyet süresinin uzatılmayacağı bildirildi. Açıklama sonrasında petrol fiyatları yılın zirvesini gördü. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, komşularımızla ilişkilerimize kimsenin karışamayacağını belirterek, ABD’nin tutumuna karşı tepkisini gösterdi.
İran Cumhurbaşkanı Ruhani, önümüzdeki günlerde petrol ve bankacılık konusunda yaptırımların kaldırılmaması halinde, uranyum üretiminde sınırları olmayacağını söyledi.ABD’ye ültimatom niteliğinde olan bu uyarı kapsamında açıklama yapan Ruhani, nükleer anlaşmadaki çıkarları korunmazsa 60 gün içerisinde zenginleştirilmiş uranyum seviyesini artıracaklarını söyledi. Bu doğrultuda petrol ve bankacılık alanında uygulanan yaptırımların kaldırılması talep edildi.
Hasan Ruhani açıklamasında; “Zenginleştirilmiş uranyum miktarımız 300 kilograma ulaştığında bunu iki ülkeye satıyorduk. Bugün bu eylemi durduruyoruz. Ağır su satmaya da son veriyoruz. Eğer önümüzdeki 60 gün içinde başta petrol satışımız ve bankacılık yaptırımlarının kaldırılması gibi ana çıkarlarımız sağlanırsa, önceki koşullara geri döneriz. Bu beklentimiz yerine getirilmediği takdirde uranyum zenginleştirme konusunda sınırlamamız olmayacaktır” şeklinde konuştu.
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ise ABD’nin anlaşmadan çekilmesinin üzerinden bir yıl geçtiğini fakat bu süre zarfında İran’ın çıkarlarını koruyacak hiçbir adım atılmadığını belirtti.