
ABD-Çin müzakerelerinde önemli bir yol alınmış olmasında Trump yönetimi Pekin’in, tartışmaları giderek artan yeni süreçler konusunda gündemi kabul etmesini sağlamak adına Liu He’ye güveniyor. Perşembe günü Beyaz Saray taraflı üst düzey görüşmeler devam etti. Her iki taraf da, 1 Mart’ta sona eren ve 2 Mart ile uygulamaya giren bir son teslim tarihinden önce, 200 milyar dolarlık Çin ürünlerine yönelik %10 uygulanan ek tarifelerin %25’e çıkmasını önleyebilecek bir anlaşmaya odaklandı.
Çin liderinin elçisi Bay Liu ve Başkan Xi Jinping, ABD’nin taleplerini yerine getirme çabalarını engelleyebilecek güçlü seçmenlerle karşı karşıya geliyor. Görüşmelere hakim olan kişilerin açıklamalarına göre, ABD ile Çinli müzakereciler arasında mevcut ikili ticaret gerginliğinin altında yatan bazı temel konular üzerinde derin boşlukların sürdüğü dikkat çekiyor. (Fikri mülkiyet, kur değişimleri ve teknoloji transferleri gibi)
Sübvansiyonların Gündeme Getirilmesi ve Çin Savunması
Halk, ABD’nin yasadışı teknoloji transferi ve devlete ait firmalar için uygunsuz sübvansiyonlar olarak adlandırdığı şeyleri durdurma baskısı ile karşı karşıya olduğunu belirtti. Çinli müzakereciler, fiyatları bozan ve Batı rakiplerini dezavantajlı hale getiren devlet sübvansiyonlarını durdurmayı teklif ederken, şimdiye kadar sorun teşkil edecek bir sübvansiyon listesi hazırlamadıklarını ifade etti.
Çin tarafı şimdiye dek tekliflerinde soya fasulyesi, ham petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz gibi ABD tarımsal ve enerji ürünlerinin daha fazla alımına odakladı. Asya’nın küresel ekonomisi ne anlaşma yapılırsa yapılsın, ABD de uygulanacak anlaşmazlıkları çözmenin garanti bir yolunu arıyor.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Bir kağıda bir şeyler yazmak bir şey, uygulama mekanizmalarına sahip olmak başka bir şey. Ticaret ekibimizin işlerinin zor olduğunu ve bu konuda Amerikan halkının emin olduğunu biliyorum.” demişti.
Dünya Ekonomisine Zarar Veren Süreç
İki ülke müzakerecileri bu hafta, küresel pazarlara ve iş dünyasına zarar veren yıllardır süren ticari anlaşmazlığı çözmek için Ocak ayından bu yana dördüncü görüşmeyi düzenliyorlar. 1 Mart’ın son tarihi bitmekle birlikte, Başkan Trump tarihte bu haftanın “büyülü” olmadığını ifade etmişti.
Çin Başkan Yardımcılarındandan biri olan Bay Liu’ya yine de, ilk olarak geçen yılın başlarında verilen, Bay Xi’nin “özel elçisi” ünvanı verilmişti. Bu, anlaşma yapmaya gerekli olan uzlaşmaları yapmak için güç kattığını gösterebilir bir gelişme oluyor. Gelişmeye rölatif Çin bürokratik bir fikir birliği oluşmasına yönelik bir adım atmış olabilir.
Özel elçi, “Uzlaşmayı teşvik etmek için solo toplantılar yapmaktan kaçınıyor. Çinliler yalnızca bir ekip olarak buluşuyor ve tüm kurumsal çıkarları bu grup ile görüşüor.” Buna rağmen meslektaşlarına verdiği taahhütlere, ABD Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer ve Hazine Sekreteri Steven Mnuchin, görüşmelerin ardından iki taraf arasında müzakere edilen yazılı metindeki değişikliklerle dikkat çekti.
Ekonomist Liu’nun Sorumluluğu Yüksek
Gelişme ABD müzakerecilerini Bay Liu’nun bir taktik olarak boşa çıkarmaya çalıştığını ya da Çin bürokrasisinin gerekli değişiklikleri kabul etmesini sağlayamayacağı tartışmalarını gün yüzüne çıkarıyor olabilir. 67 yaşındaki bir ekonomist Bay Liu, Bay Xi’yi ortaokuldan beri tanıyor. 2012 yılının sonlarında başlayan ilk beş yıl boyunca liderin perde arkasındaki ekonomik görevlisi idi. 2017 yılının sonlarında ikinci döneme giren Çin lideri, Bay Liu’yu, geniş bir ekonomi alanından sorumlu tuttu. (Finansal sistem, sanayi sektörü ve Washington ile ticaret müzakereleri.)
Kariyerinin başlarında, 2000’lerde Liu, ABD ekonomistleriyle bir araya geldiğinde reformcu olarak Batı’daki itibarını artırdı ve Pekin’in Çin’in daha fazla açılmasını sağlamak için ABD baskısını kullanabileceğini dile getirmişti. Ancak bu taktik politika zaferlerine dönüşmede fazla yol katedemedi. 2018 yılının başından bu yana Sayın Liu ve ekibindeki bazı kişiler, Çin’in hızla büyüyen sigorta sektörünün yabancı sermayeye açılmasını sert bir şekilde hızlandırmaya çalışıyorlar. (Çin tarafında gelişmelere hakim tarafın açıklaması.)
Çin Tarafından “Kendimizi baltalayacak acı meyveyi yemeyiz!” İfadesi
Çabalar, Halk Sigorta Şirketi ve devlet düzenleyicisi dahil olmak üzere devlete ait olan sigorta devlerinden büyük bir engelleme ile karşı karşıya kalmıştı. Pekin şimdilik, üç yıl içinde Çinli sigortacıların yabancı mülkiyeti ile ilgili kapaklarını kaldırma taahhüdünde bulundu.
Çinli yetkililer, zaten otomobil ve finansal hizmet gibi sektörlerdeki yabancı rakipler için daha liberal kurallar ve fikri mülkiyet korumasının daha sert bir şekilde uygulanması konusunda atıfta bulundukları için reform adına somut adımlar attıklarını söyledi.
Fakat Bay Liu, taviz vermek zorunda kaldı. Bu sektörlerde yabancı mülkiyet sınırlarını ortadan kaldırmak, ABD’nin istediği gibi hemen yürürlüğe girmeyebilir. Çin yerli firmalara, özellikle de devlete ait olanları, değişikliklere hazırlanmak için daha fazla zaman vermek istiyor. Üst düzey bir Çinli yetkili, “Kimse Çin’in kendi gelişimini baltalayan acı meyveyi yutmasını beklememelidir!” demişti. Bu, Başkan Xi tarafından Çin ticaret müzakerecileri için belirlenen yol gösterici ilke olarak lanse ediliyor.