Paratic Haber: Ekonomi, Finans RSS Interactive

Borsa Nedir? Yeni Başlayanlar için Borsa Rehberi

Borsa nedir sorusunun en net cevabı burada! Bu yazıdan sonra borsanın amacı nedir, para kazanmak için borsa ne demek tamamen öğrenmiş olacaksınız.
Borsa Nedir? Yeni Başlayanlar için Borsa Rehberi
YAYINLANMA ZAMANI
SON GÜNCELLEME
Yorum

Artık borsa nedir öğrenmek istiyorsanız yatırım yapmaya hazırsınız demektir. Bu yazının amacı da diğerlerinden farklı olarak size kısa yoldan borsa ne demek anlatmak olacak. Yani fazla teorik bilgiye girmeden, sizi hemen borsada bir hisse almaya hazırlayacak cinsten bir yazı okumaya başladınız.

Borsa, medyada fazlasıyla konuşulmaya başladığı zaman, para dağıtmaya başlamış demektir. Yani her 10 Instagram gönderisinden birinde borsa ile ilgili herhangi bir içeriğe denk geliyorsanız oldukça coşkulu bir zaman yaşanıyor demektir. Bu durum merakınızı daha da artırmıştır. 🤑

Bu coşkulu zamanlardan siz de nasibinizi almak istiyorsanız bu yazıdaki bilgilere kulak verin. 👂 Kısaca borsa nedir öğrenecek ve yazı bittiğinde hemen bir hisse alabileceksiniz. İşte sizin için hazırladığımız bilgiler…

Borsa Nedir?

📌 Borsa; yatırımcıların şirket hisselerini alıp, onlara ortak olmasını ve sonucunda para kazanmasını sağlayan bir piyasadır.

Evet, borsaya yatırım yaparak tanınmış şirketlere ortak olabilirsiniz. Bu şirketler kârını artıracak işler yaptığında siz de para kazanmış olursunuz.

📚 Daha teorik bir borsa nedir tanımı yapacak olursak; ticarete konu olan kıymetli mal ve evrakların alım satımının elektronik ortamda aracılar vasıtasıyla gerçekleştiği ve arz talep prensibine göre işleyen piyasadır.

Değeri milyar liralara ulaşan şirketler sermayelerini, eşit mülkiyeti ifade eden paylara bölerek borsada işleme açarlar. Yatırımcılar ise şirketlere olan ilgilerine göre payları almaya talip olurlar. Borsa bu işlemlerin güvenilir, şeffaf ve serbest rekabet ilkeleri çerçevesinde gerçekleşmesi için gerekli ortamdır.

Yatırım yapmaya hemen başlamak için borsa ne demek öğrenmiş oldunuz bile. 👏

Kısaca BorsaKurumsal bir yapısı bulunan borsada, ülkemizin tanınmış 600 civarında şirketinin hisse senetleri alıcı ve satıcılarla buluşur. Fiyatları ise hisselere olan arz ve talebe göre değişir. Yani bir hisse senedine çok yoğun bir ilgi varsa ve alım işlemleri satım işlemlerinin çok üstündeyse o hisse yükselir. Mantık bu kadar basit.

Teorik olarak borsa tanımını bu kadarla sınırlı tutuyoruz. Borsa tarihi gibi daha detaylı bilgiler arıyorsanız onları Borsa Makaleleri kategorisini ziyaret ederek okuyabilirsiniz.

Şimdi size kısaca borsanın amacından bahsetmek istiyoruz. Çünkü bu borsanın işleyişi, neden borsada yatırım yapıyoruz, şirketler neden hisselerini borsada halka arz ediyor gibi sorularınıza yanıt olacak. Sonrasında sizi borsada hisse senedi almaya hazır hale getireceğiz. 👌

Borsa Amacı Nedir?

Borsanın amacı, hem yatırımcılara hem de şirketlere güvenli bir yatırım ortamı sunmaktır. Bu sayede de ülke ekonomisine katkı ve itibar sağlamaktır.

Yatırımcıların birikimlerini güvenli şekilde değerlendirmesini sağlayan borsa, şirketler için önemli bir kaynak elde etme yeridir. Şirketler ihtiyaç duydukları finansmanı bulmak ve saygınlığını artırmak için borsaya girer. Hisselerini borsaya açan şirketler, yeni ortaklar bularak aradıkları finansmanı güvenli yoldan bulurlar.

2022 – 2023 döneminde oldukça kârlı bir yatırım yöntemi haline gelen halka arzlar, şirketleri borsaya girmeye daha da teşvik etti. 👑

Bu çift taraflı etki sayesinde de ülke ekonomisine katkı sağlanır. Küçük – büyük her türden tasarruf sahibi hisse senedi alma yoluyla şirketlere ortak olma fırsatı bulur. Ülke üretiminde önemli yere sahip şirketler ise kârlılık ve büyümelerini bu şekilde finanse edebilir.

En kısa haliyle borsanın amacı bu şekildedir. Peki, sizin borsadaki amacınız ne? ⁉️

Sizin borsaya ilgi duymanızın asıl nedeni elbette para kazanmak. İçinizde borsadan para kazanma hissiyatı şu nedenlere bağlı olarak canlanmış olabilir;

  • Bir hisse senedi yatırımcısı olarak para kazanmak.
  • Halka arzlara girerek para kazanmak.
  • Temettü yatırımcısı olarak uzun vadede para kazanmak

Aslında bu maddeleri son yılların popüler konularını gözeterek sıraladım. Çünkü rastgele bir akşam haberlere göz atsanız ya temettü ya da halka arz kelimesini duyabilirsiniz. Zaten hisse senedi yatırımcısı olmanız Tüpraş, Aselsan, Türk Hava Yolları ve daha çok sayıda Türkiye’nin güçlü şirketine ortak olmanız demektir.

Neden BorsaEğer bu noktalarda mutabık kaldıysak hemen diğer bilgilere geçelim.

Hisse Senedi Nedir?

Borsanın tanımını yaptığımız bu yazıda, konuları daha iyi anlamak için hisse senedi nedir sorusuna da kısaca cevap vermek istiyoruz. Hisse senetleri borsanın en yüksek işlem hacimli enstrümanıdır. Zaten borsaya tahvil alayım diye değil, hisse alayım diye gireriz. 🤷

📌 Pay senedi olarak da anılan hisse senetleri, bir şirketin sermayesinin belli bir nominal değere bölünmüş her bir parçasıdır.

Yani 1 milyon lira ödenmiş sermayesi olan bir şirket hayal edin. Bu şirket 1 TL nominal değer üzerinden sermayesini paylara böldüğü zaman her bir hisse senedi, şirketin mülkiyetinin 1 milyonda 1’ini ifade etmektedir.

İşte biz de borsadan bu mülkiyeti temsil eden paylardan alırız. Bu sayede de şirkete ortak oluruz. Bir başka deyişle şirkete ortak olma hakkını hisse senedini alarak elde etmiş oluruz. Elbette şirkete ortak olma amacımız, şirket para kazandıkça bizim de para kazanmak istememizdir. 🤑

Bir şirketin hissesini borsadan alabilmemiz için hisselerin halka açılmış olması gerekir. Yani zaten mevcutta halka açık şirketlerin hisselerini alırız veya bir şirketin halka arzına katılarak o hisselere sahip oluruz.

🪄 İşte son dönemlerin sihirli kelimesi “halka arz!” Şimdi de halka arz ne demek onu öğrenelim.

Halka Arz Nedir?

🔔 Halka arz, şirketler tarafından yatırımcılara yapılan bir çağrıdır. Yani “hisselerimi borsaya açıyorum, ilgilenen varsa buyursun gelsin” demesidir…

Aslında halka arz ifadesi geniş bir süreci temsil eder. Yani şirket önce buna karar verir, yapısında buna uygun değişiklikler yaparak bir aracı bulur. Bu aracıyla birlikte halka arz sürecini başlatır. İlgili mercilere başvurular yapılır, onaylar alınır ve sonucunda bir tarih belirlenerek talep toplamaya başlanır.

Şirketler hisselerini ya kesin talep dediğimiz yöntemle ya da borsada satış yöntemiyle halka arz eder. Her ikisinde de yatırımcılara duyurular yapılır ve talep toplanır. Birkaç gün sonra bu talepler sonucunda halka arz işlemi tamamlanır ve katılıma göre yatırımcılara payları dağıtılır. Yine birkaç gün sonra da hisseler borsada işlem görmeye başlar.

⚠️ Gelelim en merak edilen noktaya… Biz bu halka arzlara nasıl katılabiliriz?

2022 – 2023 yıllarını kapsayan dönemde Borsa İstanbul’da halka arz çılgınlığı yaşanmaya başladı. Halka arz sonrası 10 gün civarında tavan yapan hisseler, yatırımcıya kısa sürede yüksek kazançlar sundu. Normal şartlarda bir hisse senedinde görülmeyen performanslar kaydedilerek, tıpkı kripto paralar gibi çılgın karlar elde edildi. Dolayısıyla borsa çok sayıda yeni yatırımcı çekti. 💸

Halka Arz Performansları
Görsel Kaynak: Dünya

Belki sizin de borsa nedir öğrenmek istemenizdeki en önemli faktör halka arzdır. Gelin şimdi bir halka arza katılmak için yapmanız gerekenlere bakalım;

  • 📝 Bir borsa hesabı açmak: Bir banka veya aracı kurumlardan olabilir. Örneğin Garanti Bankası’nda mevduat hesabınız varsa hemen Yatırımlar bölümünden hisse hesabı açabilirsiniz. Aynı şekilde GCM Yatırım’ın küçük formunu doldurarak da borsa hesabı oluşturabilirsiniz.
  • 💰 Hesaba para yatırmak: Bankadan bir hesap açtığınız zaman direkt virman yöntemiyle hisse hesabınıza para yatırabilirsiniz. Bir aracı kurumdan açtığınızda da sizi zorlayacak bir işlem yoktur.
  • 🗓️ Talep toplama tarihini beklemek: Bir halka arz için açıklanan talep toplama tarihlerini bekleyin. Bu tarihleri Halka Arz Takvimi yazısından takip edebilirsiniz.
  • 🔖 Talep toplama yöntemini öğrenmek: Halka arz için kesin talep veya borsada satış yöntemi uygulanabilir. Kesin talep ise borsa hesabınızdan Halka Arz bölümünü bulun ve kesin talep girişi yapın. Borsada satış yönteminde ise hisse alış ekranına gelerek şirketin belirlenmiş kodunu girin.
  • 🧮 Kaç lot gireceğinizi belirlemek: Bu tamamen size kalmış bir durumdur. Şirketin hisselerinin ne kadarını halka açacağı ve fiyatı bellidir. Siz buna göre kaç lot talep etmek istiyorsanız bunu belirterek işleminizi onaylayın.

İşte hepsi bu kadar. Emin olun bir halka arza katılmak, burada yazmaktan çok daha kolay. Basit bir şekilde adımları izleyerek halka arzlara katılabilirsiniz.

Temettü Nedir?

Borsa ne demek merak etme nedenlerinizden birisi de temettü olabilir. Çünkü temettü, normal kazancın dışında ekstra bir gelir demektir. Hatta bazı yatırımcılar sadece temettü için borsada varlığını sürdürüyor. Bunlara temettü yatırımcısı adı veriliyor.

Temettü nedir açıklamak gerekirse; şirketlerin dönemsel kazançlarından bir kısmını ortaklarıyla paylaşması yani kâr payı dağıtması demektir. Bu dağıtım, hisse senedi veya nakit şeklinde olabilir.

Genellikle yıl sonu bilançosuna göre belirlenen temettü ödemeleri bir heyecan yaratır. 🥳 Çoğunlukla nakit olarak dağıtılan temettü, ekstra bir kazanç getirir. Ancak temettü konusunda gerçekten kazançlı olmanız için o hisseyi uzun yıllar elinizde tutmanız gerekir. Bunun nedeni hisse senedi fiyatının temettü sonrası değişecek olmasıdır.

📉 Hisse senedinin fiyatı genellikle ödenen temettü kadar düşecektir. Temettü dağıtımının ardından ilk işlem gününde hisse senedinin fiyatı, dağıtılan brüt miktar kadar düşüş gösterir.

Örneğin 100 lira değeri olan bir hisse senedinden, hisse başına brüt 20 liralık bir temettü dağıtımı olması halinde, hisse fiyatı sonraki işlem gününe 80 lirayla açılış yapacaktır.

Temettü Getirileri
Kaynak: Temettü Hisseleri

Temettü hakkı kazanmak için temettü dağıtımının yapılacağı günden 1 gün önce bile hisseyi almanız yeterlidir. Ancak bir sonraki gün fiyat düşeceği için bir kazanç söz konusu olmayabilir. Eğer sürekli temettü dağıtan bir hisseyi 5 yıl gibi bir süre elinizde tutmayı planlıyorsanız işte o zaman temettüden para kazanmış olursunuz.

Borsa nedir merak etmenize neden olduğunu düşündüğümüz konulara değindikten sonra şimdi hisse senedi almaya biraz daha yaklaşalım 🐣

Borsa Hesabı Nasıl Açılır?

Borsada işlem yapmaya başlamak için bir hesap açmalısınız. Bu hesabı mevduat hesabınızın bulunduğu bir bankanın mobil uygulamasına girip birkaç dakika içinde oluşturabilirsiniz.

Bankanın mobil uygulamasına giriş yapınca genellikle şu adımları takip edersiniz: 👣

  • İşlemler
  • Yatırımlar
  • Hisse İşlemleri
  • Hisse Senedi Hesap Açılışı

Bu 4 adımdan sonra karşınıza çıkan bilgileri doldurup, Uygunluk Testi’ni de tamamladıktan sonra hesabınız açılır.

📩 Hesabınızın açıldığını Merkezi Kayıt Kuruluşu’ndan (MKK) gelen mesaj ile teyit edersiniz. Sonrasında hesabınıza para yatırıp dilediğiniz gibi işlemlere başlayabilirsiniz.

Borsada Alım – Satım Nasıl Yapılır?

Evet, bir hisse senedi almaya neredeyse hazırsınız! 🤏

Borsada alım satım işlemleri oldukça basit bir şekilde yapılır. Hisse senedi hesabı açtığınız bankanın mobil uygulamasına giriş yaparak ve bu hesaba para aktararak işe başlarsınız. Direkt mevduat hesabınızdan “Kendi Hesabıma Transfer” butonunu kullanarak hisse hesabınıza para gönderebilirsiniz.

📈 Hisse hesabınıza para gönderdikten sonra Hisse Senedi Alış ekranından ilgilendiğiniz hisseyi seçerek işe başlarsınız. Bunları sıralayarak durumu netleştirelim:

  • Adım 1: Yatırım yapacağınız hisseyi belirleyin.
  • Adım 2: Hisse Alış ekranından ilgili hissenin kodunu bulun ve seçin.
  • Adım 3: Emir tipini belirleyin. Ya piyasa emrini seçerek anlık fiyattan ya limit fiyatlı emir seçerek belirleyeceğiniz fiyattan emir girebilirsiniz.
  • Adım 4: Almak istediğiniz fiyatı girin. Eğer piyasa emri seçerseniz fiyat girmezsiniz; ancak limit fiyatlı emir seçerseniz bir fiyat girmelisiniz.
  • Adım 5: Almak istediğiniz lotu girin. Hisseden kaç adet almak istiyorsanız o miktarı girin ve onaylayın.

Borsada alım işlemi bu 5 adımla gerçekleşir. Bu saydığım bilgileri girdikten sonra emriniz kaydedilir ve karşılık varsa anında gerçekleşir. Genellikle piyasa fiyatlı emirler anında gerçekleşir. Limit fiyatlı emirler ise günlük olarak kaydedilir ve karşılık bulduğunda gerçekleşir.

Hisse alış işlemi gerçekleştiği an Hisse Portföyüm bölümünde görünmeye başlar. Piyasa hareketine göre kar ve zarar yazmaya anında başlayacaktır.

📉 Diyelim ki 100 TL kar ettiniz var artık hisseyi satmak istiyorsunuz. Bu durumda da şu adımları izlersiniz:

  • Adım 1: Hisse için sat butonuna tıklayın.
  • Adım 2: Emir tipini belirleyin. Piyasa fiyatını seçerseniz mevcut fiyattan anında satış gerçekleşir. Limit fiyatlı emir seçerseniz belirlediğiniz fiyat gerçekleştiği zaman satış yapılır.
  • Adım 3: Fiyatı belirleyin. Limit fiyatlı emir seçerseniz satış için düşündüğünüz rakamı yazın.
  • Adım 4: Kaç lot satacağınızı belirtin. Eğer elinizdeki hisselerin ne kadarını satacağınızı yazın.
  • Adım 5: İşlemi onaylayın.

Satış işleminizi de bu adımları izleyerek gerçekleştirirsiniz.

Gördüğünüz gibi her iki işlem de oldukça basit bir şekilde yapılıyor. Burada önemli olan hisseyi ne zaman alıp satacağınıza karar vermektir. Bu noktada biraz piyasa araştırması yapmanız yararlı olacaktır. Şirket gelişmelerini, ekonomik verileri ve borsanın genel trendini öğrenmeniz işinize yarayacaktır.

Şimdi borsada hangi saatlerde işlem yapabileceğinizi öğrenelim:

Borsada İşlem Saatleri ve Seanslar

⏰ Borsa İstanbul haftanın 5 günü 09:30 ile 18:10 saatleri arasında faaliyet göstermektedir. Seanslar aksi belirtilmedikçe sürekli işlem yöntemi ile gerçekleşir.

Borsa İstanbul Pay piyasası tam işlem günlerinde şu saatlerde faaliyet gösterir:

Saat Seans Açıklama
09:40 – 09:55 Açılış (Tek Fiyat) – Emir Toplama
09:55 (+) Açılış (Tek Fiyat) – Fiyat Belirleme ve İşlem
10:00 – 18:00 Sürekli İşlem Yöntemi – İşlem
18:00 – 18:01 Kapanış Tek Fiyat – Kapanış Marj Yayını
18:01 – 18:05 Kapanış Tek Fiyat – Emir Toplama
18:05 (+) Kapanış Tek Fiyat – Fiyat Belirleme ve İşlem
18:07 – 18:08 Kapanış Fiyatından / Son Fiyattan İşlemler – Marj Yayını
18:08 – 18:10 Kapanış Fiyatından / Son Fiyattan İşlemler – İşlem

Pay Piyasası yarım işlem günlerinde ise şu saatlere göre işler:

Saat Seans Açıklama
09:40 – 09:55 Açılış (Tek Fiyat) – Emir Toplama
09:55 (+) Açılış (Tek Fiyat) – Fiyat Belirleme ve İşlem
10:00 – 12:30 Sürekli İşlem Yöntemi – İşlem
12:30 – 12:31 Kapanış Tek Fiyat – Kapanış Marj Yayını
12:31 – 12:35 Kapanış Tek Fiyat – Emir Toplama
12:35 (+) Kapanış Tek Fiyat – Fiyat Belirleme ve İşlem
12:37 – 12:38 Kapanış Fiyatından / Son Fiyattan İşlemler – Marj Yayını
12:38 – 12:40 Kapanış Fiyatından / Son Fiyattan İşlemler – İşlem

Borsa İstanbul piyasaları kendi seans saatlerine göre faaliyet gösterir. Bu nedenle hangi piyasada işlem yapacaksınız onun saatlerine hakim olmalısınız.

Borsada Nelere Dikkat Edilmeli?

Borsada işlem yaparken dikkat etmeniz gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Her işin bir inceliği olduğu gibi doğal olarak borsada işlem yapmanın da inceliği vardır. Borsa nasıl oynanır öğrenirken zaten bu adımları izlemeniz gerekiyor.

⚠️ Yeni başlayanlar için borsa adımlarını paylaşmak gerekirse;

  • Mutlaka bildiğiniz yatırım aracına yatırım yapın. 👍
  • Borç, kredi gibi geri ödenmesi gereken parayla borsaya girmeyin.
  • Borsaya yatırdığınız parayı unutun ve elde edeceğiniz gelire göre hareket etmeyin.
  • Size birisi “A hissesi kazandıracak” diyorsa, o hisseden uzak durun.
  • Kendi yatırım stratejilerinizle işlemlerinizi yapın ve başkalarınızın kararlarınızı etkilemesine izin vermeyin. ♟️
  • Fiyat grafiklerinin tepe ve dip noktalarından alım – satım yapmayın.
  • Beklediğiniz hedefe ulaştığınız zaman “biraz daha beklesem daha çok kazanırım, biraz daha düşünce alırım” demeyin.
  • Aceleci, sabırsız ve organize olamayan bir yatırımcı olmayın. 🫣
  • Sabırlı olun, bir fırsatla karşılaştığınızı düşündüğünüz zaman acele etmeyin ve iyice araştırın.
  • Çoğunluğun gittiği yoldan gitmeyin. Herkes satıyor veya alıyor diye sizde almayın, satmayın.
  • Sürekli araştırın, gözlemleyin, analiz edin ve OKUYUN! 📚

Size daha iyi hizmet verebilmek için Yasal Mevzuat çerçevesinde, veri politikalarımızda belirtilen amaçlarla sınırlı olmak üzere çerezler (cookies) kullanıyoruz. Detaylı bilgi ve izin iptali ile ilgili olarak Gizlilik Politikamızı inceleyebilirsiniz.

Ayrıntılar
Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%
Piyasalar yükselişte veya düşüşte olabilir.
Fiyat beklentini iki yönlü değerlendir.