Bir yatırımcı hisse senetlerine yatırım yaparak değer kazancından kâr etmek ister. Ancak hisselerin dikkat çekici bir kazanç yöntemi daha vardır. Temettü yani kâr payı, hisse senedi yatırımcısının elde ettiği bir diğer kazançtır. Yani normalde hisse fiyatındaki değişimlerden elde edeceği kazanca ek olarak, belli dönemlerde dağıtılan temettülerden de bir kazanç sağlanmış olunur.
Temettü hisse senetleri için son derece önemli bir konudur. Yatırımcıya fazladan getiri sağladığı gibi şirkete güveni de artırır. Çünkü temettü dağıtan şirketler yatırımcılar tarafından daha fazla tercih edilir. Buna bağlı olarak da şirkete duyulan güven ve itibar artar.
Şimdi temettü nedir, nasıl alınır ve hesaplaması gibi konuların detaylarına bakalım:
- Temettü Nedir?
- Temettü Verimi Nedir?
- Temettü Fonu Nedir?
- Temettü Nasıl Alınır?
- Temettü Dağıtımı Nedir, Nasıl Yapılır?
- Temettü Dağıtımı Sonrasında Hisse Fiyatı Ne Olur?
- Temettü Hesaplaması Nasıl Yapılır?
- Kâr Payı Hakkının Yasal Olarak Düşme İhtimali Var mıdır?
- Hisse Senetlerinde Temettü Garantisi Var mıdır?
- En İyi Temettü Hisseleri
Temettü Nedir?
Temettü, bir şirketin elde ettiği dönemlik kârdan nakit veya hisse senedi olarak ortaklarına pay vermesidir. Bu nedenle temettü, kâr payı olarak da anılır. Ayrıca hisselerin sahiplerine tanıdığı haklardan birisidir.
Yıl sonu bilançosuna göre belirlenen temettü, bir şirketin kârlılığı ile ilgilidir. Yani bir şirket yıl sonunda zarar açıkladıysa ödenecek bir temettüsü de olamaz. Üstelik bir şirket yılı kârla bitirmesine karşın yine temettü ödememeyi seçebilir. Bir zorunluluk değildir, ancak temettü veren şirket hisseleri diğerlerine göre daha fazla ilgi görür.
Yıllık net dönem kârına göre belirlenen temettü, kârdan vergilerin ve diğer giderlerin düşülmesinin ardından kalan kısmın yüzde 20’sinden az olmayacak şekilde belirlenir.
Burada bilinmesi gereken kavramlardan birisi temettü oranıdır. Bu kavram, şirketin temettü olarak dağıttığı toplam tutarın, ilgili dönemde elde edilen toplam kârın yüzde kaçına denk geldiğini gösterir.
Şirketin temettü verimliliği de burada bilinmesi gereken bir konudur. Verimlilik, şirketin piyasa değerine kıyasla ne kadar kâr payı dağıttığını ifade eder. Bir başka deyişle hisse başına alınan temettünün, hisse fiyatının ne kadarına denk geldiğini gösterir.
Yatırımcılar açısından temettü ekstra kazanç demektir. Ancak uzun vadeli yatırımcılar için daha büyük bir anlama sahiptir. Yani bir hisseyi elinde 1 haftadır bulunduran kişi ile 5 yıldır bulunduran kişi temettüden farklı faydalar alır. Buna temettü verimi denir.
Hisseyi sırf temettüden faydalanmak için 1 hafta önce alan kişi, normal bir getiriye sahip olabilir. Ancak ilgili hisseyi 5 senedir portföyünde taşıyan yatırımcı, her yıl ödenen temettünün etkisiyle gelirini normal bir yatırımcıya göre daha fazla artırma şansına sahip olmuştur.
Hisse senedi nedir sorusunun detaylı cevabı için ilgili yazımızı mutlaka ziyaret edin.
Temettü Verimi Nedir?
Bir hisse senedinin potansiyel getirisinde, temettü verimi öne çıkmaktadır. Çünkü basitçe, şirketin piyasa değerine kıyasla ne kadar kâr payı dağıttığını ifade eder.
Bir şirketin, dağıttığı net temettü miktarının hisse fiyatına oranı, temettü verimidir. Borsada kâr satışı gibi temettü verimi de yatırımcılar için ekstra kazanç anlamına gelir.
Bununla birlikte daha önce de belirttiğimiz gibi uzun vadeli yatırımcılar için daha önemlidir. Çünkü bir hisseyi yeni almış alan kişi ile yıllardır tutan kişi, farklı oranlarda temettü verimi alır.
Örneğin; X şirketinin hisseleri 100 liradan işlem görüyor ve hisse başına 4 lira temettü ödüyor. Buradaki temettü verimi, yüzde 4 olarak karşımıza çıkacaktır.
Fakat hisseyi 1 hafta önce satın alan x kişisi ile 5 yıldır elinde tutan y kişisi için oran aynı olmaz. Bunu bir örnekle açıklayalım:
X kişisi, bir hisseyi 2018 yılında 10 liradan satın alıyor. Aynı sene yüzde 1 temettü verimi ile 1 lira temettü ödemesi alıyor.
İlerleyen yıllarda artan hisse fiyatıyla birlikte artan getiri elde eden x kişisi, 2023’te yüzde 5 temettüyle ödüllendiriliyor. Uzun vadeli yatırımcı burada hem artan hisse fiyatı hem de temettü büyümesinden faydalanıyor.
Hisseyi 2023 yılında satın alan y kişisi ise x’e kıyasla hisseyi çok daha yüksek fiyattan aldığı için onun kadar getiri elde edemiyor.
İşte bu nedenle de en iyi temettü veren hisseler, özellikle uzun vadeli yatırımcılar için önem taşıyor. Yalnızca temettü verimi yüksek diye yatırım yapılan hisseler, uzun vadede düşünüldüğü kadar iyi getiri sunmayabilir.
Para yönetimi konusunda başarılı olmak için detaylı araştırma yapıp şirketin finansal sağlığı, geçmiş performansı ve geleceğe yönelik beklentileri gibi faktörler göz önüne alınmalıdır. Temettü verimi, ancak bu şekilde istenen verimlilikte olacaktır.
Temettü Fonu Nedir?
Temettü ödeyen yatırım fonları, portföyünde kâr payı ödeyen hisse senetlerine yoğun olarak yer veren fonlardır.
Temettüsü yüksek hisse senetlerinin performansına odaklanan bu fon ailesi, nakit olarak ödediği temettüler ile yatırımcılarına yatırım süresinde nakit akışı olanağı sunmaktadır.
Birikimlerini temettü ödeyen şirketlere yatırım yaparak değerlendirmek isteyen yatırımcılar içindir.
Örneğin Garanti Portföy Temettü Ödeyen Şirketler Hisse Senedi (TL) Fonu (Hisse Senedi Yoğun Fon), fon toplam değerinin en az yüzde 80’i devamlı olarak BIST Temettü Endeksi (XTMTU) yer alan yerli hisselere ve bu paylardan oluşan endeksleri takip etmek üzere kurulan borsa yatırım fonları katılma paylarına yatırılır.
Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu’nda (TEFAS) yer alan bilgilere göre Garanti temettü yatırım fonunun 6 aylık getirisi, 17 Nisan 2023 itibarıyla yaklaşık yüzde 56’dır.
Yani fona 6 ay önce 1000 lira yatırım yapan bir kişinin, şu andaki kazancı 560 liradır.
Temettü fonlarından Deniz Portföy BIST Temettü 25 Endeksi Hisse Senedi Yoğun Fon yatırımcılarının ise 6 ayda yüzde 48’e yakın getiri elde ettiği görülüyor. Bu oran Ak Portföy BIST Temettü 25 Endeksi Hisse Senedi Fonu için yüzde 42 civarında.
Temettü Nasıl Alınır?
Temettü almak için her şeyden önce kâr payı dağıtacak şirketin hisselere sahip olmanız gerekiyor. Hatta temettü dağıtımının yapılacağı günün sabahına kadar o hisseyi portföyünüze eklerseniz bu haktan yararlanabilirsiniz. Yani temettü dağıtacak hisseyi, açıklanan tarihten önce portföyünüze eklediğiniz zaman temettüden otomatik olarak yararlanmış olursunuz.
Örneğin şirket 21 Mayıs’ta temettü ödeyeceğini açıklasın. Siz 20 Mayıs’ta bu hisseyi alarak temettü alma hakkına sahip olursunuz.
Alacağınız temettü miktarı ise sahip olduğunuz hisse senetlerine oranla hesaplanır. Yani temettü, tüm pay sahiplerine payları oranında dağıtılmaktadır.
Temettü ödeme tarihi genel kurulun onayının ardından açıklanır. Ülkemizde Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden bu duyurular herkesle paylaşılır.
Peki, temettü ödemesi nereye yatar?
Açıklanan tarihte temettü ödemesi borsa hesaplarınıza gönderilir ve 2 iş günü içerisinde işlendiğini görürsünüz. Eğer temettü nakit değil, bedelsiz hisse şeklinde dağıtılacaksa yatırım hesabınıza doğrudan aktarılır.
Temettü Dağıtımı Nedir, Nasıl Yapılır?
Temettünün dağıtılması işlemi 3 farklı şekilde yapılmaktadır. Bunlar; nakit, hisse senedi ve bu ikisinin karışımı şeklindedir. Yani bir kısmı nakit, diğer kısmı hisse senedi olarak dağıtılabilir.
Bedelsiz sermaye artırımına giden şirketler ise temettüyü hisse senedi olarak dağıtırlar. Böylece şirketin piyasa değeri üzerinden yatırımcılara hisse dağıtılır.
Eğer şirket, hisse senedi piyasasında işlem görmüyorsa ilk temettüsünü nakit olarak yapmak zorundadır.
Ödemeler genellikle Mayıs ayının sonuna kadar yapılmaktadır. Çünkü anonim şirketlerin temettü ödemesi için hesap dönemini takiben 5. ayın sonuna kadar vakti vardır.
Kâr payı dağıtımı, bir şart değildir. Ancak şirketin tercih edilmesi ve bilinirliği adına önemli bir eylemdir. Şirketler politikalarına göre temettü dağıtım kararı alırlar.
Temettü Dağıtımı Sonrasında Hisse Fiyatı Ne Olur?
Temettü, şirketin varlıklarından çıkan bir parayı temsil ettiği için, genellikle hisse başına ödenen temettü tutarı kadar hisse fiyatı da düşer.
Temettü dağıtımının ardından ilk işlem gününde hisse senedinin fiyatı, dağıtılan brüt miktar kadar düşüş gösterir.
Örneğin 100 lira değeri olan bir hisse senedinden, hisse başına brüt 20 liralık bir temettü dağıtımı olması halinde, hisse fiyatı sonraki işlem gününe 80 lirayla açılış yapacaktır.
Çünkü şirket, varlıklarından ya da kasasından bir kısmını yatırımcıya vermiştir. Elbette bu kalıcı bir düşüş değildir. Temettü dağıtımı sonrası değeri düşen hisselerin bir süre sonra toparlanması beklenir. Hatta birçok yatırımcı, bu düşüşü fırsat olarak değerlendirip portföyüne ekleme yapabilir.
Temettü Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Fazlasıyla merak edilen bir konu olduğu için temettü hesaplama örneği vermek istedik.
Bir şirketin yüzde 40 temettü ödemesi yapacağınız düşünelim. Sizde ise bu şirketin 100 tane hissesi var.
Hisseler nominal değerle ölçülür ve borsada bu değer 1 TL’dir. Buna bağlı olarak hisse başına 40 kuruş temettü alırsınız.
Elinizde 100 tane hisse olduğu için toplamda 40 TL temettü ödemesi almış olursunuz. Ancak burada bilmeniz gereken önemli bir nokta vardır. Hisse senedinin fiyatı, pay başına temettü kadar düşecektir.
Yani elinizdeki hissenin fiyatının 10 lira olduğunu varsayalım. Bu durumda 9,6 liradan işlem görmeye başlayacaktır.
Bir başka örneğe daha göz atalım:
Sermayesi 100 milyon lira olan ve toplamda 10 milyon lira temettü açıklayan bir şirket, nominal değerli her bir hisse senedine 10 kuruş ödeme yapacaktır. Elinizde 500 adet hisse olduğunu varsayarsak, 50 TL temettü alırsınız.
Elbette bu kazancınız da vergiye tabiidir. Bireysel yatırımcılardan yüzde 15 stopaj vergisi kesilerek temettü ödemeleri hesaplarına geçer.
Temettü almak için dağıtımın yapılacağı günden bir gün önce hisseyi almış olmanız yeterlidir. Ancak temettü ödemesinin ardından hissenin fiyatının düşeceğini unutmamalısınız.
O zaman bu işin kârı nedir diye merak edebilirsiniz. Temettü ödemesi, hisseye uzun vadede yatırım yapan kişiler için avantajdır. Diğer türlü kısa vadede bir avantaj sağlamamaktadır.
Kâr Payı Hakkının Yasal Olarak Düşme İhtimali Var mıdır?
Borçlar kanunu kapsamında 818 sayılı kanun hükmünde 5 yıl boyunca alınmamış olan kar payının düşme ihtimali vardır. Bu kanun SPK’nin mevzuatları içerisinde de vardır. Bu nedenle bu gibi bir durumla karşılaşıldığında hakkınızı aramak için yargı yoluna başvurabilirsiniz.
Sadece kar payı hakkı için değil, aynı durum rüçhan hakkı için de geçerlidir. Borsa dışında halka açık olarak işlem gören anonim şirketlerin ortakları bu haklarını minimim 20, maksimum 120 gün; borsa da işlem görenler ise en az 15, en fazla da 60 gün içerisinde rüçhan hakkını kullanması gerekir.
Bu haklar ne başkasına devredilebilir ne de bu sürelerin dışında kullanılabilir. Bu gibi hususları bilmenizde fayda vardır.
Hisse Senetlerinde Temettü Garantisi Var mıdır?
Nasıl ki hisse senetlerinde sabit bir getirisi söz konusu değilse temettü için de aynı şeyi söyleyebiliriz. Çünkü şirketlerin zarar etme ihtimali vardır. Bu yüzden de yatırımcılara önceden temettü dağıtımı hakkında garanti verilememektedir.
Biliyorsunuz ki şirketin net geliri üzerinden yedek akçe, vergi gibi kesintiler yapılır. Bunun sonucunda da minimum yüzde 20’lik kısım üzerinden dağıtım işlemleri gerçekleştirilir. Bu nedenle herhangi bir rakamın belirtilmesi yanlış olacaktır.
Temettü dağıtımlarının dışında avans da mümkündür. SPK’nin tebliğinde yazan şartlara uyum sağlayan yatırımcılara, dönem aralarında kâr payı avansı verilebilmektedir.
En İyi Temettü Hisseleri
Son olarak en iyi temettü hisselerine yer vermek istedik. Bu kapsamda öncelikle son 10 yılın (2013 – 2022) temettü şampiyonu 10 şirketini sizlerle paylaşıyoruz.
ŞİRKET ADI | BORSA KODU | TEMETTÜ VERİMİ |
---|---|---|
İş Yatırım Ortaklığı | ISYAT | %135,4 |
Creditwest Factoring | CRDFA | %89,4 |
Panora Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı | PAGYO | %79,3 |
Akmerkez Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı | AKMGY | %78,7 |
Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları | EREGL | %73,4 |
İş Yatırım | ISMEN | %67,7 |
Aksa Akrilik | AKSA | %67,4 |
İskenderun Demir ve Çelik | ISDMR | %65,3 |
Yeni Gimat Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı | YGGYO | %64,7 |
Pınar Entegre Et ve Un Sanayi | PETUN | %60,3 |
Aygaz | AYGAZ | %59,1 |
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası | TOASO | %58,7 |
Pergamon Status Dış Ticaret | PSDTC | %58,5 |
Doğuş Otomotiv | DOAS | %57,7 |
Yukarıdaki hisseler 2013 ile 2022 yılları arasında toplam yüzde verim bakımından temettü hisseleri olarak sıralanmaktadır.
Şirketlerin temettü geçmişlerini inceleyerek ve uzun vadeli bir yatırım stratejisi benimseyerek bu hisselerden oluşan bir portföye yatırım yapabilirsiniz. Böylece uzun vadede normal bir yatırımcıya göre daha iyi bir kazancın sahibi olabilirsiniz.
2023’te en iyi temettü veren hisselerden şimdiye dek belli olanlarda ise oranlar yüzde 11 ile yüzde 1 aralığında değişiyor.
Info Yatırım (INFO) yüzde 11,5 ile temettü şampiyonları arasında yer alırken ödemesini 29 Aralık’ta yapacak Pergamon-Status (PSDTC) yüzde 9’un üzerinde verimle temettü dağıtacak.
Akbank (AKBNK) yüzde 8,5, Başkent Doğalgaz Dağıtım Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi (BASGZ) yüzde 8,2, Naturelgaz Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (NTGAZ) yüzde 8 oran ile temettü verimi yüksek hisseler arasında gösteriliyor.
Gelecek Varlık (GLCVY) yüzde 8, Yapı Kredi (YKBNK) yüzde 7,5, Tekfen Holding yüzde 7,1, Pınar Süt (PNSUT) yüzde 6,6, Türkiye İş Bankası (ISCTR) yüzde 6,4, Garanti (GARAN) yüzde 6,4, Enerjisa (ENJSA) yüzde 6,4 olarak belirtiliyor.