Suudi Petrol Arzı Saldırıları, Dünyanın Yedek Kapasitesini Yok Ediyor

S&P Global Platts bugün yaptığı açıklamada, hafta sonu boyunca Suudi Arabistan’daki kritik petrol üretim tesislerine yapılan saldırının, dünyanın yedek kapasitesini etkin bir şekilde yok edeceğini belirtti.

Drone saldırıları, Cumartesi günü Abqaiq’te ve yakındaki Khurais sahada, petrol işleme tesisine yönelik gerçekleşti.  Krallığın günlük 5,7 milyon varil ham petrolüne zarar verdi ve bu toplam üretimlerinin yüzde 50’sini oluşturuyor. Aynı zamanda dünya genelinde günlük petrol üretiminin yüzde 5’inden fazlasına denk geliyor.

Ülkenin ulusal petrol şirketi Saudi Aramco, konuya yakın bir kaynağa göre, sözleşmeden doğan yükümlülükleri yerine getirmek için 35-40 gün tedarik sağlıyor. Saudi Aramco’nun Pazartesi gününe kadar üretimlerinin yaklaşık üçte birine veya günlük iki milyon varile geri dönmesi hedefleniyor.

S&P Global Platts Pazar Lideri Sarah Cottle, “Bu risk primini yükseltir, arz tarafına çok fazla baskı uygular. Bu olay, dünyanın yedek kapasitesini etkin bir şekilde ortadan kaldırıyor,” dedi.

Cottle, ham stokları derhal düşürme ihtiyacından dolayı uzun vadeli görünümün yükselişe geçtiğini de sözlerine ekledi. Uluslararası gösterge Brent tipi ham petrol fiyatı, yüzde 19 artarak 71,95 dolara kadar yükseldi. ABD West Texas Intermediate ise kazanımların öncesinde yüzde 15’ten fazla artarak 63,34 dolara yükseldi.

Asya piyasalarında Brent tipi ham petrol varil başına yüzde 9,9 artışla 66,19 dolar seviyesindeyken, WTI yüzde 8,9 artışla 59,71 dolardan işlem gördü.

Petrol Piyasaları için Jeopolitik Risk Primi

Cottle’nin görüşü, aynı zamanda enerji danışmanlığı şirketi Wood Mackenzie tarafından da gündeme getirildi.

Şirketin rafinaj, kimyasal madde ve petrol pazarları başkan yardımcısı olan Alan Gelder, “Bu saldırı, petrol piyasası için önemli etkilere sahiptir, çünkü Suudi Arabistan’dan tedarik edilen günlük 5 milyon varil kayıp mevcut stoklar ve diğer OPEC+ grup üyelerinin sınırlı yedek kapasitesi ile uzun süre karşılanamamaktadır,” dedi.

Bugün yaptığı açıklamada Gelder, jeopolitik risk biriminin petrol fiyatına geri döneceğini söyledi. JP Morgan Asset Management’ta çok varlıklı portföy yöneticisi olan Leon Goldfeld, 2020 ortalarına giren petrol vadeli işlemlerinin fiyatlarında piyasaya girilen bir risk primi bulunduğunu gösterdiğini söylüyor.

Goldfeld, “Esasen hangi kapasitenin etkileneceğini gelecek yılın ortasında geri alacağınızı ve çalıştıracağınızı varsayıyorsunuz. O zaman bile, fiyat arttı ve spot pazarda etkin olarak gördüğümüz yüzde 10 yerine yüzde 6 ila 7 arttı. Bu nedenle pazarlar tarafından inşa edilen bir risk primi var,” dedi.

Hafta sonu saldırısından önce petrol piyasası, ABD-Çin ticaret anlaşmazlığının ortasında küresel büyüme endişelerini yavaşlatmanın yanı sıra arz fazlası üzerine odaklandı.

Geçen hafta hem OPEC hem de Uluslararası Enerji Ajansı, bu hafta petrol piyasalarının OPEC ve müttefikleri tarafından tedariklerin sınırlandırılmasına yönelik bir anlaşmaya rağmen 2020’de bir artı değerle sonuçlanabileceğini söyledi.

Ancak S&P Global Platts’tan Cottle’ye göre; dünyanın en büyük petrol ihracatçılarından biri olan Suudi Arabistan’daki kesinti uzun bir süre devam ederse petrol fiyatları kolayca 80 doların üzerinde artabilir.

Abqaiq, dünyanın en büyük petrol işleme tesisi ve günde 7 milyon varilden fazla işleme kapasitesine sahip ham petrol dengeleme tesisidir.

Cottle, fiyatların uzun süreli bir kesinti veya toparlanma da dahil olmak üzere gerginliğin artması durumunda çok daha yüksek hareket edebileceğini söylüyor. Bununla birlikte Emirates NBD Emtia Araştırma Müdürü Edward Bell, küresel ekonomideki dikkat karşısında yükselişin sürdürülebilir olmayabileceğini belirtti.

Bell, “Brent’in 70 dolara varan fiyat yükselişi, tam da bu aşamada küresel ekonomi için gerekli olmayan şey. Petrol fiyatını varil başına 70 ila 80 dolar arasında tutabilecek küresel bir ekonomi değil. Bu yüzden ani bir yükseliş yapsa ve birkaç hafta boyunca orada kalsaydı bile talep tarafında tepkisinin bu fiyat hareketini tekrar söndürecektir,” dedi.

ABD’nin Tepkisi Sınırlı Olabilir

ABD, bu önemli tesislere yapılan drone saldırıları için İran’ı suçladı. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Cumartesi günü tweet gönderen İran’ın dünyanın enerji arzına benzeri görülmemiş bir saldırı başlattığını söyledi.

ABD Başkanı Donald Trump, saldırıların ardından ABD’nin kilitli ve yüklü olduğunu söyleyerek cevap verdi. Bununla birlikte risk danışmanlığı Eurosia Group, ABD’nin retorik desteğinin 2020 seçimlerinden önce dış politika zaferini ararken askeri harekata dönüşmeyeceğini belirtti.

Eurosia analistleri, “İran destekli insansız hava saldırılarının krallığa yaptığı yükselişe rağmen ABD’nin bölgedeki askeri duruşunu maddi olarak değiştirmesi pek mümkün değil,” ifadelerini kullandı.

İran destekli insansız hava saldırılarının krallığa yaptığı yükselişe rağmen ABD’nin bölgedeki askeri duruşunu maddi olarak değiştirmesi pek mümkün değil.

Analistler, “Başkan Trump, Arap müttefiklerini destekleme konusundaki istekliliğini zaten yeniden tanımladı ve Orta Doğu savaşına karışmaya ilgisiz kaldı. John Bolton’un ayrılması, Başkan’ın İran’a karşı kinetik askeri seçenekler konusunda istekli olma isteğini daha da azaltacaktır,” dedi.

Başkan kabinesinin en şahin üyesi olarak görülen Bolton’un, Beyaz Saray’dan ulusal güvenlik danışmanı olarak çıkması, geçen hafta açıklandığı üzere ABD ile İran arasındaki durumun askeri bir çatışmaya yol açması olasılığını azalttığını söyledi.