
Koronavirüs pandemisine bağlı olarak alınan kilitlenmeden kaynaklanan talep sıkıntılarında toparlanma devam ediyor. Küresel fabrika üretimi ve yeni siparişler ise talepteki canlanmaya bağlı olarak Kasım’da son 10 yılın en yüksek seviyesine yaklaştı.
Dün IHS Markit tarafından açıklanan verilere göre; JPMorgan Küresel Üretim PMI, Ekim’deki 53 seviyesinden Kasım’da 53,7 seviyesine yükseldi.
Bu seviye, 2018 Şubat’tan bu yana görülen en yüksek seviye olarak kaydedildi. PMI, küresel pandemik kilitlenmelerin zirvesinde olan Nisan ayında en düşük seviyeye ulaştığından bu yana yükseliş kaydediyor. Bu kilit metriklerin her ikisi de Kasım ayında, 2018 Ocak’tan bu yana en hızlı oranlarda yükseliş kaydetti. Aynı zamanda son 10 yılın kaydedilen en güçlü ölçümleri arasında yer aldı.
PMI tarafından geçen aylarda işaret edilen gelişmeler, üretimin yılın başlarında yaşanan kesintiler sırasında kaydedilen üretimi telafi etmeye devam ettiğini gösteriyor. PMI’nın çıktı endeksi, artık küresel fabrika çıktısının yıllık %5 oranında arttığına işaret eden bir seviyeye yükseldi. Bu, güçlü toparlanma anlamına geliyor.
Yenilenen virüs kısıtlamaları, başta Avrupa olmak üzere bazı pazarlarda büyümeyi bastırdı. Başkanlık seçimlerinin ardından ABD’de aşı umutları, küresel ticareti canlandırmak ve iyimserlikteki artış, Kasım ayında iş dünyasına olan güvenin önemli ölçüde arttığını gösteriyor.
Kasım verileri açıklanan 30 ülkeden 11’i çıktıda düşüş bildirirken, en yüksek aylık üretim kaybı Meksika’dan Yunanistan’a geçti.
Fransa, İspanya, Türkiye, Polonya ve Vietnam’ın ise daralmaya geri dönme konusunda önemli verilere işaret ettiği görüldü. Brezilya üst üste ikinci bir ay boyunca küresel üretim artışına liderlik ederken, Almanya ve Hindistan da sıralamaya girdi.
Her 3 ülke de Eylül ayında görülenden daha düşük oranlarda artmasına rağmen, sipariş defterlerinin güçlü bir şekilde toparlanmaya devam ettiğini gösterdi. Bu nedenle üç ülke de özellikle güçlü büyüme bildirdi.
ABD ise üretim artışı büyümesinde dördüncü sırada yer aldı. Kasım ayında altı aydan biraz fazla bir süredir üretim artışında en hızlıya doğru belirgin bir artışa işaret etti. ABD’deki iyileşme, genişleme oranını, büyüme farklılaşmalarının tek para birimi bölgesinde genişlediği Euro Bölgesi’nde görülenin önüne itmeyi başardı.
Almanya göze çarpan bir performans gösterirken, Fransa ve İspanya daralma kaydetti. Düşüşler genel olarak artan koronavirüs vakalarından ve ulusal hükümetler tarafından yenilenen kilitleme önlemlerinden etkilenen talebe bağlı olarak yaşandı. Euro bölgesinde genel üretim artışı güçlü kalırken, Almanya sayesinde artış Temmuz’dan bu yana görülen en küçük artış olarak kaydedildi.
Asya’da imalat üretimi büyümesi, Japonya’nın daralmasını sürdürmesine rağmen Ocak 2011’den bu yana en hızlı şekilde büyüdü.
Hindistan bir kez daha en hızlı büyüyen Asya Pasifik imalat ekonomisi oldu. Tayvan ile Çin’de de güçlü ve hızlanan büyüme görüldü. Aynı zamanda üretim artışının Kasım 2010’dan bu yana en hızlı şekilde büyüdüğü görüldü. Endonezya ve Filipinler genişlemeye geri dönerken, Avustralya ile Güney Kore’de büyüme hızlandı.
Asya bir bütün olarak fabrika çıkışı büyümesi açısından Kuzey Amerika ve Euro Bölgesi’nin gerisinde kalmaya devam etti. Geçen aylarda güçlü küresel imalat büyümesinin nispeten hızlı geri dönüşüne önemli bir katkı, dünya çapında mal ticaretindeki canlanma oldu.
Küresel PMI’nın yeni ihracat siparişleri endeksinin, küresel mali krizin zirvesinde dip yaptıktan sonra büyümeye dönüş göstermesi sekiz ay sürdü. Bununla birlikte Kasım ayında tekrar hızlanmasına rağmen küresel yeni ihracat siparişleri büyümesi nispeten yavaşladı.
Daha cesaret verici bir şekilde, üreticilerin önümüzdeki yıla ilişkin iyimserlikleri Kasım’da 2015 Şubat ayından bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
Ay boyunca Covid-19 aşısı gelişmeleriyle ilgili umut verici haberlerin yanı sıra ABD başkanlık seçimlerinden sonra kayda değer bir canlanma ile duygu güçlendi. ABD’deki gelecek iyimserliği neredeyse altı yılın en yüksek seviyesine çıktı. Euro Bölgesi, İngiltere, Kanada, Rusya ve Brezilya’da da duyarlılık arttı. Ancak Çin, Hindistan ve Japonya’da biraz düştüğü görüldü.
Daha yüksek yeni sipariş girişleri, firmaların talebi karşılamak için giderek daha fazla mücadele etmeleri anlamına geliyor. Bu nedenle birikmiş işler, 2018 Ocak’tan bu yana en yüksek oranda arttı. Firmalar daha yüksek iş yüklerini karşılamak için kapasiteyi artmaya çalışırken, istihdam da arttı. Az bir artış olmasına karşın fabrika bordro sayılarındaki küresel artış bir yıldır ilk kez görüldü.
Başlıca ekonomilere baktığımızda istihdam artışının ABD ve Çin’e odaklandığı anlaşılıyor. Aynı zamanda on yılın en güçlü kazancı rapor etmeleri de dikkate değer seviyelerde gerçekleşti. İş kayıplarının oranı ise Asya’da Japonya ve Çin dışında, İngiltere ve Euro Bölgesi’nde yavaşladı.