
Theresa May anlaşmaya varıldığını açıkladı. Milletvekillerinin Avrupa Birliği’nden ayrılık anlaşmasını reddetmesi halinde, ülkenin önümüzdeki ay program kapsamında bloktan ayrılığı ertelemek üzere anlaşıldığı haftanın ilk günündeki beklentilere paralel gerçekleşti.
İngiliz Parlamentosu’nun geçen yıl AB ile müzakere ettiği geri çekilme eğilimi Başbakan’ın uzun süredir direniş gösterdiği bir hareket idi. Başbakan’ın Brexit sürecindeki tutucusunun zayıflama yönündeki güçlü bir işareti olabilir. Tablo olası Brexit sonuçlarından herhangi birinin (bloğu bir anlaşma ile bırakmak, bloğu bir anlaşma yapmadan bırakmak veya hiç bırakmamak) üzerine durulduğunu da vurguluyor.
Bayan May’in hamlesi, İngiltere para birimini Ekim’den bu yana en yüksek seviyeye çıkararak 1,32 dolara yükseltti. Yaygın bir şekilde yorumlanan husus ABD’nin, İngilteren’nin anlaşma yapmadan bloğun dışına çıkılma ihtimalini düşürmesiydi. Daha güçlü bir para biriminden muzdarip uluslararası işletmelerin egemen olduğu FTSE 100, yükseliş gösteren Avrupa pazarında kayıplara yol açtı ve %0.5 oranında değer kaybetti.
Beklentilere Paralel Hareket
Salı günü, bakanlarının birkaçının isyanı ile karşı karşıya kalan Bayan May, milletvekillerine Parlamento’nun Brexit anlaşmasını 12 Mart’ta yapılan oylamada reddetmesi halinde (birçok politikacının beklediği üzere) sürece dair değişimlerden bahsetmişti. Bu bağlamda AB ile müzakereleri genişletmesi gündeme gelebilir.
Theresa May’in imtiyazı olmasaydı, İngiltere 29 Mart’ta AB’den çıkışta ticari bir anlaşma olmadan, İngiliz ticaretinin yaklaşık yarısını temsil eden bir blokla ani ve ekonomik olarak zarar veren bir bölünme ile karşı karşıya kalabilirdi.
Hükümet Salı günü, anlaşma yapılmadan gerçekleşen bir çıkıştan kaynaklanacak olumsuzlukları hafifletmeyi amaçlayan kritik projelerin üçte birinin programın gerisinde kaldığını belirten bir rapor yayınladı. Aynı zamanda, İngiltere’nin AB’yi hiçbir anlaşma yapmadan bırakması halinde ülke ekonomisine uzun vadeli bir darbe alması konusunda da uyardı.
3 Ay Sınırlı Uzatma Gündemi
İngiltere’nin AB’den ayrılmasının ekonomik ve yasal şartlarını ortaya koyan Bayan May’in hükümetinin müzakere ettiği anlaşma, geçen ay 230 oyla reddedilmişti. Ancak istikrarını koruyan taraf, gelecek ay milletvekillerini kazanmak için değişiklikler müzakere etmeye çalışıyor.
Bayan May, düşündüğü ertelemenin üç aydan daha uzun sürmeyeceğini ve gecikmenin birkaç ay içinde çok daha keskin bir uçurum yaratacağını açıkça belirtti. Ancak diğer tarafta, milletvekillerinin konuyu hükümetin elinden alıp, altı aydan daha uzun bir süre ertelenmesine yol açabilecek yasalar çıkarmasının mümkün olduğu da bilinmekte.
Bu gelişme seçmenlere, Bayan May’in anlaşmasına karar verilmesine izin verecek bir referanduma zaman kazandırabilir; ancak bu seçenek şu anda pek çok milletvekili tarafından desteklenecek bir yol olarak gözükmemekte. Brexit’in son tarihini uzatmak için, Bayan May’in diğer 27 AB ülkesine resmi bir istekte bulunması gerekecekti. Üst düzey AB yetkilileri Salı günü bir uzatmaya müsait olduklarını ancak bunun “ne için” olduğunu bilmek istediklerini tekrarladılar.
Başbakan İki Cephede Savaş Veriyor
Partisindeki avukatlar, Brexit’in uzun süre ertelenmesi durumunda isyan edecekleri konusunda uyardı ve Brexit’in tamamen iptal edilmesi kapısını açılabilecek olmasından korktuklarını ifade ettiler. Bu arada Muhafazakar merkezciler, İngiltere’nin AB’den anlaşma yapmadan çıkma ihtimalinin bulunmadığından emin olmak için can atıyorlar. Salı günü, Muhafazakar bakanlardan üçü kamuoyunun bu durumun gerçekleşmesinden endişe duyduğunu vurguladı.
Theresa May’in hareketi, ana muhalefet partisinin (İşçi Partisi) şartların yerine getirilmediği takdirde ikinci bir referanduma destek vererek, milletvekillerinin imtiyazlı bir tutumla konum değiştirmesine yol açabileceğinin gündeme gelmesinden bir gün sonra gerçekleşti. Her iki gelişme de, May’in partisindeki AB karşıtı milletvekillerine, İngiltere’nin AB’yi terk etmeme ihtimaliyle karşı karşıya kalarak anlaşmayı destekleme yönünde baskı oluşturdu.
İngiliz liderin geri çekilmesi, büyük olasılıkla hükümetin taktiklerini değiştirmeye zorlayacak. Bayan May, Muhafazakar Parti’nin anlaşmaz bir Brexit’ten kaçınmak için, bir avuç muhalefetteki İşçi Partisi milletvekili ile bir araya geleceğini umarak bir adım attı. Yaklaşan bir ticari anlaşmasız çıkış olasılığı daha düşükse, milletvekilleri üzerindeki kaldıraç oranı da (kısa vadede) sınırlı kalıyor.
Muhafazakar bir milletvekili olan Kenneth Clarke, uzatmanın sadece mevcut pandomim performansının devam etmesine izin vereceğini belirtti, çünkü Brexit müzakerelerine tanınan fazladan zamanda ne değişeceği belli değil. Bir azınlık hükümetini denetleyen Bayan May, Muhafazakârlara dizgin verme kabiliyetini yitirdiği, muhalif bakanların değişikliği ya da partisini anlaşması için oy kullanmaya zorlayacak siyasi bir güce sahip olmadığının vurgulanması da dikkat çekti.