
Bu hafta sonu Osaka’da yapılacak görüşmeler sonrasında bir ateşkes ilan edilirse hisse senetlerinde geçici bir iyileşme görülmesi ve tahvillere satış gelmesi bekleniyor. Ancak küresel ekonomiye verilecek olan zararın savaş sona erene kadar devam edeceği konusu dikkat çekti.
Wall Street, Başkan Donald Trump ve Başkan Xi Jinping arasında yapılması beklenen toplantının sonucuna odaklandı. Birçok yatırımcı, ikisinin yeni tarifelere devam etmeyi ve müzakereleri yeniden başlatmayı muhtemelen kabul edeceğine inanıyorlar. Ancak mevcut tarifelerin çok fazla geri alınmayacağını düşünüyor. Mevcut tarifeler nedeniyle de küresel ekonominin resesyona gireceği söyleniyor.
G-20 zirvesinde yapılan toplantı son derece önemlidir. Pazar profesyonelleri bunu yıl boyunca piyasaların seyrini etkileyebilecek bir olay olarak görüyorlar. Küresel ekonomik büyümenin gidişatını etkileyeceğini ve FED ile diğer merkez bankalarının ne zaman-hangi eylemleri gerçekleştirebileceğini belirlemesine yardımcı oluyor.
Bleakley Advisory Group Yatırım Stratejisti Peter Boockvar, “ABD ile Çin arasında herhangi bir belirsizlik yoksa küresel bir durgunluk yaşayacağımız ihtimalini daha da artırdınız. G-20 ile ilgili olarak, olumsuz bir şey olacağını sanmıyorum ve muhtemelen bir ‘kumbaya anı’ olacağını düşünüyorum,” dedi.
Kumbaya, 1930’lardan kalma manevi bir şarkı ve 1960’lardan sonra kamp ateş şarkısı haline gelmiştir. Bu ana ise kumpaya anı deniyor.
UBS’nin küresel ekonomik araştırma başkanı Arend Kapteyn, ticaret savaşı yükselirse küresel büyümenin sonraki altı çeyreğe göre 75 puan daha düşük olacağını ve kontürlerin Euro Bölgesi krizine benzer şekilde hafif bir küresel durgunluğa benzeyeceğini tahmin ettiklerinden bahsetti.
Ateşkes Senaryosu
İsmini vermeyen bir Trump yönetim yetkilisi Salı günü Reuters’e yaptığı açıklamada; ABD’nin hedeflerinin, müzakereleri yeniden başlatmak olduğunu ve yeni tarifelerle ilgili olası bir anlaşma olabileceğini söyledi. Yetkili, ABD’nin müzakerelerin Mayıs ayında dağıldıkları yerden devam etmesini istediğini söyledi.
Boockvar, piyasaların ateşkes senaryosuna olumlu tepki vermesi gerektiğini ve hisse senetleri toplanırken, tahvil satılacağını ve doların yükselebileceğini söyledi.
“Tarifelerin halen devam etmekte olduğu gerçeği, bu rahatlama mitinginin kapsamını sınırlayacak,” diyen Boockvar, “Birden bire herkes FED’in o kadar agresif olmayacağını söylerse bir ticaret anlaşması potansiyeli var, tahvil piyasasında bir düzeltme göreceksiniz,” dedi.
Faiz oranları aylarca bekletildikten sonra FED geçen hafta, bu yıl faiz oranlarını düşürebileceğini ve Temmuz ayında da ilk kez indirimin gerçekleşebileceğinin sinyallerini verdi. FED, hem ticaret hem de yavaşlayan bir küresel ekonomi ile ilgilendiğini söyledi.
Citigroup Küresel Ekonomisti Cesar Rojas, Trump ile Xi arasında ulusal güvenlik sorunlarının ve tarifelerinin artmasını önleyecek ve bu yıl içinde bir anlaşma yapmayı amaçlayacak bir el sıkışması anlaşmasıyla ateşkes beklediğini söyledi.
Ticaret Savaşının Ekonomik Etkisi
250 milyar dolarlık ürüne tarife uygulanmasının ekonomiye zarar verdiğini söyleyen Rojas, belirsizliğin devam edeceğini de söyledi. ABD ekonomisine mevcut tarifelerden vurgunun GSYİH’in yaklaşık yüzde 0,1 puanı olduğunu belirten Rojas, önümüzdeki bir ila iki yıl boyunca Çin’in büyüme oranının 0,8 puan olacağını söyledi.
Ticaret savaşı, Çin telekom şirketi Huawei’nin ABD’nin kara listeye alınması gibi başka meselelerle karmaşıklaştı. Öte yandan, Çin nadir toprak mineralleri üzerinde baskınlığa sahip ve zararlı bir ambargoyu başlatabilir.
ABD’nin Çin’deki bir petrol tedarikçisi olan İran’a yaptırımları gibi başka gerilim kaynakları da bulunuyor.
Her iki ülkenin ticaret verilerinde de ekonomik zarar görüldü. ABD ticaret açığı, Nisan ayında yüzde 2,1 daraldı, ancak hem ithalat hem de ihracattaki düşüş, ABD’nin dünyanın geri kalanıyla daha az işlem yaptığını gösteriyor. Çin ile açık ise Nisan ayında yüzde 29,7 artarak 26,9 milyar dolara yükseldi.
Çin’in Mayıs ayına ilişkin ticaret fazlası hakkında bilgileri buradan alabilirsiniz.
Capital Economics, tarifeli olmayan Çin mallarının ihracatının ABD’ye arttığını, ancak tarifelere tabii Çin’in belirli ihracatlarının düştüğünü belirtti. Danışmanlık şirketi, “50 milyar dolarlık listedeki malların gönderimi, 2019 yılının ilk dört ayında, bir yıl öncesine göre neredeyse yüzde 30 daha düşük. Geçen yıl oldukça iyi bir şekilde devam eden 200 milyar dolarlık listede yer alan mal ihracatı da şimdi düştü,” dedi.
Aşağıdaki grafik, ABD’nin Çin’den yaptığı ithalatı göstermektedir:
Capital Economics, buna karşılık ABD’ye tarifeli olmayan malların ihracatı, Çin’in dünyanın geri kalanına yaptığı ihracat ile aynı hızla arttığını belirtti. Ticaret savaşında daha fazla yükseliş varsa bunlar ateş hattında bir sonraki adım olacağını söyledi.
ABD’de ticaret savaşları ticari güveni etkiledi ve yatırım harcamalarını yavaşlattı ve bu devam edilir. Rojas, “Belirsizlik kaldığı sürece yatırımda bir gecikme göreceğiz ve bu da ekonomiye isabet edecek,” dedi.
Ekonomistler, Trump ve Xi pazarlığının devam etmesinin ciddi sorunlara yol açabileceğini düşünüyor. Ancak ticari çatışmanın etkisinin yayılmasını engelleyebileceklerini söylüyorlar.
Salı günü, son tüketici güven okuması, Mayıs ayında yaklaşık 10 puan daha düşük bir şekilde 121,5’e düştü. Konferans Kurulu, gümrük vergilerindeki ve ticaret gerilimlerindeki artışın, tüketici güvenini sarstığına dikkat çekti.
Büyük Pazarlık İhtimali Nedir?
Bank of America Merrill Lynch ekonomistleri, Osaka’da büyük bir pazarlığa ulaşılma ihtimalinin çok düşük olduğunu ve Trump yönetiminin birinden beklentilerini azalttığını söylüyorlar. Mesela ABD Ticaret Sekreteri Wilbur Ross’un “G-20’den çıkacak olanların müzakerelere aktif olarak devam etmek için bir anlaşma olabilecek,” dediğini hatırlattılar.
Her iki ülke de sonunda bir anlaşma yapmak isterken, Çin uzun bir oyun oynamaya istekli olabilir. Trump ise 2020 seçimlerinde henüz baskı altında değil. FED’in bir oran indirimi için pozisyon alabilmesi, pazarların sakinleşmesine ve stokların yeni zirvelere çıkmasına yardımcı olarak Trump’a daha fazla yer verilmesini sağladı.
BofA ekonomistleri, “Bir atılım ihtimalini ortadan kaldırmanın bir başka nedeni de ABD yönetiminin şu anda uzlaşmaya çok fazla baskı yapmamasıdır. Ticaret savaşı çerçevemiz sürekli ‘acı yok, anlaşma yok’ oldu. Tüm zamanların en yüksek seviyesine yakın borsa ile güçlü bir Powell duruşu ve GSYİH büyümesinin yıllık yüzde 3’ten daha fazla olmasını bekliyor,” ifadelerini kullandılar.
ABD’nin büyük pazarlık etmeye yaklaşabileceğini düşünen BofA ekonomistleri, iki tarafın birbirinden çok uzak göründüğünü ve Çin’in fikri mülkiyet hırsızlığı, zorunlu teknoloji transferleri ve para birimi manipülasyonu hakkında endişelerini hafifletmek için yasalarında değişiklik yapmak istemediği için Mayıs ayındaki görüşmelerin koptuğunu belirttiler.
Ekonomistler, “Bu tür bir taahhüt olmadan, ABD’nin Çin’in kırmızı çizgisini kabul edeceğini, herhangi bir ticaret anlaşmasının tüm tarife artışlarının kaldırılmasını da içermesi gerektiğini kabul edeceğini hayal etmek zor,” dedi.
Cumartesi günü bir el sıkışma anlaşması olsa bile ticaret liderleri geçen yıl Arjantin’de buluştuktan sonra yaptıkları gibi yine tarifeleri artırabilirler.
Boockvar, Trump şu anda bir tarife artışı yapmadığı için bir daha yapmayacağı anlamına gelmediğini söylüyor. Ancak Trump’ın daha ılımlı bir duruş sergilemesinin nedenleri olduğunu belirtiyor. Boockvar, verilerin ekonominin yavaşladığını netleştirdiğine ve seçimlerin yaklaştığına dikkat çekiyor.