
Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan coronavirüs pandemisi tüm dünyayı kasıp kavurmaya devam ediyor. Her ne kadar yayılma hızında büyük oranda düşüş olsa da son verilere göre 257 bin insan hayatını kaybetmiş durumda. Bunun 71 bini sadece Amerika Birleşik Devletleri’ne ait.
Almanya, Fransa, İtalya ve ABD son günlerdeki rakamların iyimser bir tablo çizmesiyle kısıtlamaları kademeli bir şekilde gevşetmeye başladı. Bu olumlu gelişme küresel piyasalarda hisse senetlerine alım getirse de, yatırımcılar ABD ile Çin arasındaki gerilim konusunda kaygılı.
Aslında direkt gerilim demek de doğru değil. ABD Başkanı Donald Trump ve bakanları geçtiğimiz günlerde Covid-19 virüsünün Wuhan kentindeki bir laboratuvarda üretildiğini söyledi. Yani direkt Amerika tarafından gelmiş bir hamle oldu.
Söz hakkı doğan Çin bu suçlamanın doğrulanması için kanıt isterken, ABD’nin kanıtsız iddialarda bulunduğunu bildirdi. Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında yeni bir ticaret savaşının başlayacağı korkusu piyasalarda endişeleri artırdı.
ABD Başkanı Trump, Arizona’da yaptığı basın toplantısında insanlar ölmeye devam etse bile ekonominin yeniden açılmak zorunda olduğunu söyledi.I was thrilled to be back in the Great State of Arizona with the incredible, patriotic, and hardworking men and women of @Honeywell! https://t.co/z8XOjmFquB
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) May 5, 2020
Trump salgın döneminde ilk seyahatini Arizona eyaletini yaptı. Burada ekonominin yeniden açılması konusuna değinen Trump, can kayıplarının devam edeceğini fakat gelecek 3 yıl boyunca kimsenin evde oturamayacağını, bu nedenle de ekonominin yeniden açılması gerektiğini söyledi.
“Ülke ekonomisi yeniden faaliyete geçirilirken ölümler olabilir çünkü artık insanları evlerine kapatmayacaksınız. Ancak aynı zamanda sosyal mesafeyi koruyacak, ellerimizi yıkayacağız.” şeklinde yorum yapan Başkan Trump, önlemlerinin çok uzun bir süre uygulanmasının mümkün olmadığının altını çizdi.
Aşının 2020’nin sonuna kadar bulunacağına dair ümitli olduğunu belirten Trump, bilim insanlarının aşıyı bulana kadar virüsün herkes için bir tehdit oluşturmaya devam edeceğini belirtti. Aşı bulunmasa da hayatın bir süre sonra normale dönmek zorunda kalacağının altını çizdi.
Yeniden Çin ile olan gerilime dönecek olursak geçtiğimiz günlerde yaptığı suçlamanın ardından dünkü açıklamasında nispeten daha ılımlı bir konuşma yaptığını görüyoruz. Trump, öncesinde koronavirüsün Çin’in Wuhan kentinde bir laboratuvarda, insan yapımı şekilde üretildiğini söylemişti. Fakat Salı günü Oval Ofis’te yaptığı konuşmada Çin’in aslında kasten ortaya çıkarmadığını sadece yayılmasına sebep olduğunu belirtti.
Gazetecilerin yeni bir ticaret savaşı çıkıp çıkmayacağına dair yönelttiği soruya “Savaş hakkında konuşmak istemiyorum. Bu çok nahoş bir şey. Biliyorsunuz Çin ile birkaç ay önce ticaret anlaşması yaptık. Anlaşma sürecinde iki ülke ilişkileri hakkında büyük bir iyimserlik vardı. Sonra bu virüs ortaya çıktı.” şeklinde cevap verdi.
Hatırlanacağı üzere geride bıraktığımız iki yıllık zaman zarfında Çin ile Amerika arasında vergi tarifeleri üzerine kurulu bir ticaret savaşı yaşanmıştı. Bu durum her iki ekonomiyi ağır vururken, dünyanın birçok ülkesinde de dolaylı olarak etkilemişti.
Ancak halihazırda pandemi nedeniyle dünya genelinde ticaretin durduğu ve ekonomilerin kitlendiği gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, yeni bir savaş riskinin ne kadar derin bir endişe yarattığı da ortada.
ABD borsaları Salı günü yükselişle kapanırken, küresel hisseler karışık seyretti.
Koronavirüs salgınına dair getirilen kısıtlamaların gevşetilmesiyle ABD endekslerinde yükseliş izlendi. S&P 500 Endeksi %0,9 artarak 2.868,44’e, Nasdaq Endeksi %1,1’lik artışla 8.809,12 puana, Dow Jones Endeksi ise %0,6’lık artışla 23.883,09 puana yükseldi. S&P 500 Endeksi’ndeki iki gündür devam eden yükseliş sağlık, kamu hizmetleri ve enformasyon teknoloji sektörlerindeki artıştan kaynaklandı.
Asya piyasalarında tatil sonrasında karışık bir seyir izlendi. Hong Kong’da Hang Seng Endeksi %1,5 artışla 24.246,00’e, Güney Kore Kospi Endeksi %1,76 oranında yükselişle 1.928,76 puana, Şanghay Bileşik Endeks %0,63 artışla 2.879,26 puana ulaştı. Avustralya’da S&P/ASX 200 Endeksi %0,7’lik düşüş sergiledi.
Avrupa tarafına baktığımızda STOXX 600 (STOXX) Endeksi’nin %0,11, FTSE100 Endeksi’nin %0,001 düşüşe yöneldiğini görmekteyiz. Fransa’nın CAC 40 Endeksi %2,40, Almanya’nın DAX Endeksi ise %2,51 artıda seyrediyor. Goldman Sachs Asset Management küresel tahvil birimi yöneticisi Andrew Wilson, salgına dair kontroller gevşetildikçe ikinci dalga endişenin yatırımcıları tedirgin ettiğini söyledi.
Pinpoint Asset Management’ın baş ekonomisti ve baş ekonomisti Zhiwei Zhang, ABD-Çin geriliminin yatırımcılar üzerindeki etkilerini değerlendirdi.Pandeminin yayılma hızının yavaşladığını ve birçok ülkenin normalleşmeye geçtiğini ifade eden Zhang, ABD-Çin geriliminin yatırımcılar tarafında bir numaralı endişe kaynağı olduğunu dile getirdi. Kasım ayında yapılacak ABD Başkanlık seçimlerini hatırlatan ekonomist, para piyasanın yeni bir krize hazırlıklı olmadığını vurguladı.
Hatırlanacağı üzere dünyanın en büyük iki ekonomisinde uzun süre yaşanan ticaret savaşının ardından, Ocak ayında ateşkes imzalanmıştı. Eski üst düzey Beyaz Saray ticaret müzakerecisi Clete Willems yeni bir soğuk savaşın sinyallerinin alındığını dile getirdi.