İran hükümetinin eski danışmanı olan Fereidun Fesharaki, tam bir savaş olasılığı düşük olsa bile ABD ile İran ihtilafının daha büyük bir şeye tırmanma olasılığının çok yüksek olduğunu dile getirdi. Washington ve Tahran, İran’ın topraklarına giren bir Amerikan İHA’sını düşürdüğünü iddia etmesinin ardından gerilimler tırmanış gösterdi.
Fesharaki, “İran’ın bölgesel bir süper güç olduğunu hatırlamamız gerekiyor. ABD, seni bir kutuya koyacağım, lütfen öl diyor,” dedi.
İran’ın bir kutuda kalmayacağını söyleyen Fesharaki, “Öyle ya da böyle geri adım atacaklar, yakın gelecekte gerginliğin artma ihtimalinin çok yüksek olduğunu düşünüyorum,” dedi.
ABD dronunun düşürülmesine yorum olarak Trump, İran hedeflerine karşı askeri saldırı emri verdi ama ardından bunu çok sayıda insan hayatını kaybedeceği için durdurdu.
İki ülke arasında gerginliğin artmasıyla petrol fiyatları yükselirken, geçen hafta ABD ham petrolü yüzde 9’dan fazla artış gösterdi.
Brent petrolü ise yüzde 5 değerlenirken, yatırımcılar büyük bir petrol üreticisi ve ihracatçısı olan İran’a yapılan saldırının dünyanın petrol üretiminin beşte birinden fazlasını sağlayan bir bölge olan Orta Doğu’dan enerji akışını engelleyeceğinden korkuyor. Her iki petrol endeksi de Pazartesi günü yükselişini korudu.
Fesharaki, bir çatış ihtimalinin şu anda en az yüzde 50 olduğunu söylerken, tam bir savaş olmayacağını vurguladı. Yaşanması muhtemel çatışmaların ise enerji arzını bozacağını dile getirdi. Fesharaki, Trump’ın askeri saldırıları gerçekleştirmiş olsaydı, petrol fiyatlarının jeopolitik risk priminin varil başına 5 ila 10 dolar olacağını belirtti.
Fesharaki, şimdi jeopolitik risk priminin yalnızca bir veya iki dolar olduğunu, bunun yeterince yüksek olmadığını söyledi.
ABD ile İran arasındaki gerginlikler, ABD’nin İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmasından çekildiği ve geçen yılın Mayıs ayından bu yana yükseldi. Ayrıca yaptırımlar Mayıs ayından yeniden uygulanmaya başladı ve daha fazlasının geleceği tahmin ediliyor. ABD, Orta Doğu’daki askeri varlığını da destekleyerek bölgeye binlerce asker göndermeyi planladığını duyururken, Devrim Muhafızları’nı terör örgütü olarak karar listeye aldı.
İran geçmişte, Orta Doğu’daki ham petrol üreticileri dünyanın geri kalan bölgelerindeki kilit pazarlarla birleştiren, dünyanın en önemli su yollarından biri olan Hürmüz Boğazı’nı engellemekle tehdit etmişti. Bu nedenle boğaz yakınlarında gerçekleşen iki tanker saldırısı için İran suçlanıyor. Trump, bu ayın başlarında İran’ın Hürmüz Boğazı’nı engellemesi halinde uzun süre kapalı kalmayacağını söylemişti.
Dar kanal enerji güvenliği için kritik öneme sahip ve dünya deniz trafiğinin yaklaşık yüzde 30’unu oluşturuyor.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi’ne göre; küresel sıvılaştırılmış doğal gaz ticaretinin dörtte birinden fazlası, 2018’de Hürmüz Boğazı’ndan geçti ve su yolu atlamak için sınırlı seçenek bulunuyor. İran’ın Hürmüz Boğazı’nı engelleme tehdidinden vazgeçip geçmeyeceği sorulduğunda ise Fesharaki, “Biraz para alıyorlar ama para onlar için yeterince büyük değil. Başkan Trump’ın onlardan istediği her şeyden vazgeçerler,” dedi.
Sıvılaştırılmış doğal gaz gelince Fesharaki, dünya çapında bol miktarda tedarik ve rezerv nedeniyle birkaç temel kaygı olduğunu da sözlerine ekledi. Ancak eski danışman, Hürmüz Boğazı’nın bozulması ile LNG pazarına panik havasının hakim olabileceğini söyledi. Fesharaki, “Arz açısından iyi olacak, ancak piyasaya gelen şok ya da daha da kötüye gitme korkusu, fiyatları roketlenmesine neden olabilir,” dedi.
işlem yapmak için
GCM Yatırım
yanınızda!
Paratic Haber
Paratic Piyasalar
