
Coronavirüs salgınının başlamasıyla birlikte 2020 yılı petrol piyasası içinde adeta bir krizin yaşanmasına sebep oldu. Dünya genelinde 227 bin insanın hayatını kaybetmesine sebep olan Covid-19 pandemisi nedeniyle aylardır milyonlarca kişi evinden çıkmıyor.
İnsanların işlerini evlerinden yürütmesi, sokağa çıkma yasaklarının getirilmesi, olabildiğince evlerde durulması ve en önemlisi uçuşların askıya alınması akaryakıta olan ihtiyacı durma noktasına getirdi.
Küresel talep düşüşünün yanında Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve dışı ülkelerin üretim kısıntısı konusunda anlaşma sağlayamaması, ardından yanlış hamlelerde bulunarak fiyat savaşını başlatmaları petrol fiyatlarında bir çöküşe neden oldu.
21 Nisan da vadesi dolan Amerika Birleşik Devletleri’nin Batı Teksas tipi (WTI) ham petrolü kontratları tarihte ilk defa eksi seviyeyi görmüştü.

Aynı gün Amerikan tipi ham petrolün 6,50 dolara kadar geriledi. Geçen dokuz günlük zaman zarfında dalgalı seyreden fiyatlar, salgının en çok yaşandığı ülkelerde yayılma hızının yavaşladığına dair iyimserlikle toparlanmaya başladı.
Ham petrolün varili son bir hafta içerisinde %24,37 oranında yükseliş kaydetti.
İtalya, İspanya Fransa gibi salgının en ağır şekilde yaşandığı ülkelerde hayatın yavaş yavaş normale dönmeye başlaması ve birçok ülkede ekonominin yeniden açılması petrol talebinin de artması anlamına geliyor. Talep tarafında görülen hareketlilik fiyatların iki gündür üst üste yükselmesini sağlasa da henüz tam anlamıyla kayda değer bir artış gözlemlemekte.
Fakat fiyatların geçtiğimiz haftalarda gösterdiği sert düşüşler ve tarihi dip seviyeler göz önünde bulundurulduğunda piyasa için umut verici günlerin başladığını söylemek mümkün. Vadeli petrol kontratları New York piyasasında 17 dolara kadar yükseldi. Söz konusu artış ABD benzin stoklarında beklenmeyen bir düşüşün gerçekleşmesinin ardından geldi.
Haziran vadeli Batı Teksas petrolü (WTI), Nymex piyasasında, 17,73 dolara, Brent petrol ise 25 dolara çıktı. ABD ham petrolü son 24 saat içerisinde %11,14, bir hafta içerisinde %24,37 oranında artış gösterdi.
Öte yandan son bir yıl içerisinde %74,67 oranında düşüş kaydetti. Saat 10:15’te Brent petrolün varili %5,06 artıda 23,68 dolardan, ABD ham petrolün varili ise 16,73 dolardan işlem görüyor. Vanda Insights’ın kurucusu Vandana Hari, ABD benzin stoklarındaki düşüşün ve talep tarafında artış olmasının fiyatları yükselttiğini fakat yukarı çıkış başladı demek için henüz çok erken olduğunu ifade etti.
Petrol üreticileri bir yandan da dolan depolama alanlarına alternatif arıyor.
ABD Enerji Bilgi İdaresi verilerine göre Cushing Oklahoma’daki depolama alanı geçen hafta %10 artışla 59,7 milyon varile dayandı. Ana teslimat noktasının Mayıs ayı sonuna kadar maksimum kapasiteye ulaşması bekleniyor. Ülkenin en büyük depolama merkezi olan Stratejik Petrol Rezervi (SPR) 713,5 milyon varil kapasiteye sahip.
Ancak zaten Nisan ayının ortasından bu yana kapasitesinin 635 milyon varillik kısmı dolmuş durumda. Bu da yaklaşık %90 gibi bir orana denk geliyor. Covid-19 pandemisi nedeniyle petrole ihtiyacın bitmesi tüketimi durma noktasına getirirken, dünyanın en büyük üreticileri ve şirketleri artık ellerindeki petrolü koyacak yer bulamaz hale geldi.
Geçen hafta yapılan açıklamada ABD’nin fazla petrolü gemilerde muhafaza edeceğine dair haber alındı. CFRA analisti Stewart Glickman, doldurulan tankerlerin şu an sadece okyanusta yüzdüğünü, ancak talepte artış beklediklerini söyledi. Depolama için frag tank önerisinde de bulunan Glickman, her bir tankın 500 varil aldığını ve yeterli sayıda olduğunda büyük ölçüde fayda sağlayacağını belirtti.
Ayrıca küçük boyutta oldukları için römorklarla taşınabilme kolaylığı olduğunu da sözlerine ekledi. Pickering Energy Partners’ın baş yatırım sorumlusu Dan Pickering ise dün yaptığı paylaşımda petrol piyasasında tsunami kapanışlarının geldiğini aktardı.
Tsunami of shut-ins are coming. Speaking with multiple public/privates, all saying they've got their plans and are starting to turn off volumes. Realized cash pricing $2-$10 the driver. Not surprising, but evidence the "market" works faster than government, regulators or OPEC+.
— Dan Pickering (@pickeringenergy) April 29, 2020
EIA’nın 27 Nisan’da yayımladığı rapora göre 2020 yılında net petrol ithalatında sert düşüş gerçekleşti. Geçtiğimiz haftalarda OPEC + ülkeler ile üye olmayan ülkeler günlük 10 milyon varil arz kesintisi konusunda anlaşma sağlamıştı.
Fakat talebin neredeyse hiç olmaması tarihin en büyük üretim kesintisinin bile işe yaramamasına sebep olmuştu. Salı günü The United States Oil Fund LP (USO), WTI vadeli kontratlarının tamamını satmaya başladı. Fiyatlar bu haberin ardından yeniden sert düşüş gösterse de talep tarafında hareketliliğin başlamasıyla iki gündür yükseliş gösteriyor.