Amerika Birleşik Devletleri’nde 3 Kasım’da yapılan seçimin kazananı Demokrat Joe Biden olmuştu. Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump görevini 20 Ocak’ta teslim edecek. Son gelen haberlere göre Trump giderayak Türkiye’ye yaptırım öngören tedbir paketi imzaladı.
Günlerdir takip ettiğimiz gelişmeler Trump‘ın 740 milyar dolarlık savunma bütçesine onay vermeyeceği yönündeydi. Bunun yanında ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) için de hayır oyu kullanması bekleniyordu.
Ancak Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun çabalarıyla Trump’ın fikrinin değiştiği söyleniyor. Dolar ABD’nin Türkiye yaptırımlarını içeren paketi onaylamasıyla sert yükselirken, bir yandan da Avrupa Birliği Liderler Zirvesi’nden gelen haberler izleniyor.
ABD’nin CAATSA kapsamında uygulayacağı yaptırımlar zaten coronavirüs pandemisiyle kötü durumda olan Türkiye ekonomisine zarar verecek.
Reuters’ta yer alan habere göre Amerika’nın yaptırımları Türkiye Savunma Sanayi Başkanlığı’nı ve bazı isimleri hedef alacak. Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemlerini satın almasıyla başlayan gerilim çok uzun zamandır devam ediyor. Adeta bir çıkmaza dönüşen diplomatik ilişkilerde Cuma günü yeni bir gelişme daha yaşandı.
ABD zaten haftalardır yaptırım tehdidinde bulunuyordu. Fakat Trump‘ın isteksiz olmasıyla piyasalarda çok fazla panik yaşanmamıştı. Beklenmedik bir şekilde Trump’ın kararını değiştirdiği ve CAATSA yaptırımlarının uygulanacağı aktarıldı. Buna göre ABD, önümüzdeki 30 gün içinde 12 adet olan CAATSA yaptırımlarının en az 5 tanesini uygulayacak.
Üst düzey bir Türk yetkili bu kararın iki NATO müttefiki üyesi ülke arasındaki ilişkileri zedeleyeceğini söyledi. Türkiye’nin bu sorunları müzakerelerle çözmek istediği belirtilirken, tek taraflı dayatmaların kabul edilmeyeceği aktarıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan ziyaretinde ABD’nin yaptırım kararına ilişkin “Bazı şeylere alıştığım için diyorum ki Amerika’da devir teslim yapıldıktan sonra herhalde akışı çok daha iyi göreceğiz. Sabredeceğiz ve göreceğiz.” ifadesini kullandı.
Dolar, ABD’nin Türkiye için yaptırımlara hazır olduğu haberinin ardından 8,0272 seviyesine yükseldi.
Türk lirası ABD yaptırımlarının kesinleşmesiyle sert değer kaybetti. Şu dakikalarda 8,0268’den işlem gören dolar, en son 25 Kasım’da 8 seviyesinin üstüne çıkmıştı. O tarihten bu yana da 7,90 civarında gezindi.
Perşembe günü 7,89’dan kapanan dolar, piyasaların ABD’den gelen haberleri fiyatlamasıyla keskin bir çıkış yakaladı. 22 gelişen ülke parası arasında, ABD doları karşısında en zayıf performansı Türk lirası sergiliyor.
Ekonomistler söz konusu yaptırımların Türkiye’yi yeni bir ödemeler dengesi krizine sokacağını düşünüyor. Bu sabah açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre Ekim ayında cari işlemler hesabı 273 milyon dolar, son 12 ay itibarıyla 34 milyar dolara yakın açık verdi. Açıklanan rakamlar piyasa beklentisinin üzerinde geldi.
Hatırlanacağı üzere 2018’in yaz aylarında ABD, Türkiye’ye rahip Brunson davası yüzünden kur şokuyla zor bir dönem yaşatmıştı. Yeni gelecek olan yaptırımların benzer etki gösterebileceğinden endişe duyuluyor.
Euro kuru ise TL’deki değer kaybıyla 9,7013 seviyesine kadar yükseldi.
Saat 11:30’da %0,66 yükselişle 9,65’ten işlem gören Euro için yeni direnç seviyeleri 9,69 – 9,73 olarak değiştirildi. Dün Avrupa Merkez Bankası varlık alım programını 500 milyar Euro daha genişlettiğini açıkladı. Süresinin de uzatıldığını bildiren banka, pandeminin etkisi geçinceye kadar net alımların süreceğini bildirdi.
Euro bu karar sonrasında başlattığı yükselişini bu sabah da devam ettiriyor. İki gündür süren AB Liderler Zirvesi’nde Türkiye’ye Doğu Akdeniz’deki doğal gaz arama faaliyetleri nedeniyle yaptırım uygulanması bekleniyordu. Ancak sonuç bildirisinde herhangi bir yaptırım kararı alınmadı ve Türkiye için ilişkilerin geliştirilmesinin stratejik çıkar olacağı vurgusu yapıldı.
Zirveden önce özellikle Fransa ve Yunanistan’dan sert yaptırım tehditleri gelmişti. Zirve sonuç bildirisinde şu ifadelere yer verildi:
“Türkiye’nin AB ve üyeleriyle gerçek bir ortaklığı desteklemek, farklılıkları diyalog ve uluslararası hukuka uygun şekilde çözmek için hazır olduğunu göstermesi halinde pozitif Türkiye-AB gündemi hala masadadır. Bu tür bir gündem ekonomi ve ticaret alanlarını, halklar arasında teması, yüksek düzeyli diyaloğu ve göç konusunda devamlı işbirliğini kapsayabilecektir. AB Konseyi, AB ile Türkiye arasındaki iletişim kanallarının açık tutulmasının önemini vurgulamaktadır.”
işlem yapmak için
GCM Yatırım
yanınızda!
Paratic Haber
Paratic Piyasalar
