Kripto Para Nedir?

2008’de icat edilen Bitcoin ile hayatımıza giren kripto para kavramı, günümüzün en çok merak edilen konuları arasındadır. Kripto para, Vikipedi’de bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsur olarak tanımlanmaktadır.

Özgür ansiklopediye göre kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal dövizdir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin tersine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Ancak kripto para mantığı, bu tanımların çok daha ötesindedir.

Devletlerden dev şirketlere kadar tüm dünyanın dikkatini çeken kripto paralar, fiziki karşılıkları olmayan dijital varlıklardır. Pek çok kişi için geleceğin para birimi olan kriptolar, sadece bu yönüyle bile öğrenilmesi gereken finansal araçlardan biri.

Aşağıdaki başlıklar da kripto para nedir, kripto para birimleri nasıl çalışır, kripto para nasıl üretilir gibi sorularla geleceğin para birimi olduğu düşünülen varlıklar hakkında bilgileri ele alıyor.

Kripto Para Nedir?

Kripto para birimleri, kriptografik sistemler tarafından desteklenen dijital veya sanal para birimleridir. Üçüncü taraf aracılar kullanmadan güvenli çevrimiçi ödemeler sağlarlar.

Kripto para nedir sorusuna birçok farklı yanıtın verilebileceğini belirterek başlayalım. Ancak sözcükler ya da tanım değişse bile temeldeki kripto para mantığı aynıdır. Adını şifreleme birimi olan kriptografiden alan kripto para, sanal ve dijital bir para birimidir.

Kripto para, herhangi bir merkezi otoriteye bağlı değildir, yani herhangi bir kurum veya kuruluş tarafından yönetilemez.

Başka bir ifadeyle ABD doları veya İngiliz Sterlini gibi fiat para birimlerinden farklıdır. Çünkü herhangi bir merkezi otorite onları ihraç etmez, bu da onları potansiyel olarak hükümet müdahalesi veya manipülasyonuna karşı dayanıklı kılar.

Kripto para birimi düzenli mal ve hizmet satın almak için kullanılabilir. Bununla birlikte çoğu kişi hisse senetleri veya değerli metaller gibi diğer varlıklarda olduğu gibi kripto para birimlerini yatırım amaçlı kullanmaktadır.

Kripto para birimi nispeten yeni ve heyecan verici bir varlık sınıfı olsa da her sistemin tam olarak nasıl çalıştığını anlamak için makul miktarda araştırma yapmanız gerektiğinden mantığı anlamadan satın almak riskli olabilir.

Blockchain (blok zinciri) teknolojisine dayanan merkezi olmayan dijital paranın en popüler olanları Bitcoin ve Ethereum’dur. Piyasa değeri açısından en büyük bu iki kripto para birimi dışında ise Mart 2023 itibarıyla 23 binden fazla kripto para bulunmaktadır.

Fakat Bitcoin, kripto paraların öncüsü olduğu için çok daha yakından takip edilir. Satoshi Nakamoto tarafından “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” başlıklı 2008 tarihli bir makalede prensip olarak ana hatları çizilen ilk kripto para birimi, Bitcoin oldu.

Nakamoto, projeyi “güven yerine kriptografik kanıta dayalı bir elektronik ödeme sistemi” olarak tanımladı. İşte bu kriptografik kanıt, bir blok zincirinde doğrulanan ve kaydedilen işlemler biçiminde gelir.

Kripto paraların dayanağı olan blok zinciri, işlemleri kod halinde kaydeden açık, dağıtılmış bir defterdir. Pratikte, dünyadaki sayısız bilgisayara dağıtılan bir çek defteri gibidir. İşlemler, daha sonra önceki kripto para birimi işlemlerinin bir “zinciri” üzerinde birbirine bağlanan “bloklara” kaydedilir.

Afrikalı kripto borsa Quidax’ın ortak kurucusu ve CEO’su olan Buchi Okoro, teknoloji hakkında şöyle demiştir:

Blockchain ile kripto para birimi kullanan herkes, birleşik bir işlem kaydı oluşturmak için bu kitabın kendi kopyasına sahiptir. Gerçekleşen her yeni işlem günlüğe kaydedilir ve blok zincirinin her kopyası, tüm kayıtları aynı ve doğru tutarak yeni bilgilerle aynı anda güncellenir.

Dolandırıcılığı önlemek için her işlem, emek ispatı veya hisse ispatı gibi bir doğrulama tekniği kullanılarak kontrol edilir.

Kripto paraların başlıca özellikleri ise şunlardır:

• Merkeziyetsizlik,
• İşlem ve sahip kayıtları,
• Yeni arz oluşturma kuralları,
• Sahipliğinin kriptografik tekniklerle sadece sahibince ispat edilebilmesi,
• Paranın sadece sahibinin emriyle el değiştirebilmesi,
• Aynı anda aynı kripto para için birden fazla işlem yapılırsa sadece birinin yerine getirilmesi.

Ana hatlarıyla ve olabildiğince basit şekilde kripto para ne demek sorusunu, yukarıda yanıtladık. Şimdi kripto kavramını daha iyi anlamak için diğer alt başlıklara geçelim.

Kripto Para Nasıl Üretiliyor?

Tüm dünyanın konuştuğu ve dev şirketlerin ya da hükümetlerin tanıdığı kripto paralar nasıl üretilir? Fiat para birimlerinin aksine kripto para üretimi, fiziki şekillerde yapılmaz.

Kripto para üretiminde karşımıza madencilik (mining) terimi çıkar. Madencilik, genellikle işlemlerin onaylanması karşılığında yeni kripto para birimi birimlerinin dünyaya nasıl salındığını ifade eder.

Ortalama bir kişinin kripto para madenciliği yapması teorik olarak mümkün olsa da Bitcoin gibi emek ispatı sistemlerinde üretim giderek zorlaşmaktadır. Çünkü Bitcoin ağı büyüdükçe daha karmaşık hale gelmekte ve daha fazla işlem gücü gerektirmektedir.

Daha önce ortalama bir tüketici üretim yapabilirken şimdi çok pahalı hale geldi. Rekabette üstünlük sağlamak için ekipmanlarını ve teknolojilerini optimize edenlerin sayısı giderek artarken kripto üretimi zorlaştı.

Öte yandan kripto para üretmek için birkaç farklı seçenek bulunmaktadır. İşte en zordan başlayarak daha az zora doğru giden kripto üretme yöntemleri:

• Kendi blok zincirinizi ve yerel kripto para biriminizi oluşturun.
• Mevcut bir blok zincirinin kodunu değiştirin.
• Mevcut bir blok zincirinde yeni bir kripto para birimi oluşturun.
• Sizin için bir kripto para birimi oluşturması için bir blockchain geliştiricisi ile çalışın.

Sonuçta bu seçeneklerin çoğu, finansal ve insan kaynaklarına ek olarak en azından biraz teknik bilgisayar bilgisi gerektirir. Pratikte herkes bir kripto para birimi oluşturabilir, ancak süreç ileri teknik bilgiye ek olarak zaman, para ve diğer kaynakları taahhüt etmeyi gerektirir.

Kripto para birimi yapmak işin kolay kısmıyken zaman içinde onu korumak ve büyütmek genellikle daha zor olan aşamadır.

Kripto Para Ne İşe Yarar?

Kripto para özellikleri ve yukarıdaki bilgilerde, kriptoların işlevlerine değindik. Evet, kripto para birimleri ile madencilik yapılabilir, kripto para borsalarından satın alınabilir veya bir blok zincirinde yapılan iş için kripto kazanılabilir. Sınırlı bir ölçüde, sınır ötesi transferler için de kullanılırlar.

Bazı şirketler ya da sitelerden kripto paralar ile alışveriş yapılabilir. Bununla birlikte kripto para birimleri, hatta Bitcoin gibi popüler olanlar bile, perakende işlemler için pek kullanılmaz.

Çünkü kripto para birimi değerleri, onları ticaret ve yatırım araçları olarak popüler hale getirmiştir.

Başta Litecoin, Bitcoin veya Ethereum olmak üzere kripto ile satın alabileceğiniz bir takım mal ve hizmetler olmakla birlikte, kripto paralar hisse senedi ve tahvil dışında alternatif bir yatırım seçeneği olarak tercih ediliyor.

Bazıları Bitcoin için dijital altın ifadesini kullanırken kripto paralar, merkeziyetsiz değer depoları olarak görülüyor. Yatırım dünyasında kripto para takip edenlerin sayısı giderek artarken dijital varlıkların kullanım alanlarının ileride daha da genişlemesi bekleniyor.

Kripto Paraların Özellikleri

Kripto para birimleri, sahipleri tarafından bir ödeme aracı olarak kabul edilen dijital değer temsilleridir. Yüksek popülariteleri, geleneksel para birimlerinin sahip olmadığı yönlerden kaynaklanmaktadır. İşte kripto paraların 7 temel özelliği:

Anonimlik

İşlemler, kişisel veya şirket verileri dahil, sahibinin kimliğine değil, rastgele bir karakter dizisine bağlıdır. Bazı sanal para birimlerinin popülaritesi, talep ve arz ölçeğini gösterir. Sözleşmeleri kişi veya şirketlerle ilişkilendirmek neredeyse imkansızdır.

Aracı veya denetleyici kurum 

Devlet kontrolü ve düzenlemelerinin olmaması, kullanıcılar için dezavantajlı olabilecek ücret ve kısıtlamaları ortadan kaldırır. Kripto para birimi işlemlerinin akışı, yetkililer veya finansal kurumlar tarafından düzenlenmemiştir. Bu, olumsuz ücretleri ve kısıtlamaları sınırlarken kripto para sahipleri finansal otoritelerin korumasından faydalanamamaktadır.

Güvenlik

Kripto para birimleri, özel bir anahtarla korunan özel sanal cüzdanlarda saklanabilir. Bu, yalnızca sahibinin birikmiş fonlara erişimi olduğu anlamına gelir. Güvenliği artırmak için sanal para birimi sahibi, depolama cihazlarında şifreleme teknolojisi kullanmalıdır.

Merkeziyetsizlik

Kripto para birimi akışını veya fiyat tekliflerini kontrol eden hiçbir yetkili yok. Sanal para ticareti tek bir yerde bulunmaz. Bu, hackleme girişimlerinden sonra alım satım aksaklıklarını önler. İşlem verileri, ağ genelinde dağıtılır.

Kripto para gönderme

Kripto para aktarım yöntemi, geleneksel para birimlerinden önemli ölçüde farklıdır. Alıcı ve gönderici gibi açılarda kurumsal model bankacılık sistemlerine dayanırken sanal para birimi transferleri, kullanıcının konumundan bağımsızdır ve işlem neredeyse anında gerçekleşir.

Geri alınamaz işlemler

Kurumsal denetim eksikliği nedeniyle yetkilendirilmiş işlemler geri alınamaz. Yanlış alıcı bilgileri gibi hatalar durumunda hataya yardımcı olabilecek hiçbir kuruluş yoktur.

Hızlı geliştirme

Sahipleri, kripto para birimlerini hızla gelişen araçlar ve hizmetler aracılığıyla kullanabilirler. Kripto para birimlerini dolara veya euroya dönüştürmek ve takas etmek de artık mümkün.

Bu para birimleri, dönüştürme ve takas sağlayan çözümler aracılığıyla doğrudan kripto para birimi cüzdanından finanse edilebilir.

Kripto Para Güvenli Mi?

Kripto para birimi hakkında çok fazla söylenti olduğunu biliyoruz. Peki, bazılarına göre geleceğin para birimi olan kripto güvenli mi?

Merkezi olmayan doğasına rağmen çoğu kripto para birimi ağındaki işlemler, kripto kullanıcıları önlem aldığı sürece çok güvenlidir. Altta yatan blockchain teknolojisi doğası gereği güvenli olan kripto paralar, buna rağmen kripto varlıklarını kullanmanın ve saklamanın teknik karmaşıklığı yüzünden riskli olabilir.

Dolayısıyla kripto para yatırımlarında doğru yöntemleri izlemek gerekir. Doğru yöntemler izlendiğinde bile yatırım söz konusu olduğunda diğer varlıklardaki gibi riskler vardır.

Çoğu uzman, yatırım varlıkları arsında kripto paralara belli bir miktar yüzde verilmesi gerektiğini önerir. Başka bir deyişle, kripto para birimine yatırım yapmak güvenlidir ancak yalnızca sepette yalnızca kripto para birimi olmamalıdır.

Sonuçta hiçbir yatırım garanti edilmez. 2008 piyasa çöküşündeki gibi emlak ve hisse senedi endeks fonları gibi görünüşte güvenli yatırımlar bile piyasa çöküşlerine eğilimlidir. Kripto piyasasında durum farklı değildir.

Spekülatif varlıklarla ilişkili piyasa risklerine ek olarak, kripto para birimi yatırımcıları kullanıcı riski, düzenleyici riskler, yönetim riskleri, programlama riskleri gibi tehditlerin farkında olmalıdır.

Özelliklerinde bahsettiğimiz gibi kripto paralarda bir işlemi geri almanın ve iptal etmenin yolu yoktur. Hatta bazı tahminlere göre tüm Bitcoin’lerin yaklaşık beşte biri, kayıp şifreler veya yanlış gönderme adresler nedeniyle artık erişilemez durumdadır.

Aynı zamanda düzenleyici eksikliği, kriptolar ne kadar güvenli sorusunu gündeme getirmektedir. Çünkü hükümetler, kripto para birimlerinin alım-satımlarını zorlaştırabilmekte, ani yasalar çıkarılabilmektedir.

Öte yandan Birçok yatırım ve borç verme platformu, kullanıcı mevduatlarının hareketini kontrol etmek için otomatik akıllı sözleşmeler kullanır. Bu platformlardan birini kullanan bir yatırımcı, bu programlardaki bir hatanın veya istismarın yatırımlarını kaybetmesine yol açma riskini de üstlenir.

Piyasa manipülasyonu da kripto kripto para biriminde önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Fakat tüm bu risklere rağmen kripto para birimleri fiyatlarda büyük bir sıçrama görmüş ve toplam piyasa kapitalizasyonu 1 trilyon doların üzerine çıkmıştır.

Kripto Paranın Tarihi

Kripto para kavramı, birçok kişinin hayatına Bitcoin ile girse de dijital para Bitcoin öncesinde ortaya çıkmıştır.

Kripto para biriminden ilk kez 1980’lerde, daha doğrusu 1989’da bahsedildi Ancak gerçekten merkezi olmayan bir dijital para biriminin oluşturulmasını sağlayacak kriptografik protokollerin yanı sıra yazılımlar ancak 1990’ların başında geliştirilmeye başlandı.

Bazı teknoloji tarihçileri, dijital para birimleriyle ilk uğraşanların Hollandalı araştırmacılar olduğunu iddia etmektedir. Birçoğu, UC Berkeley’den David Chaum’un kriptonun erken gelişimindeki en önemli figür olduğu konusunda hemfikir.

ABD’li Chaum 1982’de blok zinciri alanındaki gelecekteki gelişmeler için temel oluşturan bir makale yayımladı. Chaum, teorilerini uygulamaya koymak için 1990’larda şirketi DigiCash aracılığıyla “eCash” adlı bir dijital para birimi çıkardı.

Chaum’un örneğinden ilham alan birçok geliştirici, altının fiyat istikrarını taklit edecek bir dijital token yaratmaya çalıştı. Örneğin, EGold ve Bit Gold gibi dijital tokenler 1990’ların sonunda ortaya çıktı.

Bu tokenler başarılı olmasa da Bitcoin’in mucidi Satoshi Nakamoto’ya Bitcoin’i geliştirirken özellikle nadirliği konusunda ilham verdi.

İlk Kripto Para

Tüm bu gelişmeler, Bitcoin için zemin hazırladı. Konut balonunun patlamasıyla ortaya çıkan ilk kripto para birimi Bitcoin, 2008’de Satoshi Nakamoto tarafından yayımladığı beyaz kitapta tanıtıldı.

Yaratıcısı Nakamoto, Bitcoin protokolünü 2009 yılında, aynı yıl açık kaynaklı yazılım olarak piyasaya sürdü. Bu kripto para birimi, bankaların veya hükümetlerin müdahalesi olmadan sınır ötesi para göndermesi gereken insanlar arasında giderek daha popüler hale geldi.

2010 yılının başlarında, piyasadaki tek kripto para birimiydi. O zamanlar fiyatı sadece birkaç sentti.

Bitcoin, Forbes 2011’de bahsedene kadar ilk gerçek fiyat pump’ını görmedi.

Birkaç yıl içinde, yeni kripto paralar piyasaya girdi ve fiyatları Bitcoin ile birlikte önce yükselip sonra düştü. Bu hikaye patlak verdiğinde, BTC benzeri görülmemiş bir yüksekliğe, neredeyse 9 dolara ulaştı.

Bu arada birçok insan, yatırım aracı olarak kripto para birimlerine olan inancını kaybetti. Fakat 2017’nin sonlarından itibaren kripto para birimleri benzersiz bir büyüme görmeye başladı.

Kripto Para Madenciliği Nedir, Nasıl Kazılır?

Madencilik, Bitcoin ve diğer pek çok kripto para biriminin yeni coinler oluşturmak ve yeni işlemleri doğrulamak için kullandığı süreçtir. Blok zincirlerini (kripto para birimi işlemlerini belgeleyen sanal defterler) doğrulayan ve güvence altına alan dünyanın dört bir yanındaki geniş, merkezi olmayan bilgisayar ağlarını içerir.

İşlem güçlerine katkıda bulunma karşılığında, ağdaki bilgisayarlar yeni coinlerle ödüllendirilir. Bu erdemli bir döngüdür. Madenciler blok zincirini korur ve güvence altına alır, blockchain coin ile ödüllendirir, coinler madencilerin blok zincirini sürdürmelerini teşvik eder.

Bitcoin madenciliği, büyük bir veri merkezini işletmeye çok benzer. Şirketler madencilik donanımını satın alır ve çalışmasını (ve soğutmasını) sağlamak için gereken elektriği öder.

Bunun kârlı olabilmesi için kazanılan paraların değerinin bu coinleri çıkarma maliyetinden yüksek olması gerekir. Bitcoin madenciliğinin gelişimine ve bileşimine iki gelişme katkıda bulunmuştur. İlk olarak, madencilik Bitcoin makinelerinin özel üretimi, ağı merkezileştirmek için harekete geçti.

Bitcoin madenciliği esasen tahmin işi olduğundan, başka bir madenciden önce doğru cevaba varmak kritiktir. Bitcoin’in ilk günlerinde, sıradan CPU’lara sahip masaüstü bilgisayarlar Bitcoin madenciliğine hakimdi. Ancak algoritmanın zorluk seviyesi zamanla arttığı için kripto para biriminin ağındaki işlemleri keşfetmeleri uzun zaman almaya başladı.

Zamanla madenciler, grafik işlem birimleri (GPU’lar) olarak da bilinen grafik kartlarının madencilikte daha etkili ve daha hızlı olduğunu fark ettiler. Ancak çok fazla güç tüketiyorlardı ve ağır madencilik için tasarlanmamışlardı. Sonunda GPU’lar geride kaldı.

Günümüzde madenciler, daha hızlı ve daha verimli bitcoin madenciliği için özel çiplerle donatılmış, uygulamaya özel entegre devreler (ASIC) adı verilen özel madencilik makinelerini kullanıyor.

Birkaç yüz ila on binlerce dolara mal oluyorlar. Bugün, bitcoin madenciliği o kadar rekabetçi ki yalnızca en güncel ASIC’lerle kârlı bir şekilde yapılabilir. Ancak en yeni birimin bile madencilik havuzlarıyla rekabet etmek için yetersiz kalması muhtemeldir.

Kripto Para Madenciliği Yasal Mı?

Çoğu yargı alanı ve yetkili makam, kripto para birimlerini yöneten yasaları henüz çıkarmadı. Bu da çoğu ülke için kripto madenciliği için yasallığın belirsiz kaldığı anlamına geliyor.

ABD Hazine Bakanlığı’na bağlı Mali Suçları Uygulama Ağı (FinCEN) kapsamında, kripto madencileri para aktarıcıları olarak kabul edilir. Dolayısıyla bu faaliyeti yöneten yasalara tabi olabilirler.

Bununla birlikte İsrail’de kripto madenciliği bir iş olarak görülmekte ve kurumlar vergisine tabi tutulmaktadır. Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri kripto madenciliğine dost görünse de Hindistan ve başka yerlerde düzenleyici belirsizlik devam ediyor.

Bitcoin madenciliği Bangladeş, Çin, Mısır, Irak, Fas, Nepal, Katar ve daha fazlası gibi çeşitli ülkelerde yasaklanmıştır. Yani Bitcoin madenciliği yasal mı sorusuna yanıt hem evet hem hayır olarak belirtilebilir.

Çin, Rusya, Bolivya, Cezayir ve Ekvador gibi ülkelerde, merkezi olmayan doğası, değişken değeri, suç faaliyetleriyle ilişkisi ve diğer birçok nedenden dolayı Bitcoin ticareti ya kısıtlanmıştır ya da tamamen yasa dışıdır.

ABD, Finlandiya, Fransa gibi bazı ülkelerse madenciliği memnuniyetle karşılamaktadır. Öte yandan Bitcoin’i yasal ödeme aracı olarak kabul eden tek ülke El Salvador’dur. El Salvador, çıkardığı kripto yasası ile yankı uyandırmıştır.

Kripto Para Nasıl Alınır?

Kripto para nedir başlığı altında diğer birçok konuya değindik. Popüler varlık hakkında bilgilerin ardından kripto para nasıl alınır diye düşünüyorsanız, doğru yerdesiniz.

Kripto para, merkezi ve merkeziyetsiz olarak hizmet veren pek çok platform aracılığıyla alınabilir.

Merkezi tarafta, Binance, Coinbase, FTX, Gate.io, Bybit gibi global borsalardan Bitcoin alımı yapabilirsiniz. Diğer yandan Paribu, BTCTürk gibi yerel borsalar da Bitcoin ve kripto para ticareti imkanı sunmaktadır.

Merkeziyetsiz ya da DeFi platformlarında alım yapmak istendiğinde, PancakeSwap, UniSwap, SushiSwap gibi platformlar yatırımcılara kripto alım-satım olanağı tanımaktadır.

Kripto alım-satım platformlarında genellikle USDT, USDC ve BUSD isimli dolara sabitlenmiş coinlerle işlem yapılmaktadır. Bununla birlikte Türk lirası ile alım yapabileceğiniz platformlar da bulunur.

Kripto Para Çeşitleri

Diğer taraftan kripto para türleri iki gruba ayrılabilir. Bunlar; Bitcoin ve altcoinler ile tokenlerdir. Coinler, bir tür para birimi olarak kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve kendi blok zincirlerinde oluşturulur. Örneğin,

Ether, Ethereum blok zincirine dayalı bir kripto para birimidir. “Altcoin”, Bitcoin olmayan herhangi bir blockchain tabanlı kripto para birimini ifade eder.

Tokenler ise mevcut bir blok zinciri üzerine kuruludur, ancak benzersiz akıllı sözleşmelerin formüle edilmesini ve yürütülmesini sağlayan programlanabilir varlıklar olarak kabul edilir. Blockchain ağının dışında, bu sözleşmeler varlıkların mülkiyetini oluşturmak için kullanılabilir.

Para, dijital varlıklar ve elektrik gibi değer birimlerini temsil etmek için kullanılabilir ve ayrıca gönderilebilir ya da alınabilir.

Kriptoları tartışırken, sıklıkla kullanılan “coin” ve “token” terimleriyle karşılaşılır. Bunlar birbirinin yerine kullanılabilir terimler gibi görünseler de arada farklılıklar vardır.

Bir dijital para, kendi blok zincirinde oluşturulur ve geleneksel parayla hemen hemen aynı şekilde hareket eder. Bitcoin ve Litecoin gibi değer depolamak ve birbiriyle iş yapan iki taraf arasında bir değişim aracı olarak kullanılabilir.

Tokenler ise dijital paradan çok daha fazla kullanıma sahiptir. Bunlar mevcut bir blok zincirinin üzerinde oluşturulur ve bir yazılım uygulamasının (bir uygulamaya erişim izni vermek, kimliği doğrulamak veya bir tedarik zincirinde hareket eden ürünleri izlemek gibi) parçası olarak kullanılabilir.

Aynı zamanda NFT’ler gibi dijital sanatı temsil edebilirler. Gerçek hayattaki sanat ve emlak gibi fiziksel varlıklarla NFT’ler kullanılarak deneyler bile yapıldı. Ether, Ethereum ağında işlem yapmak için kullanılan bir token örneğidir.

Kripto Para Yasal Mı? & Kripto Paranın Yasadaki Yeri

Kripto madenciliğinde olduğu gibi kriptoda da yasallık, ülkelere göre değişkenlik gösterir. Yani her ülkenin kendine göre kripto yasaları ya da uygulamaları vardır.
Bununla birlikte birçoğunda kurallar hala tanımlanmamış ya da değişime devam etmektedir.

Ülkelerin çoğunda kripto para biriminin kullanımı kendi başına yasa dışı olmasa da statüsü ve bir ödeme aracı (veya bir emtia) olarak kullanılabilirliği, farklı yasal düzenlemelerle birlikte değişiklik gösterir.

Bazı eyaletler açıkça kullanımına ve ticaretine izin verirken, bazıları onu yasaklamış veya kısıtlamıştır. Aynı şekilde, çeşitli devlet kurumları, departmanlar ve mahkemeler kripto para birimlerini farklı şekilde sınıflandırmıştır.

Kriptonun yasal olduğu ülkeler arasında ABD, Fransa, Avrupa Birliği, Kanada, Avustralya, Danimarka, Almanya, Japonya, İsviçre, İspanya ve Birleşik Krallık gibi gelişmiş pek çok ekonomi var.

Ancak Bitcoin dünyanın birçok yerinde memnuniyetle karşılanırken, birçok ülke değişkenliği ve merkezi olmayan doğası konusunda temkinli davranarak kriptoları kısıtlıyor.

Bazı ülkeler dijital para birimini tamamen yasaklarken, diğerleri ticareti ve kullanımı için gerekli olan her türlü bankacılık ve finansal sistem desteğini kesmeye çalıştı. Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Gabon, Guyana, Libya ve Zimbabve’de belirli kripto para birimi kullanımları için örtülü yasaklar vardır.

Katar, Çin, Suudi Arabistan’da ise kripto paralar için açık yasaklar bulunmaktadır.

Sonuç olarak kripto birçok ülkede yasa dışı değildir. Yasa dışı yapan ülkelerin ise bazı gerekçeleri dikkat çekmektedir. Oynaklık, enerji kullanımı, istikrarsızlaştırma konusundaki endişeler veya suç faaliyetlerinin kolayca finanse edilebilmesi en sık belirtilen nedenler arasındadır.

Kripto Paranın Geleceği

Kripto paranın geleceği konusunda tartışmalı yorumlar olduğunu söyleyerek başlayalım. Bazıları için kripto paralar, geleceğin para birimiyken bazıları içinse uzak durulması gereken spekülatif varlıklar.

Fakat kesin olan bir şey var ki o da söylenenlerin hepsinin sadece tahmin olabileceği. Yani şu anda ya da ilerleyen yıllarda kripto para birimlerine ya da piyasalarına ne olacağını söylemek imkansız.

2021 yılında piyasada Bitcoin gibi kripto para birimlerinde yüksek fiyat dalgalanmaları yaşandı. Çok sayıda insan bu tür ticaretlerde ya milyonlar kaybetti ya da milyonlar kazandı.

Önümüzdeki yıllarda ya da daha yakın vadede, kripto para birimleri aynı şekilde sert hareketlilikler yaşayabilir. Bununla birlikte yatay seyir, bir süre daha devam edebilir.

Kripto para birimi ile geleceğe dair çeşitli beklentiler varken bazıları Bitcoin’in 100 bin doları geçmesini bekliyor. İyimser tahminler, kripto para birimlerinin tüm dünyada daha da yaygınlaşacağına dair inanışlarla destekleniyor.

Nihayetinde kripto para geleceği, dünya çapındaki hükümetler ve kurumların da alacağı kararlarla birlikte şekillenecek. Sanal para ödemeleri yaygınlaşır, daha fazla hükümet kripto paraları tanırsa, bu dijital varlıklar fiat para birimleri gibi herkesin hayatında yer alan araçlar haline gelecek.

Kripto Paranın Avantajları

Her şeyde olduğu gibi kripto parada da bazı avantajlar ve dezavantajlar vardır. Kripto para yatırımcıları, söz konusu avantajlar ve dezavantajların farkında olarak hareket etmelidir.

Kripto para birimleri, para için yeni, merkezi olmayan bir paradigmayı temsil eder. Bu sistemde, bankalar ve para kurumları gibi merkezi aracılar, iki taraf arasındaki güven ve polis işlemlerini uygulamak için gerekli değildir. Bu da büyük bir banka gibi tek bir başarısızlık noktasında, ABD’deki kurumların başarısızlığıyla tetiklenen

2008 krizi gibi dünya çapında bir dizi kriz başlatma riskini ortadan kaldırır.

Avantajlar arasında kripto para birimlerinin, bir banka veya kredi kartı şirketi gibi güvenilir bir üçüncü tarafa ihtiyaç duymadan doğrudan iki taraf arasında para transferini kolaylaştırması vardır.

Üçüncü taraf aracılar kullanmadıkları için işlem yapan iki taraf arasındaki kripto para birimi transferleri, standart para transferlerinden daha hızlı olabilir.

Kripto para birimi yatırımları yüksek kâr sağlayabilir. Son on yılda hızla değer kazanan kripto para piyasaları, bir noktada neredeyse 2 trilyon dolara ulaştı ve düşük seviyelerden alım yapan yatırımcıları ihya etti.

Öte yandan kripto paralar, sınır ötesi para transferlerinde kullanıcıya büyük kolaylık sağlamaktadır.

Kripto teknolojisi sayesinde Swift kodu olmaksızın para transferi yapılabilmektedir. Bitcoin gibi kripto para birimleri, sınır ötesi para transferlerini kolaylaştırmak için ara para birimleri olarak hizmet etmektedir. Bu yöntem para transfer sürecini kolaylaştırır ve daha ucuz hale getirir.

Kripto Paranın Dezavantajları

Merkezi olmayan doğası, volatil değeri, suç faaliyetleriyle ilişkisi gibi yönleri ise kriptolar için dezavantajlar arasında yer alır. Kripto para birimleri, kara para aklama ve yasa dışı satın alma gibi faaliyetler için suçlular arasında popüler bir araç haline gelmiştir.

Kripto para birimleri, onları fidye yazılımı etkinlikleri için kullanan bilgisayar korsanları tarafından da kullanılmaktadır.

Teorik olarak, kripto para birimleri merkezi olmayan bir yapıya sahiptir, servetleri bir blok zincirinde birçok taraf arasında dağıtılır.

Gerçekte mülkiyet oldukça yoğunlaşmıştır. Örneğin, yalnızca 100 adres dolaşımdaki Bitcoin’in ve toplam değerin kabaca yüzde 12’sini elinde tutmaktadır.

Ayrıca popüler kripto para birimlerinin madenciliği, bazen tüm ülkelerin tükettiği kadar çok enerji gerektirir. Pahalı enerji maliyetleri ve madenciliğin öngörülemezliği, madenciliği gelirleri milyarlarca doları bulan büyük şirketler arasında yoğunlaştırmıştır.

Kripto para blok zincirleri güvenli olsa da siber saldırı ve hack için tehdit altındadır. Bazen milyonlarca dolar değerinde coinin çalındığı saldırılar, kripto para biriminin bu açıdan savunmasızlığını ortaya sermektedir.