Ülke genelindeki herkesin sağlık hizmetinden faydalanmasını sağlamayı amaçlayan hizmete Genel Sağlık Sigortası denmektedir. Sağlık konusunda her vatandaşın hizmetten eşit faydalanması için sağlık harcamalarını karşılayan sigortayı ifade etmektedir.
Yapılan reformla 1 Ocak 2012 itibariyle zorunlu hale getirilmiş; memur, işsiz, stajyer, kısa çalışma ödeneği alanlar fark etmeksizin herkes GSS kapsamına dahil edilmiştir.
GSS borcu olup olmadığı e-Devlet üzerinden kolaylıkla öğrenilebilmekte, vatandaşların yanında ülkedeki yabancılar da isteğe göre hizmetten yararlanabilmektedir. Aşağıdaki başlıklarda merak edilen konular ayrı ayrı ele alınmıştır:
Genel Sağlık Sigortası Nedir? Kimleri Kapsar?
Gündemin merak edilen konularından olan ve halk arasında GSS olarak bilinen hizmet, 2012’de ülkedeki herkesi kapsayarak zorunlu hale getirilmiştir. Şöyle ki 2006 yılında Bağkur, Emekli Sandığı ve SSK gibi kurumlar Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) adı altında tek çatı altında toplanmıştır.
Bu adımın ardından yapılan reformla GSS, 1 Ocak 2012 itibariyle zorunlu hale getirilmiştir. Çalışıp çalışmaması fark etmeksizin ülke nüfusunun tamamını kapsayan sigorta sistemi ile Türkiye’de yaşayan tüm vatandaşlar GSS’li olmuştur.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sitesine göre genel sağlık sigortası; kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı ifade etmektedir.
Böylece kişilerin ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın, ortaya çıkacak hastalık riskine karşı, toplumun bütün fertlerinin sağlık hizmetlerinden eşit, ulaşılabilir ve etkin bir şekilde faydalanması sağlanmıştır.
Çıkartılan yasa ile vatandaşlar arasındaki eşitsizlik ortadan kaldırılmış ve yasa, norm, standart birliği sağlanmıştır. SGK, yapılan reform ile tüm nüfusun sağlık güvencesi yönünden kapsam ve koruma altına alındığını belirtmektedir.
Bunların yanında ülkedeki yabancılar da istedikleri takdirde GSS’den yararlanabilmektedir. Türkiye’de ikamet eden herkes GSS kapsamındadır.
Herhangi bir kapsamda olmayan ya da sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında olmayan yani işsiz, kurumdan gelir ya da aylık almayan ya da bakmakla yükümlü olunan olmayan kişiler de genel sağlık sigortası kapsamındadır.
GSS Borç Sorgulama Nasıl Yapılır? GSS Prim Tutarı Ne Kadardır?
Resmi birçok işlemde olduğu gibi GSS prim borcu sorgulama için de e-devlet şifresine ihtiyaç vardır. Bunun için e-Devlet üzerinden Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim Borcu Sorgulama hizmetinden yararlanılabilir.
Geliri brüt asgari üçte birinin üzerinde olan kişilerin ödemesi gereken prim tutarı brüt asgari ücretin %3’ü tutarındadır. Bu nedenle 2020 yılı için bu kapsamdaki kişilerin ödeyeceği prim tutarı aylık 88,29 TL’dir.
Giriş yapıldıktan sonra ayrıntılı borç dökümüne ulaşılarak gerekli işlemler yapılabilir. Online olarak GSS durumu, prim borcu ve bu borçların ne durumda olduğuna dair bilgilere ulaşılabilir. Diğer taraftan devlet GSS borcu olanlara çıkartılan düzenlemelerle kolaylıklar sağlayabilmektedir.
Örneğin 2020’nin Ocak ayında GSS prim borcu olanların devlet ve üniversite hastanelerinden yararlanma imkanları yıl sonuna kadar uzatılmıştır. 2002/3654 sayılı Bakanlar Kurulu kararında yapılan değişiklik, 8 Ocak 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Gelir Testi Hakkında Merak Edilenler
Bu kapsamdaki vatandaşlar GSS’li oldukları tarihten itibaren ikametlerinin olduğu Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları aracılığıyla gelir testi yaptırmalıdır.
Genel sağlık sigortalısı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olmayanlar ile genel sağlık sigortalılığı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsü sona eren Türk vatandaşları için gelir tespiti yapılır.
Gelirinin aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen tutarı asgari ücretin 1/3’ünün altında olduğunu düşünenler, kendilerine gönderilen tebligattan itibaren 1 ay içinde SYDV’ye müracaat etmelilerdir.
Gelir durumunun değişmesi durumunda gelir testi için yeniden SYVD’ye başvuru yapılabilir. Evlenme, boşanma, doğum, ölüm gibi ailedeki birey sayısının değişmesi durumunda da yenilenir.
GSS gelir tespiti için başvuru yapan kişinin, aynı hane içinde yaşayan eşi, evli olmayan çocuğu ile anne ve babası GSS gelir tespiti kapsamında değerlendirilir. Aynı hanede ikamet eden birden fazla aile varsa ise her bir aile için ayrı ayrı gelir tespiti yapılır.
Bununla birlikte Bağ-Kur prim borçlusu olan sigortalıların 18 yaş altı çocukları hariç bakmakla yükümlü oldukları kişiler için gelir testi yapılır.
GSS tescilinin yapıldığı tarih itibariyle ödeme yükümlülüğü başlarken tescil ve tebliğ işlemleri en yakın SGK İl Müdürlükleri’nden öğrenilebilir. 18 yaş altı çocuklar anne-babanın tesciline bakılmaksızın GSS kapsamına alınır ve primleri devlet tarafından karşılanır.
Primini Kendi Ödeyenler ile Devletin Ödedikleri Arasındaki Farklar
60/c-1 sigortalılarının sağlık hizmet sunucularına başvurmaları halinde herhangi bir şart aranmamaktadır. Bu kapsamda sigortalı olunduğu andan itibaren GSS’den faydalanılmaktadır. Primini kendi cebinden ödeyen 60/g kapsamındakiler ise 2 kural bulunmaktadır.
Bu kişilerin 30 gün prim ödemesinin bulunması ve 60 günden fazla prim borcunun olmaması gerekmektedir. Diğer taraftan bu kuralların yanında 6284 sayılı torba yasa, geçmiş dönem prim borçları konusunda sigortalılara kolaylık sağlamaktadır.
60/g sigortalıları 12 aylık sürede sağlık hizmet sunucusuna müracaat ettiklerinde 30 gün prim ödemesi ve cari dönem 60 günden fazla borcunun da bulunmaması şartıyla geçmiş dönem GSS prim borçları sorgulanmadan sağlık hizmeti alabilmektedir.
GSS Kategorileri ve Prim Oranları
01.04.2017 tarihinden itibaren aile içindeki kişi başına düşen gelirleri brüt asgari ücretin üçte birinin altında olduğu tespit edilenler G0 olarak değerlendirilmektedir.
Aile içindeki kişi başına düşen gelirleri brüt asgari ücretin üçte biri ve üstünde olduğu tespit edilenler ise G1 olarak değerlendirilmektedir.
GSS prim oranları 1 Nisan 2017 tarihinden önce ise GO, G1, G2, G3 olmak üzere dört kategoride ele alınmıştır.
Çocuklar için GSS Nasıl İşlemektedir?
18 yaşına kadar bütün çocuklar anne-babanın tesciline bakılmaksızın Genel Sağlık Sigortası kapsamındadır. Çocuğun 18 yaşını geçmesi, bekar olması ve ortaöğrenime devam etmesi durumunda 20 yaşına kadar ebeveynlerinin üzerinden sağlık hizmeti alabilmektedir.
Yükseköğrenimin sürmesi halinde çocuk 25 yaşına kadar anne ve baba üzerinden sağlık hizmetinden ücretsiz olarak faydalanabilmektedir. Fakat 25 yaşından sonra gelir testi yapılmalıdır. Bu durumda gelir durumunun düşük çıkması halinde hizmetten ücretsiz yararlanılabilir.
Gelir testi sonucu bulunmayan veya gelir testi sonucu asgari ücretin üçte birinden fazla çıkan kişi, o yıl için belirlenen aylık primleri ödeyerek GSS’den faydalanabilir. Herhangi bir güvencesi ve gelir testi bulunmayan her genç, aylık primlerini ödemek zorundadır.
GSS cari dönem pirimi yatırdım ödendi görünüyor ama yine provizyon vermedi. Kişinin kendi veya sağlık hizmeti aldığı kişinin borcu var provizyon verilemedi yazıyor. En azından cari dönemi ödeyince hizmet alabilseydik.