Türk Müziğinin Doğuşu, Gelişimi ve Ona Tutkuyla Bağlanmanızı Sağlayacak 6 Kitap

Orta Asya coğrafyasında doğan, Anadolu topraklarında harmanlanan ve dünya müziğinde kendisine saygın bir yer edinmeyi başaran Türk müziğinin doğuşu ve günümüze kadar yaşadığı değişim süreçlerini inceledik. Musikiye gönül verenlerin okuması gereken kitaplar ve tanıtımları yazımızda;

Dilerseniz yazımızın ilk bölümünde Türk müziğinin doğuşu ve gelişimi hakkında kısa bir özet geçelim:

Türk Müziğinin Doğuşu

Türk müziği dediğimiz kavram oldukça eski tarihlere dayanmaktadır. Türk müziğinin kökeniyle ilgili araştırmalar yapıldığında, ilk olarak Orta Asya’da ortaya çıktığı görülmektedir. İlk Türk müziği örneklerinin Kopuz eşliğinde söylenildiği biliniyor. Türk müziğinin halihazırda Orta Asya’da çeşitli örnekleri hala sergilenmektedir. Türk müziğinin ilk örneklerine ulaşmak isterseniz çeşitli video sitelerinden ulaşmanız mümkün.

Türk Müziğinin Gelişimi

Orta Asya’da başlayan Türk müziği kavimler göçü etkisiyle Anadolu’ya kadar taşınmıştır. Özellikle Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar döneminde Türk müziği adeta kendisini bulmuş ve net bir kimliğe bürünmeyi başarmıştı. Ancak Osmanlı döneminde Türk müziği ikiye ayrılmıştır. Bunun temel nedeni ise sarayda yaşayan zümre ile halk arasındaki farklılıklardır. İkiye ayrılan Türk müziğinde saray zümresi; semai, beste, şarkı dinlemekteydiler. Halk arasında ise türkü ve bozlak dinlenmekteydi.

“Meşk Olmadan Musiki Olmaz”

Yazımızın ilk bölümünde sizler için Türk müziğinin doğuşu ve gelişimi hakkında kısa bilgiler derledik. Şimdi ise dilerseniz musikinin aşk dolu dünyasına adım atalım:

Musiki yazımıza başlarken Cem Behar’dan alıntı yapmamızın oldukça doğru olacağını düşündük. Behar’ın Yapı Kredi Yayınları’ndan yayımlanan kitabı; “Aşk olmayınca meşk olmaz” kitabında bahsettiği üzere; aşk olmadan meşk, meşk olmadan da musiki olmuyor. Türk müziği potasında yerel pek çok renk, bu müziğin unsurlarını oluşturmuş ve bir parçası haline gelmeyi başarmıştır. Ne yazıktır ki batılılaşma hareketleri nedeniyle Türk müziği kendisine hak ettiği alanı bir türlü bulamamaktadır. Hâlbuki Osmanlı Devleti’nde, musikinin icrası için Topkapı Sarayı’nda, Enderun Musiki Mektebi kurulmuş ve burada eğitimler verilmiştir. Eski üstadların da dediği gibi musiki, gönlün meşkidir. Hakikate işaret eden seslerin peşinden gitmek bir hayli meşakkatli ve uzun bir yoldur. Anadolu coğrafyasında dinimiz, dilimiz ve musikimiz birbirine sımsıkıya bağlanmış altın bir sinsiledir.

“Şifa Musikidedir”

Yazımızın bu son bölümünde musiki tutkunlarının vazgeçemeyeceği kitapları sizler için derledik. Ancak unutmamamız gerek en önemli husus, musikiye açılan kapının kitaplardan geçmediğidir. Günümüzde sayıları gittikçe azalan musiki üstadları, dergahlarda aldıkları eğitimler sayesinde bu meşakkatli yolda başarıya ulaşabilmişlerdir. Bilindiği üzere, musikide notalara yer yoktur. Bu nedenledir ki dünyada sistemi olan iki müzikten biri Türk müziğidir. Popüler müzik endüstrisinde etkisini yitirmeye yüz tutan Türk müziğinden ayrılmamak üzere, unutmayın şifa musikidedir.

Murat Bardakçı – 25 Yıla 25 Besteci

Tarih ve Türk müziği denilince akla ilk gelen isimlerden olan Bardakçı’nın bu eseri, 2011 yılında 51 sayfa olarak okuyucuyla buluşturuldu. Sayısız eserin yer aldığı koleksiyonun kapılarını okuyucuları için aralayan Bardakçı’nın bu eseri, 25 büyük bestekârın kendi el yazısından eserlerinin birer kopyasını sunuyor. Bulunması bir hayli zor olan koleksiyonların birer kopyasının okuyucuya sunulmasının bulunmaz bir fırsat olduğunu düşünüyorum.

Cinuçen Tanrıkorur – Türk Müzik Kimliği

3 yaşından itibaren müzik eğitimi almaya başlayan ve henüz 22 yaşındayken İstanbul Radyosu ud sanatçısı sınavını başarıyla geçen Tanrıkorur’un bu eseri 2014 yılında 314 sayfa olarak okuyucularıyla buluştu. Türk müziği tutkunlarının büyük bir keyifle okuyacaklarını düşündüğüm bu eser, iki bölümden oluşmakta. İlk bölümde Tanrıkorur, Türk müziği kimliği üzerinde oldukça önemli incelemelerde bulunarak okuyucularını bilgilendiriyor. İkinci bölümde ise Türk müziğinin büyük üstadlarının eşsiz metinleri yer alıyor. Böylelikle Türk müziğinin gelişim süreçleri ve üstadların eserleriyle ilgili detayları bu kitapta bulabileceksiniz.

Cem Behar – Aşk Olmayınca Meşk Olmaz

Yazımın içeriğinde de yer verdiğim Türk müziği üzerine oldukça başarılı eserler kaleme alan Behar’ın bu eşsiz eseri, 1998 yılında 236 sayfa olarak okuyucuya sunuldu. Türk müziği tutkunlarının yakından takip ettiği Behar bu eserinde, Osmanlı – Türk kültürünün en önemli parçalarından olan musikiyi okurlarına kendi bakış açısıyla sunuyor. Behar’ın eşsiz eserleri arasında en önemlisi olarak gördüğüm bu eser ayrıca meşk kültürüne tuttuğu ışıkla eminim sizin de yolunuzu aydınlatacak.

Murat Aydemir – Türk Müziği Makam Rehberi

2014 yılında 216 sayfa olarak yayımlanan bu eser musikiseverler için oldukça önemli bir yere sahip. Aydemir’in öğrencilik yıllarından itibaren müzik günlüğü tutarak oluşturduğu bu eser, kısa makam tarifleri veriyor. Toplamda 60 Türk müziği makamının işlendiği bu kitap, eminim ki musikiseverlerin makam bilgilerini tazelemelerini sağlayacak.

Ahmed Avni Konuk – Fihrist-i Makamat

Türk müziğine sıkı sıkıya bağlı olan M. Kemal Karaosmanoğlu’nun titiz çalışması sonrası 96 sayfa olarak basılan bu eser, Ahmet Avni Konuk’un makamların dizelerini öğretmek için 119 makamda bestelediği örnek eserleri barındırmakta. Tüm Türk müziği tutkunlarında olduğu gibi benim de büyük ilgimi çeken bu kitap, eserleri oluşturan makamları oldukça iyi tanıtmasıyla sizi bir hayli bilgilendirecek.

Süleyman Uludağ – İslam ve Musiki

2015 yılında 348 sayfa olarak yayımlanan bu eser, oldukça önemli noktalara değinmekte. Dini ritüellerin bir parçası olduğu kabul edilen müziğin, gelişim süreçlerini anlatan Uludağ, İslam ve musiki arasındaki bağı ele alıyor. Musiki tutkunlarının muhakkak okuması gerektiğine inandığım bu eser, din ve müzik bağlamını usta bir kalemden kitaplığınıza taşıyacak.