Finans piyasalarında enstrüman fiyatlarını analiz etmeye yarayan bazı göstergeler vardır. Bunlar arasında öne çıkan RSI – Göreceli Güç Endeksi, trendin yönü hakkında tahminler yapmayı kolaylaştırır. Özellikle kısa ve orta vadede RSI indikatörü daha iyi çalışırken, fiyat grafikleriyle uyumlu hareket eder. AL ve SAT sinyalleri alabileceğiniz bu indikatörün referans değerlerini okumayı öğrenmelisiniz.
Teknik analizler bazen karmaşık gelebilir. Ancak indikatörlerin dilini öğrenirseniz özellikle kısa vadelerde doğru sinyaller alabilir ve yatırım kararlarınızı netleştirebilirsiniz. Elbette tamamen bu sinyallere göre işlem yapmamalısınız. Bir enstrümanda yatırım kararı alabilmek için büyük resme bakmalısınız.
Bu yazıda RSI nedir, göreceli güç endeksi nasıl yorumlanır ve nasıl hesaplanır gibi merak ettiğiniz soruların cevaplarını bulacaksınız.
RSI (Göreceli Güç Endeksi) Nedir?
RSI açılımı nedir öğrenerek işe başlayalım. İngilizce Relative Strength Index olarak bilinen RSI, dilimizde göreceli güç endeksi anlamına gelir. Ancak bizler ona kısaca RSI deriz. RSI nedir diye detaylıca inceleme yaptığımız zaman, finansal enstrümanın kapanış fiyatlarına odaklanan bir gösterge olduğu görülmektedir.
RSI nedir sorusunun cevabı; bir enstrümanın belli dönemdeki kapanış fiyatlarını, baz alınan dönemin bir önceki kapanış fiyatları ile karşılaştırarak hesaplanan teknik analiz indikatörü şeklindedir. RSI değerleri ise fiyat grafiğinin alt kısmında ayrı bir çizgi grafiği olarak görünür. Borsada RSI nedir diye baktığımızda ise hisse fiyatları üzerinde kullanılan teknik analiz aracı olduğunu yine söyleyebiliriz.
Yatırımcılar için RSI değerinin önemi ise enstrümanın kısa ve orta vadedeki fiyatına ait trend çizgisi ise RSI trend çizgisi arasında uyumluluk olmasıdır. Bu uyumluluk sayesinde de enstrümanın yönü hakkında bilgi edinmek mümkün hale gelir.
RSI indikatörü ilk kez J. Welles Wilder Jr. tarafından 1978 yılında kaleme alınan “New Concepts in Technical Trading Systems” isimli kitapta ortaya koyulmuştur. Günümüzde ise enstrümanın aşırı alım – satım bölgelerinde olduğunu gösteren yaygın bir indikatör haline gelmiştir.
RSI 0 ile 100 arasında bir değer alır. Referans değeri ise 30 ve 70’tir. Değerin bu seviyelerin neresinde olduğuna göre AL veya SAT sinyali verdiği ifade edilir.
Göreceli güç endeksi ne demek, borsada RSI nedir öğrendiğimize göre şimdi RSI hesaplamaya geçebiliriz.
RSI Nasıl Hesaplanır?
RSI hesaplama normalde incelenen grafikler üzerinde otomatik olarak oluşturulabiliyor. Yani işlemlerinizi gerçekleştirdiğiniz veya fiyat grafiğini takip ettiğiniz platformdan direkt RSI indikatörünü seçerek grafik alanına gelmesini sağlayabilirsiniz. Yine de RSI hesaplama formülü şu şekildedir:
Formüldeki n değeri, hangi periyot için hesaplama yapıldığını gösterir.
Daha anlaşılır bir formülle RSI hesaplama konusunu anlatacak olursak şu formülü kullanabiliriz;
100 – (100 / (1+Y/D))
Bu formülde Y bileşeni, belirlenen periyottaki pozitif kapanışların ortalamasını; D bileşeni ise negatif kapanışların ortalamasını ifade eder. Yani 14 günlük bir periyotta pozitif kapanış verilerini toplayıp gün sayısına bölersiniz.
Diyelim ki 14 günlük periyotta 6 gün pozitif kapanış gerçekleşti. Bu kapanış değerlerini toplayıp 6’ya bölersiniz. Bu şekilde Y bileşenini bulursunuz.
D bileşeni de aynı şekilde hesaplanır. Yani 8 gün negatif kapanış gerçekleştiğini varsayarsak, negatif kapanış değerlerini toplayıp 8’e böldüğünüz zaman D bileşenini hesaplamış olursunuz.
Y bileşenini D bileşenine bölüp 1 eklersiniz. Bu şekilde elde ettiğiniz sonucu 100’e bölersiniz. Böylece RSI değeri her zaman 0 ila 100 arasında bir değere sahip olur. Çıkan sonucu da 100’den çıkarttığınız zaman, belirlediğiniz periyottaki RSI değerini hesaplamış olursunuz.
Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi bu değeri kendiniz hesaplamazsınız. Platformlar üzerinde indikatörler bölümünden RSI’ı seçtiğiniz zaman, incelediğiniz periyoda ait RSI grafiği çizilir. Size sadece bu grafiği doğru yorumlamak kalır. Canlı borsa ekranı ve grafiği için tıklayın.
RSI açılımı nedir, nasıl hesaplanır öğrendiğimize göre yorumlama işlemine geçebiliriz.
RSI Nasıl Yorumlanır?
RSI göstergesi nedir diye incelediğimiz zaman 0 ila 100 arasında salınım yapan bir indikatör olduğundan bahsedildiğini görürüz. İndikatörde referans değerler, 30 ve 70 seviyeleridir. Eğer RSI göstergesi 30 referans değerinin altındaysa enstrümanın aşırı satım (oversold) bölgesinde olduğu ve trendin yukarı dönebileceği anlaşılır. Gösterge 70 referans değerinin üzerindeyse aşırı alım (overbought) bölgesinde olunduğunu ve trendin aşağı dönebileceğini ifade eder.
Bir başka deyişle RSI göstergesi 30 değerinin altındaysa AL sinyali, 70 değerinin üstündeyse SAT sinyali veriyor demektir.
RSI göstergesi nedir tam olarak öğrenebilmek için bu durumlara örnek verelim:
Grafikte görüldüğü gibi RSI değeri 30’u kestikten sonra fiyatlar yükselişe geçiyor.
Yukarıdaki örnekte görüldüğü üzere her şey çok kolaymış gibi anlaşılabilir. Ancak RSI indikatörü bazen yanıltıcı olabilir. Özellikle trend yapan enstrümanlarda çok doğru sonuçlar vermeyebilir. Nispeten yatay piyasalarda RSI daha iyi sonuçlar vermektedir.
Grafikte görüldüğü gibi RSI değeri 70 sınırını aşmasına rağmen fiyatlardaki yükseliş devam etmiştir. Normal şartlarda RSI değeri 70’in üzerinde olduğu zaman aşırı alıma ve artık düşüşün görülebileceği yorumu yapılmaktır. Ancak yukarıdaki grafik bunun her zaman geçerli olmadığını göstermiştir.
Bu örneğe göre RSI indikatörü trend yapan bir piyasada, uzun süre aşırı alım veya uzun süre aşırı satım bölgesinde kalınabileceğini göstermiştir.
RSI indikatörünün yaratıcısı olan Wilder, fiyatların çok hızlı arttığı dönemlerde, momentum yeterince yüksek olduğu zaman, enstrümanın aşırı alım bölgesinde olduğunun kabul edilmesine inanmıştır. Bir başka deyişle bu durumdaki enstrüman için satış fırsatı olan bir bölge olduğu ifade edilmiştir.
Aynı şekilde fiyatlar hızla düştüğünde ve momentum yeterince düşük olduğunda enstrümanın aşırı satış bölgesinde olduğu ve alım için bir fırsat dönemi olduğu kabul edilmiştir.
RSI Hangi Aralıklarla Takip Edilmelidir?
RSI göstergesi her zaman 0 ile 100 arasında bir değere sahiptir. Yatırımcılar indikatörün bu aralıklarını incelerken 30 ve 70 değerlerini takip ederler. Bu değerlere ek olarak 50 değeri de takip edilir.
RSI indikatörünün 30 değerinin altında çıkması durumunda aşırı satım bölgesini ifade eder ve bir AL sinyali olarak takip edilir. 70 değerinin üstünde çıkması ise aşırı alım bölgesini ifade eder ve SAT sinyali olarak takip edilir.
RSI bu aralıklarla takip edilirken, yorumlama yapılırken bilinmesi gereken başka aralıklar da vardır. RSI 70 değerini aşmışsa ve 80 ile 100 aralığına doğru ilerlemişse fiyatın çok fazla yükseldiği anlaşılır. Bu durumda bir düzeltmenin yakın zamanda gelebileceği yorumlanır. Yani kısa süre sonra fiyatın gerilemeye başlayabileceği anlaşılır.
Benzer şekilde RSI göstergesi 30 değerinin altına inmişse ve 20 ila 0 aralığında doğru ilerlemişse aşırı düşüşün gerçekleştiği ve fiyatların kısa bir süre sonra yükselişe geçebileceği yorumu yapılır.
RSI indikatörü bu aralıklarla takip edilirken, fiyatlarda kısa sürede hızlı hareketle oluşuyorsa gösterge sinyallerinin zamanlamasında farklılık olabilir. Dolayısıyla teknik analiz yaparken, mutlaka temel analiz konularına da göz atamalısınız. Ekonomik verileri takip etmeli, siyasi ve jeopolitik gelişmeleri de izlemelisiniz. RSI size hisse senedinin hangi bölgede olduğunu söyleyebilir, ancak hisse senedi nasıl alınır söyleyemez. Bu nedenle indikatörleri sihirli sinyaller olarak görmeyin, kendinizi geliştirin.
Şimdi yatırım kararlarında işinize yarayacak RSI uyumsuzluk nedir konusuna göz atalım.
RSI Uyumsuzluk Nedir, Nasıl Yorumlanmalıdır?
RSI indikatörü kullanılırken, her zaman fiyat grafiği ile arasında bir uyum olup olmadığı incelenmelidir. Çünkü fiyat grafiği ile RSI arasında bir uyumsuzluk varsa bu önemli sinyallere işaret edebilir. İşte burada RSI uyumsuzluğu durumu ile karşılaşmış oluruz.
Örneğin fiyat yükselişteyken RSI 70 sınırını aşmış ve aşırı alıma işaret ediyor olabilir. Buna karşın fiyatlardaki yükseliş bir süre daha devam edebilir. Bu noktada RSI uyumsuzluğu durumundan bahsedilir. Bir başka deyişle RSI bu yükselişi onaylamıyordur ve fiyattaki yükselişin dönme ihtimali güçlenir.
RSI uyumsuzluk nedir diye incelediğimiz zaman pozitif ve negatif olarak iki şekilde oluştuğu görülmektedir.
RSI pozitif uyumsuzluk durumunda, fiyat grafiği yeni dipler gösterirken, RSI grafiği tam tersine yükselen dipler gösterebilir. Bir başka deyişle RSI göstergesi yükseliş gösterirken, fiyat grafiği düşen bir hareket çiziyorsa RSI pozitif uyumsuzluk söz konusudur. Bu en tipik pozitif uyumsuzluktur.
İngilizce “bullish divergence” olarak ifade edilen RSI pozitif uyumsuzluk, finansal varlığın orta ve uzun vadede güçlü bir görüntü vereceği şeklinde yorumlanır.
RSI negatif uyumsuzluk ise fiyatların yeni tepeler yaptığı ancak RSI grafiğinin tam tersine alçalan tepeler oluşturduğu gözlemlenir. Bir başka deyişle RSI düşerken, fiyatlar yükseliş gösteriyorsa RSI negatif uyumsuzluktan bahsedilir. “Bearish divergence” olarak da ifade edilen bu durum, finansal varlık için olumsuz bir tablo olarak yorumlanır.
RSI negatif uyumsuzluk enstrümana yönelik alım talebinin düştüğünü gösterir. Fiyatlardaki yükselişinin geçici veya manipülatif olduğu anlaşılır. Bu negatif uyumsuzluk, enstrümanın orta veya uzun vadede düşüş trendine girebileceğini gösterir.
Bu uyumsuzluklar bir süre sonra düzelir. Yani RSI ile fiyatlar yine benzer hareketler göstermeye başlar. RSI uyumsuzluk nasıl yorumlanır sorusunun cevabı da burada ortaya çıkıyor. RSI indikatörü bazen fiyatın önünde gidebilir. Bu uyumsuzluklar da bunun habercisi olabilir.
Bir başka deyişle; fiyat grafiğini incelediğiniz zaman bir yükseliş trendinin söz konusu olduğunu düşünebilirsiniz. RSI indikatörünü kullandığınızda ise gördüğünüz bir uyumsuzluk size bu trendin bir süre sonra tersine dönebileceğini gösterir.
Dolayısıyla RSI uyumsuzluk gözlemlendiği zaman RSI’ın gösterdiği yönün baz alınması söylenir.
RSI Alternatif Kullanım Biçimleri Nelerdir?
RSI göstergesi, teknik analizde kullanılan başka indikatörlerle birlikte kullanılabilir. Hatta RSI grafiği üzerine formasyon, destek – direnç gibi diğer göstergeler uygulanabilir. Hatta trend çizgileri RSI üzerinde de çizilebilir.
Fiyat grafiklerinde kullanılan trend çizgileri, RSI indikatörü seçildiğinde oluşan grafikte de kullanılabilir. Fiyatla beraber RSI grafiğinde çizilecek bir trend çizgisinde görülen dönüş, fiyatlardaki dönüşe yönelik erken bir uyarı sistemi olarak değerlendirilir.
RSI göstergesinin bir diğer alternatif kullanımı ise destek – direnç noktaları yönünde olmaktadır. RSI grafiğinde 50 noktası orta çizgidir ve destek – direnç gibi çalışabilir. RSI değerinin 50 seviyesinin üstünde veya altında olmasına göre destek altı veya direnç üstü gibi yorumlar yapmak mümkün olmaktadır.
RSI Salınım Reddi Nedir?
RSI indikatöründe bazen salınım reddi veya salınım hatası olarak ifade edilen bazı hareketler de gerçekleşir. Bu hareketler de yatırımcılar için oldukça önemli sinyaller üretebilir.
RSI değerinin aşırı alım veya aşırı satım bölgesine giriş ve çıkış hareketleri incelenir. Salınım reddi denen olaylar buralarda gerçekleşir ve 2 farklı biçimde görülebilir. Bunlardan birincisi düşüş salınım reddi (bearish rejection) olarak ifade edilirken, diğeri yükseliş salınım reddi (bullish rejection) adını alır.
Düşüş salınım reddi 4 aşamada gerçekleşir. İlk aşamada RSI değeri 30’un altına inerek aşırı satım bölgesine girer. Ardından yeniden 30’un üzerine çıkar. Ancak RSI yeniden düşer ama bu sefer de aşırı satım bölgesine kadar düşemez. Dördüncü aşamada ise RSI değeri en son tepesini aşacak şekilde yükselir. İşte bu hareketler düşüş salınım reddi olarak tanımlanır.
Yükseliş salınım reddi de 4 aşamada oluşur. İlk aşamada RSI değeri 70 değerinin üstüne çıkar ve aşırı alım bölgesine girer. Daha sonra yeniden 70’in altına iner; ancak yeniden yükselişe geçerken 70’in üzerine çıkamaz. Son aşamada ise büyük bir düşüş yaşar ve son dip noktasının altına çekilir. Bu duruma da yükseliş salınım reddi denir.
Stokastik RSI Nedir?
RSI nedir öğrenirken bu konuya da kısaca değinelim. Stokastik RSI, enstrümanın fiyatına değil direkt RSI değerine odaklanır. Bu şekilde enstrümanın aşırı alım veya aşırı satım bölgesinde olduğunu anlamamıza yardımcı olur.
Stokastik RSI hesaplanırken; belirlenen periyottaki standart RSI, en düşük RSI ve en yüksek RSI değerleri kullanılır. Buna göre şu eşitlik kullanılır:
Stokastik RSI = (Mevcut RSI – En Düşük RSI) / (En Yüksek RSI – En Düşük RSI)
Standart RSI ile Stokastik RSI arasındaki en önemli fark ise Stokastik RSI’ın standart RSI’dan türetilmiş olması için daha hızlı ve daha hassas bir gösterge olmasıdır. Bu nedenle yatırımcılara daha fazla sayıda alım ve satım sinyali vermektedir.
Stokastik RSI’ın olumsuz yönü ise yanlış sinyallerin çıkabilecek olmasıdır. Bu nedenle 3 günlük basit hareketli ortalamanın Stokastik RSI ile birlikte kullanılması önerilmektedir.
işlem yapmak için
GCM Yatırım
yanınızda!
Paratic Haber
Paratic Piyasalar
