Çok uzun zaman önce, Çin krallığı ve soyluları küçük yeşim taşı bardaklarının en güzel çayı tatlandıracağını savunuyorlardı. Ancak yeşim taşları çok pahalıydı buna çözüm olarak porseleni geliştirdiler. Beyaz altın olarak bilinen porselen, kaolin olarak adlandırılan ince bir kilden elde edilir. Çin porselenleri yüksek ateşle, şeffaf ve camlaşmış seramik malzemelerinden yapıldığından genellikle daha pahalı ve diğer türlere göre çizilmeye daha dayanıklıdır. Porselenler genellikle manzara, çiçek, insan faaliyetleri gösteren motiflerle ve el işçiliği ile hazırlanır.
Sanatsal işleme porselen tekniği, Çin’de geliştirildi. Güneş Hanedanlığı döneminde porselene ilk boyama yapıldı. Avrupa, 17. yüzyılda Portekizli denizciler tarafından getirilen ilk porselenlerle tanıştı. Bu dönemde porselenler altınla eşit, inanılmaz derecede yüksek fiyatlarla satılıyordu. Bu yüksek fiyata çare olarak da oldukça ucuz taklitler kendini göstermeye başladı. Orijinal porselen mükemmel yapısı, ısıya gösterdiği direnç, saydam ışıltı ve parlak renklere sahip olmasından diğer porselenlerden kolayca ayırt edilebilir.
Sizler için listelediğimiz, dünyanın en pahalı porselenlerine birlikte göz atıyoruz:
5 Joseon Porselen
1.2 Milyon Dolar
Joseon Baekja olarak da bilinen Joseon porselen, 1392 ve 1910 tarihleri arasında ülkeyi yöneten Kore İmparatorluğu’nun Joseon Hanedanlığı sırasında, Kore’de üretilen beyaz porselen türüdür. Porselenin kendisi tamamen beyaz renktedir. 18. yüzyıldan kalma son derece basit kavanoz, 22 santim boyundadır. Nadir bulunan boyasız Joseon Beyaz Porselen, New York’taki bir Christie açık artırma sırasında, 1.2 milyon dolara satıldı.
4 Kan Kırmızı Porselen
9.5 Milyon Dolar
Çin kültüründe kırmızı renk; sevinç, uğur ve mutluluğu temsil eder. Kırmızı porselenlere her zaman talep daha çok olduğu için oldukça popüler ve çok pahalı olmuşlardır. Kırmızı porselen, pahalı malzemeleri ve karmaşık işçiliğinden dolayı yüksek maliyetlidir. Aslında, kan kırmızı porselen yapımında kullanılan beceri ve teknik Qing Hanedanı’ndan bu yana hiç gözlenmemiştir. Porselen üreticilerinin, farklı pişirim sıcaklıkları ile kırmızı porselenin bazı türlerini yaptığı görülmektedir. Bu canlı kırmızı renkli parlak porselen, şans eseri keşfedilmiştir.
En eski kırmızı porselen, 10. yüzyılda Tang Hanedanı dönemindeki; bakır kırmızı sır kullanılarak yapılan porselendir. Güneş Hanedanlığı döneminde bu teknik geliştirildi ve Ming Hanedanlığı döneminde, kırmızı renk daha parlak hale getirildi. Teknik, Qing Hanedanı döneminde zirveye ulaşmıştır. İki lotus çiçek ile süslenmiş kırmızı porselen kase, bir Sotheby açık artırmasında; 9.5 milyon dolara satıldı. Yakut renkteki kımızı kase, Kangxi dönemine (1662-1722) dayanmaktadır. Bu eşsiz kaseyi, Hong Konglu bir özel koleksiyoncu satın aldı.
3 Jihong Porselen
10 Milyon Dolar
Kırmızı porselen Ming Hanedanı döneminde gelişerek değişime uğradı ve daha gösterişli başka bir çeşit kırmızı porselen doğdu. Jihong porselen başlangıçta kurban törenleri için kullanılmıştır. Ji, kurban ve hong kırmızı anlamına gelmektedir. Porselenin parlaklığı ve rengi önceki kan kırmızı çeşitlerinden daha canlıdır. Jihong porselen vazolar ve porselenin damarları genellikle; yeşim, inci, mercan, akik ve altın ile dekore edilmiştir. Renkleri bakır kırmızısından oluşur ve yapımında altın kullanarak üretilir. Bu tür porselenleri genellikle imparatorlar Jihong istiyordu.
Bu porselenin üretimindeki sır, Ming Hanedanın’dan bu yana kayboldu. Birçok insan bu özel kırmızı porseleni yapmayı yeniden denedi, ancak başarılı olamadı. Jingdezhen Seramik Müzesi’nde sadece 10 Jihong porselen vardır. Dünyada da en fazla 100 Jihong porselen olduğu düşünülmektedir. Nadir bakır kırmızısı Ming Hanedanı vazo, 2006 yılında Hong Kong’da bir Christie açık artırma sırasında 10 milyon dolara satıldı. Erken Ming Hanedanı (1368-1644) döneminden kalma, güzel armut şeklindeki vazo; Macau Müzesine alıcı tarafından bağışlanmıştır.
2 Mavi ve Beyaz Porselen
21.6 Milyon Dolar
Kobalt mavi porselenin tarihi, Çin’deki 9. yüzyıl Henan Eyaleti’ne kadar uzanıyor. Ancak saydam mavi ve beyaz porselen; Çin Porselen başkenti olan JinDeZhen’da 14. yüzyıla kadar üretilmedi. Kobalt mavi oksit porselen, altın kadar değerli bir üründü. Çin’de mavi ve beyaz porselen, 1661 ve 1722 arasında; Qing Hanedanı İmparatoru Kangxi sırasında zirveyi yaşamıştır.
Avrupa’daki mavi ve beyaz yapay porselen, yumuşak macun ya da kil ile kaynaşmış cam kullanılarak yapıldı. Çarpıcı renkteki mavi ve beyaz porselen yani, İmparatorluk Vazosu, Hong Kong’da bir Sotheby açık artırma sırasında 21.6 milyon dolara satıldı. Ming Hanedanı döneminden kalma, 500 yaşındaki Çin vazo şimdiye kadar satılan mavi ve beyaz porselenin en pahalı parçasıdır.
1 Qing Hanedanı Porseleni
84 Milyon Dolar
En iyi porselen ürünleri sert hamurdan yapılır. Bu eşsiz hamurun 2 ana maddesi ise Çin kili ve Çin taşıdır. Eşsiz bir renk ve doku elde etmek istiyorsanız, bu hamurun özel işlevlerle hazırlanması ve sonrasında uygulanması gerekmektedir.
Avrupalılar ancak 18. yüzyılda kendi sabit porselenlerini üretmeyi başardı. Fakat orijinal Çin porseleni kalitesine ulaşmaları mümkün gözükmüyor. Qing Hanedanı, 1644 ve 1911 yılları arasında, Çin’deki Ming Hanedanı ile barış imzaladı. Bu huzurlu ortam ekonomide olduğu gibi sanata da yansıdı. Bu dönemde tasarlanan 18. yüzyıl Qing Hanedanı porselen vazo, zengin bir Çinli sanayiciye; 84 milyon dolara satıldı.
Film sahnelerinde, yaramaz bir çocuğun otantik lüks bir evin salonunda oynarken düşürerek kırdığı vazoları hepimiz hatırlarız. Çocuğa kızma faslı ise vazonun tarihi ile başlar, bilmem kimden kalma… bilmem kimin eseri şeklinde devam eder. Porselen imalatı bizim kültürümüzde de farklı bir yer tutar. Özellikle çinicilik Selçuklular döneminde zirvesini yaşamıştır. Bu sanat şimdiler de biraz unutulmuş olsa da değerinden hiçbir şey kaybetmediği ortada. Sizlerin bu konudaki görüşünü merak ediyorum?