Brexit Nedir? Kısaca Ne Demek? Nedenleri ve Sonuçları Nelerdir?

Ekonominin seyrini değiştiren Brexit; Britanya (Birleşik Krallık) ve exit (çıkış) İngilizce kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. İngiltere’nin AB’den çıkması anlamına gelen bu kelimeyi, aslına bakarsanız Yunanistan’ın Euro bölgesinden çıkmak için kullandığı Grexit’e benzetebiliriz. Bu kelime de Brexit gibi ülkenin İngilizce adı (Greece) ve çıkış anlamına gelen “exit” sözcüklerinin birleşiminden oluşmuştu.

İngiltere, Avrupa Birliğinden ayrılmak isteyen ilk ülkedir. Herkesin merak ettiği konu ise Brexit sonrası İngiltere ekonomisinin ne şekilde idare edileceği yönündeydi. Çünkü Brexit sonuçları gerek Birleşik Krallık gerekse de Avrupa Birliği’nde yer alan ülkeleri fazlasıyla etkileyecekti. Ekonomistlerin birçoğu İngiltere’nin Avrupa Birliğinden çıkması sonucunda AB’nin dağılabileceğini, İngiltere’nin ise bölünebileceğini ön görmüşlerdi. Böyle bir ön görü olmasına rağmen İngiltere isteğinden vazgeçmedi ve Brexit Parlamentosu’nu kurdu.

Şimdi, Brexit ne demek, tarihi gelişimi, nedenleri ve ekonomik sonuçları nelerdir gelin hep birlikte bakalım:

Brexit Kısaca Ne Demek?

Yukarıda da bahsettiğim gibi Brexit kelimesi, “Britanya” ve “exit” sözcüklerinden türetilmiştir. Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılmasını ifade eden bu kelime bilhassa İngiliz halkı için önem taşımaktaydı. Çünkü Brexit kararı için halk oy kullandı. Bunun öncesinde İngiltere Parlamentosu, Brexit ile ilgili kararlar aldı. Sonrasında Brexit ne zaman kesinleşecek sorusunun cevabı merak edilmeye başladı. Tarih olarak 23 Haziran 2016 belirlendi.

Elbette ki bu kararı desteklemeyenler de vardı. İngiltere’nin AB’den ayrılmaması için Bremain olarak anıldılar. Bremain kelimesi, Britanya ve “remain” (kalma) sözcüklerinin bir araya gelmesinden oluşmuştu. Bu sözcük Avrupa Birliği’nden ayrılmak istemeyen kişiler için kullanıyordu. Sayıları az olmamasına rağmen, Brexit oylaması sonucunda Birleşik Krallık, AB ile yollarını resmen ayırdı.

Brexit Tarihi Gelişimi

Brexit mahkeme kararı olmadan, İngiltere Parlamento onayı alınmadan; Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılamamaktaydı. Çünkü İngiltere Yüksek Mahkeme’si böyle uygun görmüştü. İngiltere AB’den çıkmak için birçok kez başvuru yapmasına rağmen ret cevabı alıyordu.

İngiltere’nin AB’den ayrılmak istemesinin nedeni Muhafazakar Parti’nin Avrupa Birliği’ne yönelik kuşkulu bakışıdır. Diğer nedeni ise Euro bölgesinde yaşanan krizdir. Daha birçok nedeni vardır. Bu nedenleri aşağıda, ilgili alt başlıkta bulabilirsiniz.

Bu terim ilk defa 2012 yılında Willem H. Buiter ve Ebrahim Rahbari tarafından ortaya atılmıştır. Tamamıyla 2016 senesinde basında yankılandı. İngiltere’nin AB’den ayrılmak istediği yönünde çıkan haberler ile hayatımıza giren Brexit kelimesi, 23 Haziran 2016 tarihinde oylamalar sonucunda amacına ulaştı.

Brexit oylamasına 33 milyon İngiliz katıldı. Ve sandıklardan çıkan oyların %52’si “hayır” oldu. Böylelikle Brexit sonucu İngiltere’nin AB’den ayrılması yönünde çıktı. Yani İngiltere AB referandum sonuçları AB’nin lehine, İngiltere’nin ise aleyhine sonuçlandı.

Brexit ile İngiltere AB’den Ayrılabilir mi?

İngiltere’nin AB’den ayrılması için Brexit yeterli oldu. Fakat bunun için Birleşik Krallık, Lizbon Anlaşması’nın 50. Maddesinde yer alan kanuna uygun bir şekilde hareket etmesi gerekiyor. Sadece İngiltere değil, AB’de yer alan ülkelerin de iki tarafı bağlayan bölünme koşullarını kabul etmeleri lazımdı.

Bu anlaşma 2 yıllık bir süreci kapsıyordu. Birleşmiş Krallık Başbakanı Theresa May bu sürecin 2017 yılının Mart ayına uzatılmasını bekliyordu. Fakat süreç 2019 yılının yaz ayına kadar sarktı.

Süreç sarkmış olsa dahi İngiltere, 23 Haziran 2016 yılında resmen AB’den ayrılmıştır. Bu kararın ardından Avrupa Birliği yasalarının önceliği sona ermiştir. Birleşik Krallık, Büyük Geri Çekilme Yasası’nı yürürlüğe koymuştur. Böylece AB, İngiltere’nin aldığı kararlara karışamayacaktı.

Peki, İngiltere neden Avrupa Birliği’nden ayrılmak (Brexit) istedi aşağıda bakalım:

İngiltere’nin Brexit Kararı Almasındaki Nedenler

İngiltere’nin AB’den ayrılmak istemesinin nedenini hem politik hem de siyasi açıdan farklı iki şekilde inceleyebiliriz. Birleşik Krallık her konudan Avrupa Birliği’nin ayak bağı olduğunu düşündüğü için Brexit kararı aldı.

2008 yılından itibaren Avrupa bölgesinin İngiltere üzerindeki baskıları arttı. Ticaret hacmindeki genişlemeler duraksatılmaya başladı. Bu nedenle Birleşik Krallık yukarıda belirttiğim gibi AB’yi ayak bağı olarak görmeye başladı. Gerek iç gerekse de dış ticaret hacminin düşüşe uğraması sebebiyle İngiltere, Brexit kararı almak durumunda kaldı.

Bunun dışında Avrupa Birliği’nin düzenlemeleri, İngiliz firmalarına olumsuz yansıdı. Ek masraflar arttığı için ülke, AB’den çıkmak istedi. Bu durumda ekonomistlerin de görüşleri alındı. İngiliz sterlininin değer kaybetmesi üzerine yorumlar yapıldı. Fakat İngiltere ekonomisine güveniyordu. Cari açığı kısa sürede kapatacaklarına inanıyorlardı. Bu yüzden Brexit referandumu için çalışmalara başladılar. Aynı zamanda İngiltere’nin AB’ye yıllık 18 milyar sterlin yapması da Birleşik Krallık’ın isyan etmesinde öncü nedenler arasındadır. (İngiliz sterlini yatırımı nasıl yapılır hakkında bilgi almak için tıklayın.)

Ekonomide düzlüğe çıkabileceklerine inanmalarının sebebi elbette ki İngiltere’nin dış göçlere müsait olan yapısıydı. Doğu Avrupa’dan sürekli göç aldıkları için Brexit kararı almalarının olumsuz etki doğuracağını düşünseler dahi bunu olumlu hale getirebileceklerine inandılar. Aslına bakarsanız ana neden, AB’nin İngiltere’yi bölmek istemesidir. Tabii ki haliyle Birleşik Krallık buna izin vermek istemediği için AB’den ayrılma politikası izlemiştir.

İngiltere, yukarıda da belirttiğim gibi Avrupa Birliği’nden elde ettiği ekonomik kazançları sorgulayarak Brexit kararı aldı. Dönemin İngiltere Başbakanı David Comeron, aynı zamanda Muhafazakar Parti’nin Başkanlığını yapan ismin biliyorsunuz ki seçim vaadlerinden biri de Brexit’tir. Bu konuyu David Cameron, Brüksel ile reform müzakerelerinde gündeme getirmiştir. Müzakerenin istenilen şekilde sonuçlanmaması halinde Brexit kararı almayı koz olarak kullanmıştır.

Bu müzakerede İngiltere, Avrupa Birliğinin tek geçerli para biriminin Euro olmasını istemiyordu. Euro dışında para birimlerinin de kullanılmasını istiyordu. Bu istek, AB tarafından kısmen kabul edilmişti. Bu nedenle Cameron, aksi kampaya yürütmeye başladı.

Brexit karşıtı olarak, bremain taraftarları arasında yer aldı. Karşıt düşüncede olmasına karşın, halk 23 Haziran 2016 yılı seçmen sandıklarının başına giderek oyunu kullandı. Ve İngiltere’nin AB’den ayrılması için “evet” cevabını verdi. Seçim sonrası ise David Cameron istifa etti.

Peki, Brexit sonucunda İngiltere ve ekonomisinde ne gibi değişiklikler yaşandı gelin bu sorunun cevabını yanıtlandıralım:

İngiltere ve AB Açısından Brexit Sonuçları

İngiltere Avrupa Birliği referandum sonuçları yukarıda belirttiğim gibi Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılması yönünde çıkmıştır. Bu yazıyı daha önce yazmış olsaydım. Her iki şekilde de İngiltere Brexit seçimlerinden etkileneceğini söylerdim. Çünkü İngiltere’nin AB’den ayrılmaması sonucunda süreç biraz daha iyimser geçecekti. Fakat aksine ayrılmasıyla birlikte Birleşik Krallık’ın radikal kararlar alması gerekti. Elbette ki bu karar AB’yi sinirlendirdi. Fakat her iki tarafın anlaşmış olması İngiltere için olumlu bir gelişme.

Her ne kadar anlaşmaya varılmış olsa da İngiltere, AB karşısında önlem alması gerekiyor. Diğer tarafta AB kendi içinde yer alan ülkelerin, beraberlikten ayrılmaması için eminim ki adım atacaktır. Özellikle popülist partilerin güç kazanmasıyla birlikte bu adımın atılacağını düşünüyorum. Çünkü AB tekrar Brexit gibi bir süreç yaşamak istemeyecektir. İngiltere’den sonra Fransa’nın böyle bir adım atabileceği konuşuluyor. Tabii bu konuşmalar şu an sadece bir spekülasyon. Tam anlamıyla net bir adım atılmadı.

Birleşik Kralık’ın AB’den ayrılması durumunda olumsuz sonuçlarla karşılaşıldığı gibi olumlu hadiselerle de karşılaşılmıştır. En azından İngiltere, AB’ye yıllık 18 milyar sterlin ödemeyecek. Bu tabii ki Birleşik Krallık’ın ekonomisini rahatlatacaktır. Öte yandan bu durum krize de neden olabilir. İngiltere Merkez Bankası’nın (BOE) uygulayacağı para politikası önemli burada. Bankanın aksi yönde bir karar vermesi şok bir krize neden olabilecek niteliktedir. Bu nedenle gözler BOE’ye çevrilmiş durumdadır.

Son olarak, İngiltere’nin Avrupa Ekonomik Alanı’na dahil olursa bu Birleşik Krallık için gerçekten iyi vir fırsat olacak. Çünkü ortak Pazar sayesinde ticaret hacmini genişletecek. Diğer bir hususta Serbest Ticaret Anlaşması veya ülkemizle imzalayacağı Gümrük Birliği’ne benzer mutabakatların yapılmasıdır. Bütün bu olasılıklar İngiltere ekonomisinin güçlenmesini, Brexit’i en hafif şekilde atlatmasını sağlayacaktır.