Altın Fiyatları Nelerden Etkilenir? Fiyatlar Nasıl Belirlenir?

Her zaman zenginliğin sembolü olan altın, hem bir yatırım aracı hem de sanayide kullanılan bir metal olarak kıymetlidir. Dolayısıyla altın fiyatları nelerden etkilenir sorusunun cevabı herkesçe merak edilir. Hem yatırımcılar hem de sanayi sektörünün önemli bileşenleri tarafından altın fiyatları sürekli takip edilir.

Dolar ile altın arasında bir ilişki olduğu zaten bilinir. Bu durum dolar nasıl dünya parası oldu sorusunun da cevabıdır. Bugün ise altın fiyatlarını etkileyen faktörler arasında ilk sırada doları sayıyoruz. Uzun vadeli olarak bakıldığında her zaman kazançlı bir enstrüman olarak görülen altın, kısa vadede de yatırımcısına kazanç sunmaktadır. Bunun için fiyatlar üzerinde etkili olan faktörleri iyi bilmeniz gerekir.

Bu yazıda; altın fiyatlarını etkileyen faktörler, fiyatların kim tarafından ve nasıl belirlendiği gibi merak edilen soruların cevaplarını vereceğiz:

Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

Altın nedir diye biraz araştıracak olursanız fiyatlarını etkileyebilecek birçok unsur olduğunu görürsünüz. Bu kapsamda altın fiyatlarını etkileyen faktörler iki ana başlık altında incelenmelidir. Yani fiyatlarda meydana gelen değişiklik, arz ve talepte yaşanan değişikliklerden kaynaklı olduğu için hem altın arzını hem de altın talebini etkileyen faktörleri ayrı ayrı ele almak gerekiyor. Şimdi sizlerle bu konuları paylaşacağız:

Altın Arzını Etkileyen Faktörler

Altın arzı; madenden çıkarılan, merkez bankalarının elinde bulunan ve hurda altından oluşur. Aynı zamanda altın cinsinden verilen krediler de altın arzına dahil edilmektedir.

Altın arzı araştırılırken, üretimde üst sıralarda olan ülkelerin ekonomileri hakkında da bilgi sahibi olmak gerekiyor. Günümüzde en büyük altın üreticisi ülke Çin’dir. Ayrıca ABD, Güney Afrika, Peru, Rusya, Kanada ve Avustralya gibi ülkeler de en büyük üreticilerdendir.

Madenlerden çıkarılan altın, piyasa fiyatına göre değerlenmemektedir. Genel olarak rezervin kalitesine ve çıkarılma tekniğine göre fiyatlandırılmaktadır. Kısıtlı altın kaynaklarının çeşitli teknikler kullanılarak çıkarılması ve kuyumcudan alınan altının geri dönüştürülmesiyle oluşan hurda altın, toplam arza dahildir.

Madenlerden hemen her yıl 3000 ton altın üretimi yapılmakta ve ortalama 1000 ton altın geri dönüşümle tekrar piyasaya sunulmaktadır.

Altının çıkarılmasında söz konusu olan maliyet, fiyatları belirleyen önemli unsurlardandır. Madencilikte oluşan maliyet artışı, altının fiyatını doğrudan etkileyecektir. Altın çıkarma maliyetinin, fiyatın üzerine çıkması ve madenlerin zarar edeceği durumu söz konusu olabilir. Yine de altın fiyatları genel olarak maliyetin altında kalıcı bir seyir izlememektedir.

Merkez bankaları ise çeşitli kaoslar, ekonomik krizler ve uluslararası ödeme zorluklarına karşı rezerv olarak altın bulundururlar. Bu rezerv de altın arzına dahildir. Rezerv olarak altının tercih edilmesi ise enflasyona karşı koruma özelliği taşımasıdır. Merkez bankalarının elinde bulunan altın rezervinin artmasıyla birlikte fiyatlarda da yükseliş görülecektir.

Altın arzının son 10 yılda kademeli olarak düştüğü görülmektedir. Altın çıkarma maliyetlerinin yükselmesi, madencilik sektöründe yeni kaynak bulma sıkıntısının yaşanması gibi tüm etkenler, altın arzının düşmesine neden oluyor.

Altın Talebini Etkileyen Faktörler

Altın fiyatlarını talep yönünde etkileyen ana faktörler; fiziki altın talebi, güvenli liman özelliği, enflasyon beklentileri ve doların diğer para birimleri karşısındaki değerdir.

Piyasalarda volatilitenin, belirsizliğin ve endişelerin arttığı zamanlarda, güvenli liman özelliği nedeniyle altına talep artar. Bununla beraber altın fiyatları da yükselişe geçer. Küresel anlamda enflasyonist beklentilerin artmasıyla birlikte korunma amaçlı olarak altın talebi artış gösterir.

Altının kullanıldığı hemen her sektör, talebi oluşturmaktadır. Yani mücevher, endüstriler, yatırım alanları gibi altın ihtiyacı olan her yer talep içerisinde yer almaktadır. Mücevher olarak kullanılan altın, en büyük ve önemli talebi oluşturmaktadır. Fiyatların artış göstermesi, mücevher talebini doğrudan etkileyecektir ve düşmesine neden olacaktır.

Örnek vermek gerekirse; 2013 yılından önce fazla yükselen fiyatlar, altın talebinin düşmesine neden olmuştur. Ardından düşüşe geçen fiyatlar sonrasında da herkes kuyumculara koşmuş ve yoğun bir altın alımı gerçekleştirmiştir.

Altın, mücevher olarak kullanılmasının yanı sıra birçok sektörde de kullanılmaktadır. Sektörlerin altına olan ihtiyacı, talebin artmasını sağlarken, yükselen altın fiyatları bu sektörleri olumsuz etkilemektedir.

Küresel kriz dönemleri de altın talebinde etkilidir. Örneğin 2008 – 2009 yıllarında yaşanan küresel kriz döneminde altına dayalı yatırım talebi önemli bir artış kaydetmiştir. Güvenli liman olma özelliği nedeniyle yatırımcılar altına yönelerek fiyatların 1900 dolar seviyesine kadar yükselmesine sebep olmuşlardır.

Dünyanın en büyük altın tüketicisi ülkeleri Hindistan ve Çin olarak görülmektedir. Ayrıca Orta Doğu ülkeleri, Amerika ve Türkiye’de altın talebi yönünden izlenen ülkelerdendir. Bu ülkelerde altının mücevher talebi oldukça yüksektir.

Mücevher talebi, gelişmiş ülkelerde takı yönündeyken, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hem takı hem de yatırım amaçlıdır. Avrupa, ABD, Japonya ve Rusya’da takı olarak mücevher talebi oldukça yüksektir. Ortadoğu, Hindistan, Çin ve Afrika’da ise yatırım amaçlı, mücevher talebi söz konusudur.

Altın fiyatlarını talep yönünde etkileyen en önemli faktörler arasında ekonomik sıkıntılar ve politik belirsizlikler de yer almaktadır. Piyasalar belirsizlik dönemlerini sevmez ve yatırımcılarda da güvenli liman arayışı başlar. Altının bu noktada talebi artar ve fiyatlar taleple birlikte yükselişe geçer.

Aynı zamanda ülke para biriminin değerlendiği ve faiz getirisi sunduğu zamanlarda da yatırımcılar altın talebini azaltırlar.

Altın Fiyatları Nasıl Belirlenir?

Altının arz ve talebini etkileyen 4 ana faktör bulunmaktadır. Bunlar; küresel enflasyon, küresel likidite, küresel jeopolitik riskler ve küresel reel faiz oranlarıdır. Bu temel faktörler, altın fiyatları nasıl belirlenir sorusunun da cevabını oluşturmaktadır.

Altın fiyatlarında son dönemlerde yaşanan dalgalanmalar göz önüne alındığında; Amerikan Merkez Bankası (FED), Amerikan doları, ABD borsaları, ABD 10 yıllık hazine tahvili faiz oranı, fiziki altın talebi ve jeopolitik risklerin fiyatlar üzerinde etkili olduğu görülmektedir.

Enflasyon bilindiği gibi fiyatlar genel seviyesindeki artışı ölçen bir göstergedir. Enflasyon nedir detaylıca öğrenmek için ilgili yazımıza göz atın. Enflasyonun olduğu bir ortamda paranın alım gücü düşmekte ve yatırımcılar paralarını korumak için altın talebini artırmaktadır.

Küresel enflasyonun olduğu ortamlarda altın fiyatlarında genellikle yukarı yönlü bir ivme kazanmaktadır. Küresel enflasyonun düşüş trendinde olduğu zamanlarda ise altın fiyatlarında aşağı yönlü bir baskı oluşacaktır.

Küresel likidite altın fiyatları üzerinde doğrudan etkilidir. Likiditenin artması, altın fiyatlarının yükselmesine; likiditenin azalması, altın fiyatlarının düşmesine neden olacaktır. Sınırlı kaynak olan altın karşısında artan bir para arzı söz konusu olduğu zaman altın fiyatı yükselecektir.

Reel faiz, elinizdeki paranın maliyetini ifade ederken, altının faiz getirisi yoktur. İlişki ise şu şekildedir; faiz oranlarında görülen bir artış, döviz getirisinin artmasını sağlayacaktır ve yatırımcılar altın yerine dövizleri tercih edecektir. Faizlerin düşük olduğu dönemlerde ise altını elde tutmanın maliyeti azalacağı için yatırımcılar altın talebini artıracak ve fiyatlar yükselişe geçecektir.

Küresel jeopolitik riskler, altın talebini arttıran en önemli konulardandır. Altının her yerde paraya çevrilebilir olması, riskler sırasında yatırımcıları döviz yerine altına yönlendirmektedir. Küresel jeopolitik risklerin arttığı savaş dönemlerinde, altın fiyatlarının yükseleceğini söylemek yanlış olmayacaktır.

Altın Neye Göre Yükselir?

Yukarıda altın fiyatları nelerden etkilenir, altın fiyatı nasıl belirlenir sorularına cevaplar verdik. Şimdi bunları da göz önünde bulundurarak altın neye göre yükselir sorusunun cevaplarını sıralayalım:

• Düşük faiz ortamı altın fiyatlarını yükseltir.
• Enflasyonun yükselmesi altın fiyatlarını yükseltir.
• Jeopolitik risklerin artış göstermesi, fiyatların yükselişine neden olur.
• Küresel likiditenin yükselmesi, altını yükseltir.
• Mücevher talebinin artması altın fiyatına yukarı yönlü ivme kazandırır.
• Ekonomik kriz beklentileri altını yükseltir.
• Doların diğer paralar karşısındaki değerinin düşmesi altın fiyatını yükseltir.
• Dolar/TL kuru yükseldiğinde altın fiyatları yükselir.

Altın Neye Göre Düşer?

Şimdi de altın fiyatı neye göre düşer sorusunun cevaplarına göz atalım:

• Yükselen faiz oranları altın fiyatlarını düşürür.
• Özellikle Çin ve Hindistan gibi ülkelerde altına olan takı talebinin azalması, fiyatları düşürür.
• Doların diğer para birimleri karşısındaki değerinin yükselmesi, altın fiyatını düşürür.
• Dolar/TL kurunun düşmesiyle altın fiyatı da düşer.
• Yatırımcı talebi borsa üzerine odaklanmışsa altın fiyatları düşebilir.

Ons Altın Fiyatı Neye Göre Yükselir?

Altının ons fiyatı dolar üzerinden belirlenir. Bu nedenle doların değerini etkileyen gelişmeler, altın ons fiyatı üzerinde etkili olmaktadır. Dolar diğer önemli para birimleri karşısında değer kazanırsa altının ons fiyatı yükselecektir. Ancak doların Türk lirası karşısındaki değerinin yükselmesi, altın fiyatını yükseltmeyecektir.

Ons altın fiyatı, küresel gelişmelere bağlı olarak değişim gösterir. Küresel ekonomik kriz söylentileri, dünyada yaşanan savaşlar, koronavirüs gibi hastalıklar ve önemli ülkelerin birbiriyle siyasi krizleri altının ons fiyatının artmasına neden olacaktır.

Gram Altın Fiyatı Neye Göre Yükselir?

Gram altın fiyatını ülkemizde Türk lirası cinsinden ifade ediyor. Bu nedenle dolar kurundaki değişimler gram altın fiyatıyla birebir alakalıdır. Dolar kurunun yükselmesi gram altın fiyatlarını yükseltecektir. Aynı şekilde dolar kuru düşüş gösterirse gram altın da düşecektir.

Gram altın fiyatı, küresel altın fiyatlarından da etkilenir. Küresel alanda altın talebinde yaşanacak bir değişim, gram altının fiyatında değişimlere neden olacaktır.