Repo Nedir, Çeşitleri Nelerdir, Yatırımı Nasıl Yapılır?

Sabit getiri sağlayan enstrümanlardan repo, geri alma taahhüdü ile yapılan satış işlemidir. Kısa vadede getiri elde etmeyi mümkün kılan finansal araç, belirli bir fiyat üzerinden bankalar ya da finansal kuruluşlar aracılığıyla satılır.

Repo işlemi yapan kişi vade sonu geldiğinde finansal enstrümanı bankaya geri iade ederek faizi ile birlikte anaparasını geri alır. Repo işlemi tahvil, bono gibi menkul kıymetler üzerinde uygulanır. Alım satım farkına göre elde edilen kâr hesaplanarak, yatırım hesabına yansıtılır.

Çok düşük riskle yatırım yapmak isteyenler için gayet uygun olan repo, 1 günden 45 güne kadar değişik vadelerde olabilir.

Şimdi repo nedir, çeşitleri nelerdir, yatırımı nasıl yapılır gibi soruların yanıtlarını detaylıca ele alalım.

Repo Nedir?

Repo, tahvil, bono gibi sabit faiz getirisine sahip menkul kıymetlerin önceden belirlenmiş faiz getirisinde, vadede ve benzeri şartlarda ileride tekrar geri satın alınması taahhüdüyle satılmasıdır. İngilizce açılımı Repurchase Agreement (geri alım anlaşması) terim için repo nedir sorusu kısaca geri alım taahhüdü ile satım işlemi olarak cevaplandırılabilir.

Borsa İstanbul’un açıklamasına göre repo/ters repo işlemleri, finansal araçların geri alma/satma taahhüdü ile satım/alımı yoluyla fon talep eden ve fon arzı bulunan kuruluşların başvurduğu yatırım araçlarıdır.

Repo, bir menkul kıymetin başlangıç valöründe geri alım vaadiyle satılması, bitiş valöründe ise menkul kıymetin geri alınması işlemini; ters repo, bir menkul kıymetin başlangıç valöründe geri satım vaadiyle alınması, bitiş valöründe ise menkul kıymetin geri satılması işlemini kapsamaktadır.

Borçlanma Araçları Piyasası’nda farklı menkul kıymetlerin alım-satıma konu olduğu farklı repo/ters repo pazarları bulunmaktadır.

Uluslararası Para Fonu (IMF) repo tanımına baktığımızda ise şunu görürüz:

Anlayacağınız repo kısa ve belirli bir vadeye sahip olan, yatırımcıya dönem sonunda kâr getiren finansal araçtır.

Repo işlemlerinde kullanılan menkul kıymetler Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından teminat altına alınır.

Söz konusu işlemlere konu olan repo örneklerinin arasında devlet tahvili, Hazine bonosu, banka bonosu, varlığa dayalı menkul kıymetler, kira sertifikaları, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından ihraç edilen likidite senetleri ve Borsa İstanbul hisse senetleri yer alır. Repo faiz oranları, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından belirlenir ve duyurulur.

Geri alım anlaşması (repo), menkul kıymet satıcıları için bir tür kısa vadeli borçlanmadır. Menkul kıymeti satan ve gelecekte geri almayı kabul eden taraf için bu bir repodur. İşlemin diğer ucundaki tarafın menkul kıymeti satın alması ve gelecekte satmayı kabul etmesi bir ters repo anlaşmasıdır.

Repo Çeşitleri Nelerdir?

Birikimlerinizi riske atmadan, sabit bir getiri ile değerlendirmek istiyorsanız, portföyünüze repo ekleyebilirsiniz.

Düşük risk içermesi ile en avantajlı kısa vadeli yatırım enstrümanlarından olan repo işleminin farklı türleri vardır. En çok kullanılanların düz repo ve ters repo olduğu repo türleri şunlardır:

Düz Repo

Repo işlemine konu olan menkul kıymetin belli bir vade aralığında belirlenmiş birim fiyatı üzerinden geri alma garantisi ile yapılan satış işlemine düz repo denir.

Repo, bir menkul kıymetin başlangıç valöründe geri alım vaadiyle satılması, bitiş valöründe ise menkul kıymetin geri alınması işlemin yansıtır. Böylece anlaşma yaptığınız aracı kuruma belirli bir miktarda, belli bir zaman dilimi içerisinde borç vermiş olursunuz. Vade bitiminde de borç verdiğiniz parayı faizi ile birlikte geri alırsınız.

Ters Repo

Ters repo işlemi, düz reponun aksidir. Bir menkul kıymetin başlangıç valöründe geri satım vaadiyle alınması, bitiş valöründe ise menkul kıymetin geri satılması işlemini kapsamaktadır.

Paranın kullanılmasına izin veren ters repo yapan taraf, sözleşme tarihinin sona ermesi ile finansal varlığı geri alır. Burada ters repo yapan kurum veya kuruluş banka ya da borsadır.

Bu işlem karışık gibi görünse de satıcılar açısından repo nasıl yapılıyorsa, alıcılar açısından da ters repo işlemi aynı şekilde işlemektedir. Ters repo yaptıran kişi vade bitiminde vermiş olduğu enstrümanı geri alarak, karşı tarafa parasını faizi ile iade etmektedir.

Açık Repo

Açık repo işleminde belirli bir vade süresi yoktur. Sözleşme alıcı ve satıcıya bağlı olarak istenilen tarihte sonlandırılabilmektedir.

Yani isterseniz birikimlerinizi bir gün veya daha uzun bir süreçte değerlendirebilirsiniz. Bunun için faiz oranlarının takibini yapmalısınız. Çünkü repo işlemlerinde kullanılan faiz oranları getirinin değişmesi konusunda etkilidir.

Sürekli Repo

Sürekli repo işleminde ilk başta yapılan sözleşme sürekli olarak tarafların tekrar sözleşme imzalamasına bakılmadan yenilenmektedir. Bu tür genellikle overnight ya da çok kısa vadeli işlemlerde tercih edilmektedir.

Vadeye Kadar Repo

Vadeye kadar repo çeşidinde sözleşmeye konu olan aracın kupon ve faiz ödeme günü aynı tarihtedir. Bu tür genellikle yüksek getiri beklentisi ile oluşturulmuş portföy için kullanılır. Gerçek veya tüzel kişi olarak vadeye kadar repo işlem türü kullanılabilir.

Esnek Repo

Yatırımcıya esneklik sağlayan bir repo çeşididir. Parayı borç veren tarafın, karşı tarafa paranın bir kısmını önceden anlaşılan vade ve koşullarda geri çekme hakkı karşılığında yine belli faiz oranından ödeme yapacağı konusunda esneklik verir.

Fiktif (Karşılıksız) Repo

Fiktif repo işlemleri iki farklı şekilde yapılmaktadır. Birinci yöntemde yatırımı yapılan finansal aracın portföyde bulunmasına gerek yoktur. Bu enstrüman portföyde bulunmasa dahi repo işlemi gerçekleştirilir. Sadece yatırımcının elinde makbuz veya dekont olması yeterlidir. İkinci yöntemde ise aynı araç birden fazla kişiye satılmıştır.

Bir nevi borsada bulunan açığa satış işlemi gibi düşünebilirsiniz. Çünkü bu tür ödünç alma suretiyle yapılır. Böylelikle vade bitiminde paya düşen miktarda kazanç elde edilir.

Döviz Swapı Repoları

Bu işlemde yatırıma konu olan finansal enstrümanlar dövizlerdir. Burada tüm işlemler dövizler üzerinden yürütülür.

Böylece para birimlerinin değerinde meydana gelen anlık değişmelerden dahi kazanç sağlanabilir. Bunun için vade tarihi boyunca piyasaları takip etmelisiniz. Fiyatların hangi yönde ilerleyeceğine karar vermelisiniz. Böylece kârlı çıkabilirsiniz.

Gecelik Repo

Gecelik repo işlemleri 1 günü temsil eder. Özellikle yabancı ülkelerde sıkça kullanılan bir türdür. Çünkü likit akışının yüksek olması gecelik kazanç sağlamayı mümkün kılar. Valör genellikle aynı gündür.

Fakat bazı durumlarda uzatılabilir. Takas işlemi T+1 gün sonunda gerçekleşir.  Bu arada borsada T1 T2 ne demek diyenler için kısaca bilgi verelim. Sadece T olarak kullanıldığında aynı günü gösterirken, T+1 veya T+2 şeklinde kullanıldığında, işlem yapılan günden sonraki günler ifade edilir.

Şöyle ki Cuma günü gecelik repo yaptığınızda, işleminizin sonucu Pazartesi günü hesabınıza aktarılır. Repo piyasasında en fazla ciroya sahip türdür.

Repo Yatırımı Nasıl Yapılır?

Repo yatırımını banka veya aracı kurumlar vasıtasıyla yapabilirsiniz. Banka ya da ilgili kurum şubesine giderek veya direkt olarak online kanallardan repo işlemi yapmak istediğinizi beyan edebilirsiniz. Bunun için yatırım hesabınızın ya da vadesiz hesabınızın olması gerekir. Hesabınızı açtıktan sonra hedeflerinize uygun repo türü için emir verebilirsiniz.

Repo işlemi yaparak para kazanmak istiyorsanız, faiz oranlarının yüksek olduğu zamanları tercih etmelisiniz. Bu zamanlar kesinlikle enflasyonun yüksek olduğu dönemlerdir. Bu dönemleri öngördüğünüzde 1 haftalık repo işleminde bulunabilirsiniz. Böylelikle kısa vadede beklediğiniz miktarlarda ek gelir elde edebilirsiniz.

Faiz oranlarının düşeceği zamanlarda ise repo işlemi yapmaktan uzak durmalısınız. Çünkü oranların düşmesi ile getiri miktarı da düşmektedir.

İlgili Haber

Eurobond Nedir, Yatırımı Nasıl Yapılır?

Haberi Görüntüle »

Kısacası repo kısa vadede sabit getiri garantisi olan, vade sonunda faiz kazancı elde etmeyi sağlayan finansal yatırım aracıdır.

Peki, günlük repo ne kadar kazandırır, repo hesaplama nasıl yapılır? Yanıtlar, yatırım miktarınıza, repo şartlarına ve türüne göre şekillenecektir.

Aslında repo işlemlerinde faiz hesaplaması son derece basittir. Repo getirisi hesaplamak için anapara, yüzde cinsinden yıllık repo faiz oranı ve vade çarpılır. Bu bir yılın gün sayısına yani 365’e bölünür. Çıkan sonuç 1 günlük getiri tutarıdır. Tutardan vergiler düşüldükten sonra geriye kalan yatırımcının repo kazancıdır.

Siz de paranızı net bir şekilde ve risk almadan değerlendirmek istiyorsanız, istediğiniz vadede repo yaparak önceden belirli olan oranlarla, vade sonundaki getirinizi bilerek bu aracı kullanabilirsiniz.