Yatırımcıların gözde enstrümanlarından hisse senetleri, birikimleri değerlendirme konusunda farklı amaçlar doğrultusunda tercih edilmektedir. Kimi değer artış kriterinden yararlanarak gelir sağlamak, kimi de hedge amaçlı riski az olan senetlerden kazanmak ister.
Elbette kazanç sağlanabilmesi için hisse senetleri ve piyasa işleyişi hakkında detaylı bilgiye sahip olmak gerekir. Hisse senetleri biliyorsunuz ki şirketlere ortaklık hakkı veren kıymetli evraklardır. Bu evraklar makroekonomik veriler, arz-talep, şirket performansı, piyasa duyarlılığı gibi hisse senedi fiyatlarını etkileyen faktörler tarafından yönlendirilir.
Peki, kazandıran hisse senetlerini seçerken bu faktörler nasıl kullanılmalıdır?
Aslında borsada veya forexte kazandıran hisse senetlerini belirlemek için dikkate alınması gereken en önemli faktör arz ve taleptir. Çünkü arz – talep dinamikleri, dünya üzerindeki her şeyin fiyatlanmasında temel sürücüdür.
Tipik olarak, düşük arz ve yüksek talep bir ürünün fiyatını artırırken yüksek arz ve düşük talep ürünün fiyatını düşürür. Dolayısıyla arz talep kanunu, piyasayı oluşturan hisse senetlerinin fiyatlarını belirleyerek borsaya yön verir.
Şimdi arz ve talep faktörleri dışında kazandıracak senetleri belirleyebilmek için bilinmesi gerekenlere bakalım:
Borsa Endekslerini İncelemek
Borsa endeksleri biliyorsunuz ki hem piyasa hem de içinde bulunan senetlerin değerleri hakkında bilgi vermektedir. Bu anlamda kazandıracak hisse senedini belirlemek için endekslerin incelenmesi son derece önemlidir.
Aynı zamanda hisse senetleri dışında borsa endeksi yatırımı yolu da kullanılabilir. Eğer birikimlerinizi yabancı senetler üzerinden değerlendirmek istiyorsanız; dünyaca ünlü S&P 500, Dow Jones, FTSE 100, Dax 30 gibi endeksleri inceleyebilirsiniz.
Yerel senetler için de BIST 100, BIST 30 gibi endekslerin takibi, kazandıracak senetleri belirlemekte etkili olacaktır.
Endekslerin performansları, hisselerde yaşanan artış ve azalışlara bağlı olarak belirlenir. Ancak bir endeksin değerinin düşmesi veya yükselmesi bütün hisselerin değerinin düştüğü ya da yükseldiğini göstermez. Dolayısıyla diğer faktörler de dikkate alınmalıdır.
Analiz Yapmak
Kazandıran hisse senetleri nasıl ve neye göre belirlenir sorusunun yanıtları arasına analizler de eklenmelidir. Çünkü hisse senedi piyasası analizi, bir hisse senedinin gerçek değerine ulaşma konusunda yatırımcıya yardım eder.
Temel ve teknik olmak üzere iki ana türü bulunan analizler, farklı amaçlar için kullanılır. Daha doğrusu temel analiz genellikle uzun vadeli yatırımlarda kullanılırken teknik analizler kısa vadeli yatırım tercih edenlere daha çok hizmet eder.
Yatırım yapmadan önce araştırma yapmak şarttır. Ancak kapsamlı bir araştırma sonrasında bir yatırımın değeri ve gelecekteki performansı hakkında bazı varsayımlarda bulunabilirsiniz.
Hisse senedi alım satım ipuçlarını takip ediyor olsanız bile size maksimum getiri sağlaması beklenen bir yatırım yaptığınızdan emin olmak için analizlerden faydalanmak gerekir.
Şirket Araştırması Yapmak
Doğru hisse senedini belirlemek açısından tabi olarak seçeceğiniz şirket kritik önem taşımaktadır. Zaten borsada işlem gören şirketler, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) mevzuatları uyarınca gerekli tüm bilgileri kamuoyuyla paylaşmak zorundadır.
Yani araştırma yapmanız ve hedeflediğiniz şirketlerin bilgilerine ulaşmanız oldukça kolaydır. Yerli hisse senetlerine ilişkin bilgileri Kamuyu Aydınlatma Platformu’ndan, yabancı hisse senetlerine ilişkin bilgileri ise yurt dışı düzenleyici kurumlardan ya da şirketlerin sitelerinden edinebilirsiniz.
Kazandıran hisse senetleri neler öğrenmek için hem tarihi verilere hem de geleceğe ilişkin uzman beklentilerine bakmalısınız. Mesela geçmiş yıllar boyunca güzel miktarda temettü dağıtan büyük şirketlerin, uzun vadede kazandırma ihtimali çok daha yüksektir.
Ancak yeni halk arz edilip kısa sürede yüksek getiri sunan bir firma için olasılık çok daha düşüktür. Böyle bir durumda, yüksek getirinin yanında kayıp riskini de almış olursunuz.
Dolayısıyla şirketlerin geçmiş performansları da görünümleri de önem taşır. Aynı zamanda yatırım yapacağınız şirketin bilançolarından yönetimine, yatırımlarından iş ilişkilerine kadar pek çok noktaya bakmalısınız.
Sektör Araştırmasında Bulunmak
Şirket araştırmasının yanı sıra sektör araştırması da hedeflenen kazanca ulaşmakta kritiktir. Çünkü hisse senedinde değer artışı, genellikle sektör koşullarına paralel gerçekleşir.
Zaten her sektör her zaman için popüler ve kârlı değildir. Zaman içerisinde sektörlerin önem derecesi artıp azalmaktadır. Bugün popüler olan bir sektör, yarın önemini yitirebilmektedir.
Borsada uzun vadede yatırım düşünüyorsanız, ileride değerlenmesi mümkün görülen sektörlere yönelmelisiniz.
Örneğin temiz enerjinin konuşulduğu, bu alanda düzenlemelerden bahsedildiği bir dönemde düşük değerlemeye sahip yeşil enerji şirketlerine bakabilirsiniz.
Öte yandan kısa vadeli yatırımlarda daha çok mevcut trendi ve yaklaşan dönemi hesaba katmalısınız. Mesela faizler artmaya devam ederken bankacılık sektörü bundan yararlanıyorsa bankacılık endeksini tercih edebilirsiniz.
Ya da kış ya da bahar döneminde düşük değerlenmiş bir turizm şirketine yönelebilirsiniz. Etkili bir sektör seçimi, kazandıran hisse senetlerini bulmakta kesinlikle işinize yarayacaktır.
Sektöre karar verdiğiniz zaman ise şirketler arasında kıyaslama yapmalısınız. Odağınızı öncü konumunda olacak başlıca şirketlere vermeli, en yüksek getiriyi sunacak olan hisseleri seçmelisiniz.
Uzman Yorumlarını Takip Etmek
Kazandıran hisse senetlerini belirlemek için uzman yorumlarını takip etmenizde yarar vardır. Bu konuda ekonomi ve finans alanında faaliyet gösteren haber siteleri, önde gelen dergiler veya kanallar gibi kaynakları takip listenize alabilirsiniz.
Böylelikle fiyatta yaşanan geri çekilme veya yükselişlerin sebeplerini zaman geçtikçe daha iyi anlarsınız.
Artış veya düşüş beklentilerinin hangi durumlarda ortaya çıktığına bakar; fiyatların beklentilere paralel mi yoksa aksi yönde mi gerçekleştiğini görürsünüz.
Sonucunda hem sebepleri öğrenirsiniz hem de popüler olacak senetlere ilişkin daha doğru öngörülerde bulunabilirsiniz.
Uzmanların yorumları, analizleri sayesinde yüksek performans gösterecek senetleri belirleyebilirsiniz. Ancak takip ettiğiniz uzman ya da kaynaklara dikkat etmeniz gerektiğini unutmamalısınız. Güvenilir olanları tercih ederken kafa karışıklığı yaratmaması adına takip listenizde çok fazla isim bulundurmamalısınız.
Bu konuda başarılı hisse senedi yatırımcılarının önerilerine de bakabilirsiniz. Ama portföyünüzü oluştururken kesinlikle kendi kararlarınızı vermelisiniz. Yani uzmanlar ya da profesyonel yatırımcıların yorumlarından yararlanmalı fakat kararı veren siz olmalısınız.
Alfa ve Beta Katsayılarını Dikkate Almak
Yatırım dünyasında sıklık kullanılan terimlerden alfa ve beta katsayıları nedir, bilmelisiniz. Kulağa karmaşık görünse de gayet basit mantığı olan alfa ile beta, pek çok yönden yatırımcının yararına çalışır.
Kısaca bahsetmek gerekirse alfa, bir enstrümanın piyasaya bağlı oynaklığa göre ayarlama yapıldıktan sonra getirilerini değerlendirmek için kullanılan bir performans metriğidir.
Alfa değeri pozitifse yatırım aşırı getiri sağlamış, negatifse aşırı getiri sağlamamıştır. Eşik değeri 0 olan alfada, eksi değerler hisse senedi için riski yansıtırken artı değerler daha iyi performans gösterdiğini ifade eder.
Beta ise bir hisse senedi, fon veya bir hisse senedi portföyünün bir bütün olarak piyasayla karşılaştırıldığında volatilitesini gösterir.
Bir risk metriği olarak kullanılabilen beta için eşik değer 1’dir. Yani beta katsayısı 1’den büyükse hisse senedi piyasadaki hareketliliğe göre daha fazla volatildir. 1’den küçük beta katsayısı ise varlığın piyasaya daha az duyarlı olduğuna işaret eder.
Sonuçta bu ölçütleri de hesaba katarak getirileri karşılaştırıp kazandıran hisse senetleri hakkında daha başarılı tahminlerde bulunabilirsiniz.
Alım – Satım Zamanına Doğru Karar Vermek
Borsada kazandıracak hisse senetleri nasıl belirlenir diyenler için en önemli noktalardan biri de alım – satım zamanlarıdır.
Çünkü yanlış zamanlama, normalde yüksek getiri sunacak yatırımların başarısız sonuçlanmasına yol açabilir. Tersine normalde çok fazla kazandırmayacak bir hisse, doğru sat emriyle yatırımcının portföyüne kâr olarak yazılabilir.
Dolayısıyla kazandıracak hisse senetlerine bakarken alım ve satım zamanına doğru karar vermelisiniz. Mantık, her yatırımda olduğu gibi düşükken al yüksekken sat olduğu için hisse senedi değerlemesi hususuna ekstra özen göstermelisiniz.
Fakat bu çoğu zaman, en dipten alıp en tepede satmak anlamına gelmez. Fakat düşük değerlemesi olan bir hisseyi satın alıp zirveye yakınken ya da hedeflenen getiriye ulaşmışken elden çıkarmak mümkündür.
Doğru al ya da sat zamanına karar vermek içinse hisse senedi fiyatlarını etkileyen tüm faktörleri değerlendirmelisiniz. Risk toleransınıza ve yatırım hedeflerinize bakarak bir yatırımı satın almanız mı, satmanız mı yoksa elinizde tutmanız mı gerektiğine karar vermelisiniz.