Borsada Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?

Bedelli sermaye artırımı kısaca, bir şirketin, ortaklarına başvurmak suretiyle şirket kaynaklarını bedelli bir şekilde artırma yoluna gitmesi olarak tanımlanabilir.

Bir şirketin esas sermayesine karşılık olan hisse senetlerinin bedelleri ödendikten sonra yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin arttırılmasına bedelli sermaye artırımı denir. Şirketin genel kurul kararına dayanır.

Borsada sermaye artırımı nedir sorusunun yanıtında, sermayenin ne olduğunu da bilmek gerekir. Sermaye; sermaye üzerindeki mülkiyet hakkını ifade eder. Paraya
dönüştürülebilen bono, hisse senedi gibi değerler de sermaye olarak kabul edilir.

Zaten bedelli sermaye artırımında şirket, sermaye artırımı için hisse senedi çıkarır. Bu hisse senedi dağıtım türünde, şirketlerin dış kaynaklardan temin etmiş oldukları yeni kaynaklar, yani bir bedel söz konusudur.

Bedelli sermaye artırımı yapmak isteyen bir şirketin, Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) başvuruda bulunması gerekir. SPK, başvuruda bulunan şirketin sunmuş olduğu bedelli sermaye artırım gerekçelerini inceledikten sonra onay ya da ret kararını bildirir. İnceleme süreci 1 ila 4 ay sürebilir.

Daha önce de belirttiğimiz gibi bedelli sermaye artırımında şirket artırım için şirket ortaklarının onayını alır. Ancak ortakların tümü bedelli sermaye artırımına katılmak istemeyebilir.

İşte bu noktada rüçhan hakkı ortaya çıkıyor. Rüçhan öncelik anlamına gelirken rüçhan hakkı nedir sorusunun detaylı yanıtı bu başlık altında öğrenilmelidir.

Hissedarın, bedelli sermaye artırıma katılmak istememesi durumunda rüçhan hakkı kullanılabilir. Ortak, açılan rüçhan pazarında, kendisine sunulan bedelli sermaye artırımı için hisse senedi alma fırsatını başkasına satabilir.

Rüçhan hakkı kullanım süresi en az 15, en çok 60 günken rüçhan hakkı kuponları, Borsa İstanbul Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı’nda alınıp satılabilmektedir. Sonuç olarak yeni hisse senetleri çıkarılarak şirket sermayesini artırmayı mümkün kılan bedelli sermaye artırımı, şirket sermayesini artırır ve farklı amaçlar taşır.

Bu işlem, şirket hisse senetleri üzerinde de etkili olurken yön her zaman yukarı yönlü olmayabilir. Şöyle ki bir şirket, sermayesini artırmak için sık sık ortaklarının kapısını çalarak yeni hisse senedi çıkarmak istiyorsa ve taahhüt ettiği hedeflere ulaşamıyorsa, hisselerin düşmesi yüksek ihtimaldir. Hisse senedi nedir öğrenerek daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Fakat şirket, yeni faaliyet alanlarına açılmak, yeni teçhizatlara yatırım yapmak gibi amaçlarla bedelli sermaye artırımı kararı almışsa ve hedefe doğru ilerlediği görülüyorsa; bu durum ileride hisselerin değerleneceği düşüncesiyle olumlu karşılanır.

Önemli olan bedelli sermaye artırımının neden yapıldığı ve şirketin hisselerini etkileyen diğer bileşenlerinin ne durumda olduğudur.

Bedelli sermaye artırımını daha iyi anlamanız adına örnek verelim:

X şirketinin 1 liradan işlem gören bin adet hissesi var diyelim. Bu durumda sermayesi bin lira olacaktır. Şirketin yüzde 100 bedelli sermaye artırımını alması durumunda, yatırımcılarından aldığı bin lira ile sermayesi 2 katına çıkacaktır. Aynı şekilde bin adet daha hisse çıkartarak, hisse adedi sayısını iki bine yükseltecektir.

Borsada Bedelli Sermaye Artırımı Nasıl Yapılır?

Öncelikle şirketin bedelli sermaye artırımı kararını alması gerekir. Bunun genel kurul kararı olması gerekirken ardından şirket Sermaye Piyasası Kurulu’na ilgili başvurusunu yapmalıdır.

Ardından şirket, gerekçeleriyle bildirerek yaptığı bedelli sermaye artırım başvurusunun SPK tarafından onaylanmasını bekler. Sermaye Piyasası Kurulu’nun başvuruyla ilgili açıklamasında şu ifadeler yer almaktadır:

“Gayrimenkul yatırım ortaklığının sermaye artırımı nedeniyle artırılan sermaye tutarını temsil eden hisse senetlerini Kurul kaydına aldırmak isteyen şirket yetkililerinin aşağıda yer alan dilekçe ve form ile bu form ekinde yer alan bilgi ve belgeleri doldurarak Kurul’a başvuruda bulunması gerekmektedir.”

İlgili sayfada, şirketlerin kullanacağı dilekçeler yer almaktadır.

Borsada Bedelli Sermaye Artırımının Özellikleri Nelerdir?

Şirketlerin sermaye artırmak için başvurduğu bedelli sermaye artırımı, hisse çıkarılması ve satılması yoluyla yapılır. Hisse senetleri, şirket ortaklarına satılabildiği gibi şirket dışı kişilere de satılabilir.

Borsada bedelli ne demek, bedelli sermaye artırımı nasıl yapılır sorularını yukarıda cevaplasak da başlıca özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

Sağlanan ek finansmanla şirketin sermayesi artar.
Şirketler için en hızlı ve ucuz kaynak yaratma yöntemleri arasındadır.
Bedelli sermaye artırımı için belli bir süreç varken bedelsizde belirli bir süre kıstası bulunmaz.
Bedelsiz sermaye artırımında hisseler ortaklara karşılıksız dağıtılırken bedellide bedel alınır.
Bedelli sermaye artırımında şirketin hem hisse senedi fiyatı hem de piyasa değeri değişir.
Bedelsiz sermaye artırımından farkı, bedellide şirket kasasına para girişi olmasıdır.

Borsada Bedelli Sermaye Artırımının Hisse Senetlerine Etkileri

Gelelim borsada bedelli sermaye artırımının hisse senetlerine etkilerine. Şirketler için önemli olan sermaye artırımları yatırımcılar için de önemlidir. Bazıları bu hususu olumsuz olarak görse de bazıları da olumlu bulmaktadır. Nedeni hem şirket hem yatırımcı kaynaklıdır.

Çünkü artırımlar sonucunda senetlerin değerlerinde yaşanan tutarsızlıklar konu hakkında bilgi sahibi olmayanlar için dezavantajdır.

Aksine belli bir deneyimi olan yatırımcılar ise avantajlı pozisyonların sinyalini alabilmektedir. Öte yandan isteğe bağlı mı yoksa zorunlu mu olduğu borsada bedellinin hisse senetlerine etkisi kapsamında önemlidir.

Zorunlu bedelli sermaye artırımlarında durum, isteğe bağlı başvuruya göre daha olumsuzdur. Çünkü zorunluluk, yatırımcıların hisselere ön yargı ile yaklaşmasına yol açar.

Gerekçe; şirketi özkaynaklarının, asgari sermaye tutarının altında kalma ya da borcun ödenememesine ilişkin risktir.

Bu durum şirketin prestijini düşüreceği gibi hem müşterilerin hem de yatırımcıların güvenini sarsacaktır. Dolaysıyla talep azalacak, talebin azalmasıyla da fiyat seviyelerinde düşüş kaydedilecektir. İsteğe bağlı bedelli sermaye artırımında ise diğer faktörlerin de yerine getirilmesi koşuluyla yatırımcıya avantaj sağlanmaktadır.

Neden Bedelli Sermaye Artırımı Yapılır?

Gelelim, borsada bedelli sermaye artırımının neden yapıldığı konusuna. En basit haliyle bedellinin amacı kaynak bulmaktır. Burada şirket ya yabancı kaynak arayışına girecek ya da şirket özkaynaklarına başvuracaktır.

Bedelli sermaye artırımı, şirketin ortaklarına yeni kaynak için başvurarak özkaynaklarını kullanma yöntemidir. Şimdi kaynak bulma aşamasına, yani bedelli sermaye artırımının neden yapıldığını ele alalım.

Bedelli sermaye artırımları çeşitli sebeplerden dolayı yapılmaktadır. Bu sebepler, yatırımcının alım-satımlarına yön verdiği için önemlidir. Çünkü şirket ortağı,
şirkete tekrar neden yatırım yaptığını bilmelidir.

En önemlisi, artırım kararının zorunlu mu yoksa isteğe bağlı olarak mı alındığıdır.

Çünkü zorunlu artırımlarda şirketin sermayesi Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) göre asgari sermaye tutarının altına düşmüş olabilir. Böyle bir durum varsa zorunlu bedelli sermaye artırımına gidilir. Şirketin borçlarını ödeyememesi durumunda da zorunlu artırım kararı alınabilir. İki senaryoda da zorunlu artırım, yatırımcılar tarafından hoş karşılanmaz.

İsteğe bağlı bedelli sermaye artırımı ise çok daha olumludur. Çünkü şirketlerin yeni yatırımlar yapması veya farklı sektörlere atılması gibi ihtimalleri barındırır.

Şirket, elde edeceği yeni sermaye ile yeni gayrimenkuller alabilir, bunların getirilerini yatırımlarında kullanabilir ve daha benzeri pek çok büyüme odaklı strateji izleyebilir. Şirketin büyümesi, hisse senetlerinin değerlenmesi anlamına geleceği için bedelli sermaye, yatırımcı cephesinden avantajlı görülür.

Sermaye Artırımlarının Kısa Vadede Hisse Senetlerine Etkileri Nelerdir?

Bedelli sermaye artırımının kısa vadeli olumsuz sonuçları da ortaya çıkabilir. Hisse senetleri ve şirket uzun vadede değer kazansa da kısa vadede düşüş yaşayabilir. Piyasaları ve canlı hisse senetleri sayfalarını izleyen özellikle de yeni yatırımcılar, bu durumda panik satışı yapabilir.

Şirket hissedarları tarafından şirketin hisse satışının zorunluluktan olduğu düşünülebilir ve risk bulunduğu korkusu oluşabilir.

Halbuki sermaye artırımı sayesinde yeni yatırımlara yönelen şirket piyasadaki değerini artıracaktır. Piyasada güven kazanan şirketin hisse senetleri de tekrardan değer kazanmaya başlar. Bu nedenle sermaye artırımının ilk etabında yaşanması muhtemel değer kayıplarından dolayı endişeye kapılmamak gerekir.

Zaten borsada kısa vadeli değişimler genellikle yükseliş değil, düşüş yönündedir. Bunun sebebi yapılan alım-satımların yatırımcılar tarafından öngörülememesi ve piyasanın yapısıdır. Fakat bunu tüm araçlar için söylemek doğru olmayacaktır. Özellikle kendini kanıtlamış, sektörün öncüsü konumunda olan şirketlerde aksi durum mümkündür.

Çünkü bu şirketlere talep her zaman yüksektir. Bununla birlikte söz konusu sermaye artırımı olduğunda, fiyatlarda etkiler şaşabilir. Özellikle artırım miktarının hisse senedini elinde tutan yatırımcının bütçesini aşması ya da alım yapılmaya zorunlu tutulması olumsuzdur.

Yatırımcılar şirketin ileride performansını artmayacağına ve yapılan sermaye artırımlarının yersiz olduğu düşüncesine kapıldıkları zaman ellerinde bulunan senetlere satış yönünde işlem başlatırlar. Bu senedi almak isteyen kişiler ise satış dalgasının gelmesini çoğu zaman olumsuz yorumlar.

Önemli olan uzun vadede senedin performansına doğru karar verebilmektir. Çünkü borsada uzun süreli yatırımlardan yüksek miktarda kazanç elde edilir.

Sonuç olarak sermaye artırımlarının kısa vadedeki etkisi genellikle olumsuz yöndedir. Yatırımcı, hisse senedini etkileyen diğer bileşenlere bakmalı ve kararını büyük resim odağıyla almalıdır.

Sermaye Artırımlarının Orta Vadede Hisse Senetlerine Etkileri Nelerdir?

Sermaye artırımlarında orta vadeli etki kısa ve uzun zamanlı değişmelere göre daha karışıktır. Eğer birikimlerinizi orta vadede değerlendirmek istiyorsanız, yapmanız gereken analizleri incelemek olacaktır.

Artırımlar sonucunda şirketin hedeflerini gerçekleştirip gerçekleştiremeyeceği son derece önemlidir.

Bu nedenle bu işleme ortak olma kararı almışsanız, her adımı münferit bir şekilde takip etmeniz gerekir. Gelişen etkilere bağlı olarak bu yatırımın karlı olup olmayacağını belirleyebilirsiniz.

Şirket hedeflerini gerçekleştirmeye başlamışsa yatırımcıların güveni kazanılır ve yeni yatırımcılar da senetlere ortak olmaya başlar. Böylece senetlerin değerlerinde zaman içinde artışlar yaşanır. Tam tersi hedeflerin gerçekleştirilememesi, üstüne üstlük borçların artması ise şirketin iflas bayrağı çekeceği beklentisini arttırır.

Ortaya yayılan söylentiler neticesinde ise yatırımcılar satışları başlatır. Bu nedenle gelişmeleri izlemelisiniz. Genellikle kısa vadeli işlemler riskli olduğu için yatırımcılar orta vadeli yatırımları tercih eder.

Etkilerin anlaşılması açısından hisse senetlerini ve şirket haberlerini iyi incelemelisiniz. Al ya da sat sinyalleri aldığınızda yatırımınızın yönüne karar vermelisiniz.

Sermaye Artırımlarının Uzun Vadede Hisse Senetlerine Etkileri Nelerdir?

Sermaye artırımları uzun vadede çoğu zaman hisse senetlerinin değerlerine olumlu olarak yansır. Fakat bazı durumlar bu olumlu durumu tam tersine dönüştürebilir. Şirketlerin amaçları doğrultusunda almış olduğu kaynakları doğru yönetememesi ve hedeflerini gerçekleştirememesi buna örnek olarak gösterilebilir.

Her şey bir ihtimal doğrultusundadır. Bu nedenle senetlerin ve şirketlerin takibi yapmak gerekir.

Böylece ihtimaller üzerinden değil, somut veriler aracılığıyla işlemlerinizi daha doğru bir şekilde yürütürsünüz. Fiyatların varsayım üzerine kurulu olması çoğu yatırımcının finans piyasalarını oyun olarak görmelerine sebebiyet vermektedir. Bu kesinlikle yanlış bir tutumdur.

Çünkü doğru yapılan plan ve strateji sonucunda ciddi anlamda kazanç elde edilebilmekte, birikimler değerlendirilebilmektedir. Fakat tam aksine şansa göre yapılan işlemlerde de eldekinden olabilme ihtimali vardır.

İlgili Haber

Borsa Teknik Analiz Nedir, Nasıl Yapılır?

Haberi Görüntüle »

Şirketin sermaye artırımı yapması uzun vadeli olarak düşündüğümüzde gerek senetlerin değerlenmesi gerekse de temettü miktarlarının artacağı yönündeki ihtimalleri kuvvetlendirmektedir. Elbette bu ihtimaller şirketlerin iç ve dış kaynak yapılarına bakılarak karar verilir. Çünkü tam aksi de mümkündür.

Sonuç olarak, bedelli sermaye artırımlarının hisse senetlerine olan etkisini kısa, orta ve uzun vadede inceledik. Şirketin sermayesini artırması iç dinamikler ile ilgili bir konudur. Elbette ki bu konu senetlerin değerlerinin değişmesi açısından önemlidir.

Fakat tek etki sermaye artırımlarına bakılarak anlaşılmamaktadır. Bunun dışında dikkat edilmesi gereken bazı faktörler daha bulunmaktadır. Bu nedenle her bir faktörü takip etmelisiniz ve bir bütün halinde yorumlamalısınız. Böylece senetlerin ileri zamandaki değişimlerinin yönünü belirleyebilirsiniz. Bunun için analizleri kullanabilirsiniz.

Belli bir zaman içinde fiyatlarda yaşanacak olan yükselişleri, geri çekilmeleri belirleyerek işlemlerinizi doğru zamanlarda hedeflerinizi karşılayacağınız noktalardan gerçekleştirebilirsiniz.