Federal Açık Piyasa İşlemleri Komitesi ya da kısaca FOMC, finans piyasalarında kritik önem taşıyan oluşumlardandır. Yalnızca ABD ekonomisini değil tüm dünyayı etkileyen ve küresel çapta izlenen FOMC toplantıları, küresel piyasalar için itici güçlerdendir.
Hem küçük hem büyük yatırımcılar tarafından takip edilen FOMC’den çıkan kararlar, başta dolar olmak üzere çoğu enstrümanın fiyatına yön verir. İşte bu nedenle Federal Açık Piyasa İşlemleri Komitesi nedir, neden önemlidir, FOMC hakkında neler bilinmelidir sorularının yanıtları araştırılıyor.
Biz de bu yazıda, başarılı yatırımlar ve piyasa analizi yapabilmek için kesinlikle tüm detaylarıyla öğrenilmesi gereken Federal Açık Piyasa Komitesi’ne ilişkin merak edilenleri ele aldık.
Federal Açık Piyasa İşlemleri Komitesi (FOMC) Nedir?
Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC), Federal Rezerv Sisteminin (FRS) açık piyasa işlemlerini (OMO’lar) yöneterek Amerika Birleşik Devletleri’ndeki para politikasının yönünü belirleyen koludur. Federal Open Market Committee’nin kısaltması olan FOMC, dilimize Federal Açık Piyasa Komitesi olarak geçmiştir.
ABD’deki Federal Rezerv Sistemi’nde açık piyasa işlemleri ile parasal kaynaklı konuları ele alıp para politikaları ile alakalı konuların açıklığa kavuşturulduğu komitedir.
1933 yılında kurulan FOMC, ekonomik ve finansal koşulları gözden geçirir, para politikasının uygun duruşunu belirler, uzun vadeli fiyat istikrarı ve sürdürülebilir ekonomik büyüme hedeflerine yönelik riskleri değerlendirir.
Komite, Guvernörler Kurulu’nun yedi üyesi ve beş Federal Rezerv Bankası başkanından oluşur. Her yıl Wall Street’te spekülasyon konusu olan sekiz düzenli toplantı düzenler.
Bu toplantılarda FOMC’nin 12 üyesi bir araya gelerek yakın vadeli para politikasında herhangi bir değişiklik olup olmayacağını tartışır. Politikayı değiştirmeye yönelik bir oylama, ulusal ekonominin sağlıklı büyümesini teşvik etmek için ABD devlet tahvillerinin açık piyasada satın alınması veya satılmasıyla sonuçlanacaktır.
23 Aralık 1913’te kurulan ABD’nin merkez bankası Merkez Bankaları Sistemi (Federal Reserve ya da FED), para politikasının üç aracını (açık piyasa işlemleri, iskonto oranı ve zorunlu karşılıklar) kontrol ederken Federal Açık Piyasa Komitesi açık piyasa işlemlerinden sorumludur. Yani FOMC, FED’in para politikasından sorumlu ana organıdır.
Komite üyeleri genellikle daha sıkı para politikalarından yana olan şahinler, teşvikten yana olan güvercinler veya bu ikisinin arasında yer alan merkezciler/ılımlılar olarak sınıflandırılır.
Tamamen parasal kaynaklı konuları ele alan FOMC, ekonomik takvimin en önemli toplantılarından birinde yılda sekiz kez kararlaştırılan ABD gösterge faiz oranına ilişkin kararlarıyla tanınır.
Faiz oranlarını ve para arzını düzenleyerek piyasalarda büyük bir rolü olan FOMC, hem kısa hem uzun vadeli para politikası kararlarından sorumludur. Federal fon oranları, dolayısıyla FOMC politikası; borçlanma maliyetleri, getiri eğrisi, hisse senedi ile tahvil piyasaları ve genel ekonomi üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir.
Özellikle forex ve dünya borsaları üzerinden işlem yapan yatırımcıların FOMC tutanaklarını takip etmesi elzemdir.
Açık piyasa işlemleri ile ilgili alınacak kararlar, dövizlerin değerleri hakkında izlenecek politikalar ve düzenleyici çalışmalar, ekonominin pozitif veya negatif eğilimine yön verir.
Federal Açık Piyasa İşlemleri Komitesi’nin (FOMC) Yapısı Nasıldır?
FED’in sitesinde de belirttiği gibi Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) on iki üyeden oluşur. Bunlar, Federal Rezerv Sistemi Yönetim Kurulu’nun yedi üyesi; New York Federal Rezerv Bankası başkanı ve dönüşümlü olarak bir yıllık görev yapan geri kalan on bir FED başkanından dördüdür.
FOMC’nin bir yıllık dönüşümlü koltukları aşağıdaki grupların her birinden bir Merkez Bankası başkanından oluşur:
- Boston, Philadelphia ve Richmond
- Cleveland ve Chicago
- St.Louis, Dallas ve Atlanta
- Kansas City, Minneapolis ve San Francisco
Oy hakkı olmayan FED başkanları FOMC toplantılarına, tartışmalara katılır. Aynı zamanda Komite’nin ekonomi ve politika seçeneklerine ilişkin değerlendirmesine katkıda bulunur.
FOMC yılda sekiz kez planlanmış toplantılar düzenlemektedir. Komite, bu toplantılarda ekonomik ve finansal koşulları gözden geçirmekte, para politikasının uygun duruşunu belirlemekte ve uzun vadeli fiyat istikrarı ve sürdürülebilir ekonomik büyüme hedeflerine yönelik riskleri değerlendirmektedir.
12 Federal Rezerv Bankası başkanının tamamı, mevcut oy hakkına sahip üyeler olsun ya da olmasın, FOMC toplantılarına katılır. Her FOMC toplantısının son gününde para politikası eylemleri oylamaya sunulur. Toplantının ardından FOMC yazılı bir açıklama yayımlar.
Her beyan, komitenin ekonomik koşulları, politika eylemlerini ve politikanın gelecekteki olası gidişatına ilişkin rehberliği nasıl gördüğünü açıklar. Her FOMC toplantısını takip eden üç hafta içerisinde ayrıntılı tutanaklar yayımlanır.
Tutanaklarda, Komite’nin ekonomik koşullar hakkındaki görüşleri ve politika kararlarının nedenleri yer alır. Beş yıllık bir saklama süresinin ardından, her FOMC toplantısının gerçek tutanakları da yayımlanır.
FOMC Yetkilileri Neden Toplanır?
ABD devlet veya kurumlarının açık piyasa işlemlerinin dengeli bir seviyede gerçekleştirilmesi için FOMC yetkilileri toplanır. Acil bir toplanma olabileceği gibi toplantılar genellikle belirlenen tarih aralıklarında gerçekleştirilir.
Komite, bu toplantılarda ekonomik ve finansal koşulları gözden geçirmekte, para politikasının uygun duruşunu belirlemekte, uzun vadeli fiyat istikrarı ve sürdürülebilir ekonomik büyüme hedeflerine yönelik riskleri değerlendirmektedir.
Federal Rezerv Sisteminin para politikası oluşturma organı olan FOMC, Federal Rezerv’in açık piyasa işlemlerini yöneterek para politikasını belirler. Bunu yaparak diğer faiz oranlarını etkileyen federal fon oranını etkiler. FOMC bunu mevcut piyasa koşullarına bağlı olarak ekonomiyi daraltmak veya genişletmek için yapar.
FOMC, federal fon hedef oranını belirler ki bu tartışmasız dünyadaki en önemli ekonomik olaylardan biridir.
Gecelik faiz oranı olarak da bilinen federal fon hedef oranı, bankaların ve finansal kuruluşların bir gecede birbirlerinden borç alabilecekleri veya borç verebilecekleri faiz oranını ifade eder.
Komite, fiyat istikrarını sağlama görevine uygun olarak federal fon hedef oranını ayarlayarak enflasyon veya deflasyona tepki verir. Gelişmiş ekonomiler için hedef federal fon oranı “normal” zamanlarda genellikle yüzde 2 civarındadır.
FOMC Toplantıları Neden Önemlidir?
Öncelikle FOMC, üç temel Federal Rezerv kuruluşundan biridir. FOMC dışında Federal Rezerv Yönetim Kurulu (Guvernörler Kurulu) ve Federal Rezerv Bankaları (Rezerv Bankaları) vardır.
FED, ABD dolarının rezerv para birimi olarak oynadığı rol ve ülke ekonomisinin büyüklüğü nedeniyle dünyanın en önemli merkez bankasıdır. Bu nedenle yatırımcılar her zaman bankanın toplantılarını ve faaliyetlerini yakından takip eder ki FOMC, ekonomik takvimin en önemli maddelerinden biridir.
Parasal genişleme politikasıyla faiz oranlarını belirleyebilen ve nakit basımı emrini verebilen tek komite olan FOMC, kararlarıyla büyük bir piyasa hareketine yol açabilir.
Örneğin Covid-19 salgını sırasında Fed’in tarihteki en güvercin tonlarından birini benimsemesiyle ABD dolar endeksi çökerken küresel hisse senetleri yükselmişti.
O dönemde banka, faiz oranlarını rekor düşük bir seviyeye indirdi ve parasal genişleme uygulayarak ayda 120 milyar dolar bastı. Bu duruşu, küresel piyasalarda yankı uyandırdı.
Sadece dövizler değil, diğer yatırım araçlarının da değerini doğrudan değiştiren FOMC ile kararları, söz konusu işlevleri nedeniyle kritik önem taşımaktadır.
FOMC Toplantı Tutanakları Nasıl Yorumlanır?
Faiz kararlarından tutun, enflasyon oranlarına ve ekonomik anlamda bütçeyi etkileyecek değişimlere kadar birçok konunun masaya yatırdığı FOMC tutanaklarını yorumlayabilmek çok önemlidir.
Çünkü bu konular, ülke ekonomilerini ve piyasaları etkiler. Bu nedenle, tutanaklarda yer alan maddelerin piyasaları ne yönde dalgalandıracağını bilmelisiniz.
Peki, FOMC toplantı tutanakları nasıl yorumlanır? İşte başlıca bilinmesi gerekenler:
- FED’in faiz kararları biliyorsunuz ki gerek döviz gerekse de diğer enstrümanların değerini direkt olarak etkilemektedir. Faiz artırımlarının gerçekleştirilmesi, ABD dolarını güçlendirirken ons altın fiyatlarını düşürebilir. Çünkü daha güçlü dolar daha pahalı ons altın demektir ki bu da sarı metale iştahı azaltır. Ancak dolar yükseleceği için altının gram fiyatında artış gözlemlenebilir. Faiz oranlarının artması, hisse senedi gibi daha yüksek riskli yatırım araçları yerine, daha düşük riskli faiz ve türevi yatırım araçlarına kaydırır. Dolayısıyla borsada ve diğer riskli enstrümanlarda satıcılı seyir görülebilir.
- Para politikalarında yaşanan değişimlerde direkt etkili olan FOMC tutanakları, emtialar ve pariteler üzerinde de etki yaratır. Parasal genişlemenin azalması, doların değerlenmesini sağlar. Bu da dolarla işlem yapılan emtialarda ve hem majör hem minör paritelerde baskı yaratır.
- Üyelerin görüşleri, kararlara katılmaları veya katılmamaları gibi hususlar da FED için önemlidir. Çünkü her birinin görüşü, varlık alımı ya da durdurulması konusunda etkilidir. Bu yüzden kararın kaça kaç oy birliğiyle alındığı önem taşır.
- İstihdam, konut, imalat, endüstri sektörü konuları ile alakalı olan ekonomik görünüm ise toplantıda yer alan önemli hususlar arasında gösterilir. Bu göstergelerin beklenenin üzerinde rakama tekabül gelmesi, ekonomik anlamda iyileşmeye işaret eder. Bu durumda parasal genişleme çabaları durdurulabilir veya ileri bir tarihe ertelenebilir. Tabi ki toplantıda yer alan konuların her biri, beraber yorumlanmalıdır. Birinin olumlu diğerinin olumsuz çıkması, tartışmalı yorumlara ve dalgalanmalara yol açabilir.
- Parasal anlamda genişleme politikasının uygulanması konusunda, en fazla enflasyon oranları etkilidir. Bu nedenle, enflasyonun yükselmesi risk olarak görülür. Enflasyon oranları hakkında ipuçları veren FOMC tutanakları, bu yüzden önemlidir. Eğer ki enflasyon oranları kısa vadede risk unsuru olarak görülmüyorsa, parasal sıkılaşma anlamında çalışmalar yapılmayacaktır. Aksi durumda ise yetkililer olaya müdahalede bulunacaktır.
Sonuç olarak Federal Açık Piyasa İşlemleri Komitesi (FOMC) kararları, yatırımlarınıza yön vermek için kritik önem taşımaktadır. Bu nedenle FOMC toplantılarını izlemeli, tutanaklar hakkında bilgi edinmeli, toplantıda yer alan konuların ekonomiyi ve piyasayı nasıl etkileyeceğine ilişkin yorumları incelemelisiniz.
işlem yapmak için
GCM Yatırım
yanınızda!
Paratic Haber
Paratic Piyasalar
