Satın Alma Müdürleri Endeksi (PMI) Nedir? Nasıl Yorumlanır?

Ekonomik takvimde yer alan en önemli verilerden biri de Satın Alma Müdürleri (Yöneticileri) Endeksi’dir. Orijinali Purchasing Managers’ Index’in kısaltması olan PMI ile sıklıkla karşımıza çıkan veri, tüm dünyada yaygın olarak izlenmektedir.

Çünkü imalat ve hizmet sektörlerindeki ekonomik eğilimlerin hakim yönünü gösterir. Dolayısıyla tıpkı tarım dışı istihdam ya da çekirdek perakende satışlar gibi ekonomide durum için önemli sinyallerdendir.

Piyasalar, PMI verilerinin durumuna göre aşağı ya da yukarı yönlü tepki verir. Beklentilerin üzerinde bir PMI, olumlu karşılanırken beklentilerin altında kalan ya da sektörde daralma gösteren veriler olumsuz karşılanır. Elbette öğrenilmesi gereken daha birçok şey vardır.

Şimdi gelin Satın Alma Yöneticileri ya da Müdürleri Endeksi nedir, PMI nasıl yorumlanır detaylarıyla ele alalım!

Satın Alma Müdürleri Endeksi Nedir?

Önemli makroekonomik veriler denildiğinde akla ilk gelenler arasında Satın Alma Müdürleri Endeksi de yer almaktadır. Hem yurt içi hem küresel piyasalar tarafından dikkatle takip edilen veri, imalat, hizmet ve inşaat sektörlerindeki ekonomik eğilimlerin hakim yönünü gösteren bir endekstir.

Ekonomik gösterge, pazar payı yüksek şirketlerin satın alma yöneticileri arasında yapılan aylık anketlere dayanır. Böylece imalat, inşaat ve hizmet sektörlerindeki mal ve hizmet satın alma eğilimleri, ayrıca büyüme tahminleri öğrenilir.

Satın Alma Yöneticisi Endeksi, başlıca üç kuruluş tarafından hazırlanmaktadır. Bunlar:

• Tedarik Yönetimi Enstitüsü (ISM): 1915’te kurulan ISM, Arizona ABD merkezlidir.
• Singapur Satın Alma ve Malzeme Yönetimi Enstitüsü (SIPMM): 1972’de kurulan SIPMM, Singapur merkezlidir.
• IHS Markit Grubu: IHS, 1959’da Londra’da kurulmuştur. 2016 yılında Markit, IHS ile birleşmiştir. 2020’de ise S&P Global ile IHS Markit birleşme anlaşması imzalamıştır.

Endeks hesaplaması, kuruluşlara göre farklılık gösterebilir. IHS Markit’in PMI hesaplamasında 5 kategori vardır. Bunlar endeksteki yüzdelik paylarıyla birlikte şu şekildedir:

Ancak ISM, tarafından her ay derlenip yayımlanan ankette hesaplama daha farklıdır.

Yeni siparişler, girdi stoku, üretim, tedarikçi teslimatları ve istihdam olmak üzere beş kategori de eşit ağırlıklandırılmaktadır. Aynı zamanda ISM anketi, ABD gayri safi yurt içi hasılasına (GSYİH) katkılarına göre ağırlıklandırılan 19 ana sektördeki 400’den fazla şirketin üst düzey yöneticileriyle yapılır.

Anket, iş koşulları iyileşiyor mu, kötüleşiyor mu, herhangi bir değişiklik var mı gibi değişikliklerle ilgili soruları içerir.

0 ile 100 arasında değer alan PMI verisi için eşik, 50’dir.

PMI’ın 50’nin üzerinde olması bir önceki aya göre genişleme anlamına gelirken değerin 50’nin altına düşmesi daralma, 50 olması ise herhangi bir değişiklik olmadığı anlamına gelir.

PMI değerleri ve bileşenleri, politika yapıcılara, analistlere ve yatırımcılara işletmelerin ekonomik faaliyeti hakkında yararlı bilgiler sağlamada önemli bir rol oynar.

PMI verileri, GSYİH gibi önemli resmi verilerden aylar önce yayımlandığı için piyasayı en çok etkileyen ekonomik veriler arasında yer almaktadır. Çünkü ekonomik performans ve iş koşullarının resmi verilere alternatif bir ölçüsü olarak yaygın şekilde kullanılır.

S&P Global, İmalat PMI anketlerini her ayın ilk iş gününde, Hizmet PMI anketlerini ise üçüncü iş gününde açıklamaktadır. İmalat ve hizmet sektörü verilerinin GSYİH ağırlıklı ortalaması olan bir de Bileşik (Kompozit) PMI yayımlanmaktadır.

Bazı ülkelerde ayrıca her ayın başında açıklanan İnşaat PMI anketleri vardır.

PMI, ekonominin genel sağlığını gösteren manşet rakamın yanı sıra GSYİH, enflasyon, ihracat, kapasite kullanımı, istihdam ve stoklar gibi diğer önemli ekonomik faktörlere ilişkin öngörü sağlayan alt endekslere sahiptir.

40’tan fazla ülke için mevcut endeksler ile kanıtlanmış standart metodoloji kullanılarak derlenmektedir.

Satın Alma Müdürleri Endeksi Nasıl Yorumlanır?

Satın alma yöneticilerinin verdiği cevaplar dahilinde yorum yapılır. PMI verisi 50’nin üzerindeyse ekonomide olumlu gelişimlerin yaşandığı, 50’nin altında kalmışsa daralma olduğu anlaşılır. Piyasalar da genişleme ya da daralma doğrultusunda tepki verir.

PMI sonuçları; yönetim, tedarikçiler ve yatırımcılar dahil birçok alan için kritik karar verme araçlarıdır. Tek tek incelemek gerekirse:

• Kurumsal Yöneticiler

Yönetim, kendi işleri hakkında önemli kararlar almak için aylık PMI sonuçlarını kullanabilir. Örneğin bir otomobil üreticisini ele alalım. Üretici, üretim kararlarını gelecek aylarda müşterilerden beklediği yeni siparişlere göre verir.

Bu yeni siparişler, şirketin satın alma kararlarını yönlendirir. Aynı zamanda mevcut stok seviyeleri de üreticinin yeni siparişleri karşılamak ve ay sonunda stokun bir kısmını elinde tutmak için tamamlaması gereken üretim miktarını belirler.

• Tedarikçiler

Tedarikçiler de PMI anketlerine göre karar verir. Bir üreticinin parça tedarikçisi, ürünlerine yönelik gelecekteki talebin miktarını tahmin etmek için PMI sonuçlarını takip eder.

Tedarikçi aynı zamanda müşterilerinin elinde ne kadar stok bulunduğunu da bilmek ister ki bu da müşterilerinin üretmesi gereken üretim miktarını etkiler.
Arz ve talebe ilişkin PMI bilgileri, tedarikçilerin talep edebileceği fiyatları şekillendirir.

Yani üreticinin yeni siparişleri artıyorsa müşteri fiyatlarını artırabilir ve tedarikçilerinden fiyat artışlarını kabul edebilir. Öte yandan yeni siparişler azaldığında üretici fiyatlarını düşürmek ve satın aldığı parçalar için daha düşük maliyet talep etmek zorunda kalabilir.

PMI, şirketler tarafından yıllık bütçe planlamak, personel düzeylerini yönetmek ve nakit akışını tahmin etmek için kullanabilir.

• Yatırımcılar

Gelelim, PMI’nın yatırımcılar tarafından nasıl kullanılıp yorumlandığına! Kritik veriyi takip eden yatırımcılar, ekonomik koşulların öncü göstergesi olan rakamları muhtemel stratejilerinde göz önüne alırlar.

Mesela üst üste aylar boyunca 50 eşiğinin altında kalıp daralmaya işaret eden PMI okumaları, yatırımcının risk iştahını düşürür.

Bu da hisse senedi gibi riskli yatırım araçları için iştahı azaltırken altın gibi güvenli limanlara talebi artırabilir. Yani PMI hareketlerine dikkat etmek, genel ekonomide gelişen eğilimlere ilişkin kârlı öngörülerde bulunmaya yardım eder.

Satın Alma Müdürleri Endeksi Piyasaları Nasıl Etkiler?

PMI çeşitli nedenlerden dolayı önemli bilgi kaynaklarındandır. Temel avantajı, güncelliğidir. Yani PMI, yayınlanma sırasında piyasaların nasıl performans gösterdiğine ilişkin bilgi aktarır.

Bu sayede kısa vadeli sektör büyümesi, emtia fiyatlarının olası yönü ve cari işletme harcamaları hakkında anında karar alınmasında kullanılabilir.

Uzun vadede de oldukça faydalıdır. Çünkü gayri safi yurt içi hasıla büyümesi, enflasyon, istihdam ve faiz oranları gibi kritik veriler tahmin edilirken geçmiş PMI rakamlarına bakılabilir.

Söz konusu kritik göstergeler, yatırım yaparken ve spekülatif kararlar verirken dikkate alınması gereken önemli hususlardır.

Örneğin yüksek bir enflasyon oranı, yatırımcıların servetini nakit ve sabit getirili varlıklardan gayrimenkul ve altın gibi enflasyona karşı koruma sağlayan varlıklara aktarmasına neden olabilir.

PMI verileri, başarılı yatırım stratejileri oluşturmak için bakılması gereken indikatörler arasındadır. Nitekim yatırım araçlarının muhtemel yönü hakkında sağlam sinyaller verir.

Diyelim ki bir ülkenin İmalat PMI sonuçları açıklandı. Sektörde faaliyet gösteren firmaların hisse fiyatları, muhtemelen PMI rakamlarına paralel hareket edecektir. Böyle bir durumda yatırımcılar ya iyi performans göstereceğini düşündükleri hisse senetlerini alacak ya da tam tersi yönde işlem yapacaklardır.

İlgili Haber

Döviz Ticareti Nasıl Yapılır?

Haberi Görüntüle »

Borsada işlem gören fonlar için de durum aynıdır. PMI değerleri, ETF’ler için talebi artırıp azaltabilecek işaretler verebilir. Emtia cephesinde de durum farklı değildir.

İyileşen bir imalat PMI’sı işletme yöneticilerini üretimi daha da artırmaya teşvik edebilir.

Girdi emtialarına talebin artması, emtia fiyatlarının yükselmesine neden olabilir. Talep azaldığında ise fiyatlar düşebilir. Öte yandan geniş ekonomik büyüme, yani yüksek PMI verileri çoğu zaman enflasyona yol açmaktadır.

Enflasyonun artması durumunda ise merkez bankaları harcamaları kısmak amacıyla faiz oranlarını artırabilir. Bu da yerel para birimine değer kazandırabilir. Sonuç olarak; PMI verilerini doğru yorumlayarak, siz de piyasada kazandıracak işlemlere imza atabilirsiniz.