En büyük sosyal ağ olan Facebook’un kurucusu ve CEO’su Mark Zuckerberg’i genelde başarıları ve yaptığı hayır işleriyle duyarız. 1984 doğumlu olan genç girişimci, dünyanın en zengin isimleri arasında yer alıyor. Azimli ve çalışkan bir kişiliği olmasının yanında, doğru vizyonu sayesinde Facebook gibi bir sosyal mecranın doğmasını sağlayan Zuckerberg, birçok gencin de kendisine örnek aldığı bir isim.
Mark Zuckerberg’in bu defa ne serveti ne de işinden bahsedeceğiz. Hemen hemen her özelliği ile kendine hayran bırakan ünlü isim şimdi de okuduğu kitaplarla karşımızda. İki haftada bir kitap bitiren Zuckerberg, bunlar arasında en çok beğendiklerini sosyal medya aracılığıyla bizlerle paylaşıyor. “A Year of Books” adındaki Facebook sayfasından birçok kitap tavsiyesinde bulunuyor.
Zuckerberg’in amacı önerdiği bu kitaplar sayesinde, insanların olaylara her açıdan bakmalarını ve her konuda bilgi sahibi olmalarını sağlamakmış. Biz de içerisinde; insanlık tarihi, ekonomi, bilim, politika, teknoloji, doğa, girişimcilik, yaratıcılık ve sağlık gibi konuların yer aldığı Zuckerberg önerisi kitapları sizler için derledik. Kitaplar hakkında yaptığımız kısa incelemeler sayesinde kendi tarzınıza uygun olanı seçebilirsiniz. İşte Mark Zuckerberg’in mutlaka okuyun dediği 24 kitap!
1 The Better Angels of Our Nature (Doğamızın İyi Melekleri) – Steven Pinker
Amerikalı deneysel psikolog ve bilişsel bilim yazarı Steven Pinker tarafından kaleme alınan The Better Angels of Our Nature kitabı 2011 yılında yayınlandı. Türkçeye Doğamızın İyi Melekleri Olarak çevrilen kitabın konusu suç ve terörizmden oluşuyor. Bu konulardan yola çıkarak insan doğasına ışık tutmayı amaçlayan eser aynı zamanda Bill Gates‘in de önerdiği kitaplar arasında yer alıyor.
2 A Brief History Humankind (Hayvanlardan Tanrılara Sapiens) – Yuval Noah Harari
Mark Zuckerberg’in önerdiği Hayvanlardan Tanrılara kitabının incelemesini, daha önce en iyi tarih kitapları yazımızda yapmıştık. İnsanın varoluş ve değişim sürecine ışık tutan eser, son yılların en çok okunan kitaplarından da biri. 2011 yılında yayınlanan Hayvanlardan Tanrılara Sapiens, yazarın kaleme aldığı ilk eser. Oxford Üniversitesi profesörü Yuval Noah Harari bu kitabıyla insanlığın geçirdiği evrimi anlamamızı sağlıyor.
3 The End of Power (Gücün Sonu) – Moisés Naím
Libyalı yazar Moisés Naím tarafından yazılan Gücün Sonu, 13 Mart 2013 tarihinde yayınlandı. Köşe yazarı Moisés Naím, kurgusal olmayan kitabında kuzeyden güneye, doğudan batıya tüm iktidarları ele alarak inceliyor. Tarihten bugüne kadar gücün nasıl elde edildiğini, kimlerin elinde olduğunu anlatırken aynı zamanda, bugün iktidarda olan insanların kaybetme riski hakkında da tahminlerde bulunuyor. Gücün Sonu, yayınlandığı yıl Financial Times ve Washington Post’ta yılın en iyi kitapları arasında gösterildi.
4 The Muqaddimah (Mukaddime) – İbn-i Haldun
Facebook CEO’su Mark Zuckerberg’in tavsiye ettiği kitaplar arasında belki de en ilgi çekici olanı Mukaddime… Müslüman tarihçi İbn-i Haldun’un en ünlü eseri olan Mukaddime, ilk olarak 1377 yılında basıldı. Mukaddime kelime anlamı olarak önsöz demektir. İbn-i Haldun ise bu kitabı, Kitâbu’l-İber’in birinci cildi olarak yazdı. İçerisinde tarih, siyaset ve sosyoloji hakkında birçok görüş bulunuyor. Mukaddime’nin el yazması kopyaları şu anda dünyanın en ünlü müzelerinde yer almaktadır.
5 Gang Leader For a Day (Bir Günlük Çete Lideri) – Sudhir Venkatesh
New York Times Bestseller arasında yer alan Bir Günlük Çete Lideri, Hindistanlı sosyoloji profesörü Sudhir Venkatesh tarafından kaleme alındı. 14 Ocak 2008 tarihinde yayınlanan eser kurgu içermiyor ama birçok karakter barındırıyor. Konusu ise Amerika’nın en ünlü şehirlerinden olan Chicago’nun gerçek yüzünü göstermeyi amaçlayan bir deneyin hazırlanmasından oluşuyor.
6 The Blank Slate (Boş Sayfa) – Steven Pinker
Kitap, İnsan Doğasının Modern İnkarı alt başlığını içeriyor. Steven Pinker’in bu kitabı da tıpkı The Better Angels of Our Nature gibi, aynı zamanda Bill Gates’in tavsiye ettiği 12 kitap arasında yer alıyor. Yazar insan doğasını esprili ve mizahi bir dille anlatıyor. İnsan doğasının ahlaki, duygusal ve siyasal yönlerine ışık tutarken, hiç aklınıza gelmeyen durumların da ayırdına varmış oluyorsunuz. 580 sayfadan oluşan kitap oldukça kalın olmasına rağmen, akıcılığı gereği bir solukta okunabiliyor.
7 On Immunity: An Inoculation (Bağışıklık Üzerine: Bir İnokülasyon) – Eula Biss
30 Eylül 2014 tarihinde raflarda yerini alan On Immunity: An Inoculation, ödüllü yazar Eula Biss tarafından yazıldı. Kitabın konusu diğerlerinden oldukça farklı. Zaten Mark Zuckerberg’in amacı da farklı tür ve konularda kitapları kendisiyle birlikte birçok insanın okumasını sağlamak. Eula Biss kitabında hastalıklara karşı yapılan aşıları ele alıyor. Bunlar üzerinden yola çıkarak insan sağlığı ile ilgili önemli düşünceleri ve gelişmeleri paylaşıyor.
8 The Structure of Scientific Revolutions (Bilimsel Devrimlerin Yapısı) – Thomas S. Kuhn
1962 yılında yayınlanan Bilimsel Devrimlerin Yapısı, bilimle alakalı kabul görmüş metodlar, kuramlar ve kanunları yeniden en baştan düşünmemizi sağlıyor. Yani kitap için kısaca yazarın bilim tarihi üzerine yaptığı analizlerden oluşuyor diyebiliriz. Thomas Kuhn, kitabın kaynağını daha lisans öğrencisiyken yaptığı çalışmalara kadar dayandırıyor. Bilim tarihinde en çok tartışılan konuları, bu kitapta yeniden masaya yatırılmış halde buluyorsunuz ve bakış açınız bir hayli değişiyor
9 Creativity Inc. (Yaratıcılık A.Ş.) – Ed Catmull
8 Nisan 2014 tarihinde yayınlanan Yaratıcılık A.Ş 376 sayfadan oluşuyor. Edwin Catmull’un, Amy Wallace ile birlikte hazırladığı kitap girişimcilik kitapları kategorisinde değerlendirilmektedir. Bir şirketin kurulma aşamasındaki yaratıcılık hakkında fikir veren eser, ekonomik gelişmenin ancak insanın yaratıcı yeteneklerine yatırım yapmaktan geçtiğini anlatıyor.
10 The New Jim Crow (Yeni Jim Crow) – Michelle Alexander
5 Ocak 2010 tarihinde raflarda yerini alan Yeni Jim Crow, hukuk profesörü Michelle Alexander tarafından kaleme alındı. Zuckerberg’in favorileri arasında yer alan kitabın konusu ise uyuşturucuya açılan savaş. Amerika’daki siyahi erkeklerin hedef seçildiği uyuşturucu savaşı, kitabın çok farklı bir konuya sahip olmasını sağlamış.
11 Rational Ritual (Rasyonel Ritüel) – Michael Suk – Young Chwe
Michael Suk – Young Chwe tarafından yazılan Rasyonel Ritüel, 2001 yılında yayınlanmış bir kitap. Bir ekonomist tarafından kaleme alınan eser, bilinen gerçeklik kavramı üzerine yoğunlaşıyor. Michael Suk – Young Chwe’ye göre; paylaşımlarımızı sadece kendi bildiklerimize göre değil, başka insanların bilgilerine göre yapıyoruz.
12 Why Nations Fall (Ulusların Düşüşü) – Daron Acemoğlu – James A. Robinson
Siyasi kitaplar kategorisine giren Ulusların Düşüşü 20 Mart 2012 tarihinde yayınlandı. Türk kökenli Amerikalı iktisat profesörü Daron Acemoğlu ile James A. Robinson’un ortak çalışması olan eser, Zuckerberg’e küresel ekonomi ve gelir eşitsizliğini daha iyi anlama konusunda fayda sağlamış. Tam 15 yıllık çalışmanın ürünü olan kitabın yazarları da bir hayli başarılı. Daron Acemoğlu, “dünyadaki en çok alıntı yapılan ilk 10 ekonomist” arasında gösteriliyor. James Robinson ise Harvard’lı bir siyaset bilimci. Kitabın konusunu ise bazı ulusların neden başarısız olup, bazılarının çok daha önde olmasının nedenleri üzerine kurulu. Etkileyici bir üslubu olan kitapta öncelikle yükselen ve düşen toplumların arasındaki benzerlik ve farklar anlatılıyor.
13 The Rational Optimist (Akılcı İyimser) – Matt Ridley
Refahın Evrimi alt başlığıyla yayınlanan kitap 400 sayfadan oluşuyor. Mark Zuckerberg bu kitabı, listemizde bir önceki sırada yer verdiğimiz Ulusların Düşüşü ile tam ters perspektifte baktığı için seçtiğini belirtiyor. Zuckerberg, kendi beğendiği ve favorileri arasında yer alan kitapları, onu takip eden ve örnek alan birçok kişiye önererek, onların da olaylara farklı açılardan bakmalarını amaçladığını söylüyor. Yeniden kitabımıza dönecek olursak; tüm dünyanın açlıkla sınandığı, içecek su bulamadığı bir zamanda bile iyimserlikten vazgeçilmemesinin gerekliliği anlatıyor. Matt Ridley, akılcı bir iyimser olduğunu ve iyimserliği savunduğunu belirtiyor.
14 World Order (Dünya Düzeni) – Henry Kissinger
9 Eylül 2014 tarihinde yayınlanan kitap siyaset bilimi türünde yazılmış. ABD Dışişleri Bakanı olan Henry Kissing, kaleme aldığı World Order (Dünya Düzeni) kitabıyla, ülkeler arası ilişkilerin daha barışçıl hale gelmesi ve toplumların eşit şartlar yaşamaları için gerekli olan koşulların üzerinde kafa yormamızı sağlıyor. Bir nevi gözümüzü açıyor diyebiliriz. 1973 Nobel Barış Ödülü sahibi bir isim tarafından hazırlanan bu kitabı mutlaka okumanızı öneririm.
15 Genome (Genom) – Matt Ridley
Bir Türün Yirmi Üç Bölümlük Otobiyografisi alt başlığıyla yayınlanan eser Matt Ridley imzası taşıyor. Yazarın, listemizde yer verdiğimiz ikinci kitabı bu. İnsan genomu 23 kromozom çiftinden oluşur. Kitap adını da buradan alıyor. Ridley önce bu paketi açıyor, sonra ortaya çıkan genleri tek tek çözüyor. Genlerde gizli olan sırları çözdükten sonra da bunları bizim anlayacağımız dilde aktarıyor. Yazara göre bu genler aslında bizim otobiyografimizi veriyor. Zuckerberg’in listesinde yer alan en sıra dışı kitap diyebiliriz.
16 The Three – Body Problem (Üç Cisim Problemi) – Cixin Liu
Sırada oldukça başarılı bir kitap var. 2006 yılında, özgün dili Çince olarak kaleme alınan eser birçok ödüle ve adaylığına layık görüldü. Bunlar arasında; 2015 Hugo En İyi Roman Ödülü, 2015 Locus Ödülü Adayı, 2014 Nebula Ödülü Adayı ve 2015 John W. Campbell Ödülü Adayı gibi başarılar yer alıyor. Bilim kurgu kitapları arasında yer alan eserin konusu sadece uzaylı istilası olarak görülse de esasında çok daha farklı ve önemli mesajlar içeriyor. Birçok yazardan ve edebiyat eleştirmeninden tam not alan eser 416 sayfadan oluşan muhteşem bir bilim kurgu romanı.
17 Orwell’s Revenge (Orwell’ın İntikamı) – Peter Huber
George Orwell’ın 1984 isimli kitabını sanırım duymayanımız yoktur. En iyi bilim kurgu kitapları arasında yer alan 1984 yazarın kült eseridir. Orwell’ın İntikamı ise büyük yankı uyandıran ve yayınlandığı günden bu yana popüleritesini yitirmeyen 1984’ün devamı niteliğinde yazılmış. 1994 yılında çıkarılan kitap, Kanadalı yazar ve araştırmacı Peter Huber tarafından kaleme alındı. Mark Zuckerberg’in yorumuna göre bu kitap; internetin ve teknolojinin, insanlığa ve topluma faydalı bir hale getirilmesi açısında kullanılabileceğini düşündürüyor.
18 The Idea Factory (Fikir Fabrikası) – Jon Gertner
Kasım 2013’te yayınlanan Fikir Fabrikası isimli kitap, 625 sayfadan oluşuyor. Bell Laboratuvarları ve Amerikan Yenilikçiliğinin Altın Çağı alt başlığıyla yayınlanan eser, 20. yüzyılın en önemli icatları üzerinde durarak, onları derinlemesine inceliyor. Bell laboratuvarlarının seçilmesinin de elbette bir nedeni bulunuyor. Bell laboratuvarları 1920-1980 yılları arasında hemen her alanda araştırma ve incelemelerin yapıldığı, ünlü bir deney merkeziymiş. Burada yapılan çalışmalar ve ortaya konulan icatlar hala hayatımızın her alanında kullanıldığından, önemli de bir yere sahip. Fikir Fabrikası kitabı ise bu laboratuvarda bulunan icatların hayatımızdaki önemi, modern çağda ortaya çıkışı ve üzerinde yaşadığımız dünyayı çok farklı bir boyuta getiren adamların sıra dışı öykülerini anlatıyor.
19 Energy (Enerji) – Vaclav Smil
A Beginner’s Guide (Yeni Başlayanların Kılavuzu) alt başlığıyla yayınlanan kitap, ilk olarak 2006 yılında raflarda yerini aldı. Kitabın yazarı Vaclav Smil, Manitoba Üniversitesinde ders veren bir profesör. Kitabın içeriğinden kısaca bahsedecek olursak, ilk olarak enerjinin tanımı ve ne olduğu hakkında bilgi veriliyor. Daha sonra çok karmaşık konuların içine dalarak, enerjiyi nasıl kullanmamız gerektiği, nasıl işlenip, nasıl üretildiği gibi çalışmalara yer veriliyor.
20 The Varieties of Religious Experience (Dinsel Deneyimin Çeşitli Biçimleri) – William James
Pragmatizm kitabının yazarı William James tarafından kaleme alınan The Varieties of Religious Experience, aslında ders notlarının bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş bir eser. Yazar, Edinburgh Üniversitesinde verdiği derslerin notlarını bu kitabıyla derleyerek okuyucuya ulaştırmış. Toplamda 20 dersin notlarından oluşan kitapta; daha çok dinin akademik çalışmalarında bilimin ihmal edilmesi üzerinde duruluyor. Birçok okuyucu kitlesine ulaşmış olan eser, hem felsefe hem de psikoloji kitapları kategorisinde değerlendiriliyor.
21 Dealing with China (Çin ile Başa Çıkmak) – Henry Paulson
17 Mart 2015 tarihine yayınlanan kitap, Amerika’nın eski hazine bakanı Henry Paulson tarafından kaleme alındı. Dünyada ekonomisi en büyük ülkeler denince birinci sırada ABD, ikinci sırada Çin gelmektedir. Çin ile Başa Çıkmak kitabında ise; Çin’in nasıl bu kadar büyüdüğü, hangi aşamalardan geçtiği gibi konuların yanında, küresel ekonomideki yeri anlatılıyor.
22 The Player of Games (Oyunların Oyuncusu) – Iain Banks
1988 yılında yayınlanan Oyunların Oyuncusu kitabı spekülatif ve bilim kurgu türünde yazılmış bir yapıt. İskoç yazar Iain Banks tarafından kaleme alınan eserin konusu oldukça ilgi çekici ve sıra dışı. İleri teknolojiye sahip medeniyetler, ihtiyaç ve yeteneklerin nasıl olduğu ve neye benzediği üzerine yapılan araştırmalara yer veriliyor.
23 Portfolios of The Poor (Yoksulların Portföyleri) – Jonathan Morduch
Mark Zuckerberg’in favori kitapları arasında yer alan Portfolios of The Poor, 14 Aralık 2009 tarihinde yayınlanan bir kitap. Konusu da gerçekten ilgi çekici! İnsanların yaklaşık %40’ı günde sadece 2 dolar ve daha azı ile geçiniyor. Şöyle bir düşünmeye çalışsak, bu kadar az bir parayla yaşamanın mümkün olabileceğini hayal bile edemiyoruz değil mi? İşte bu kitap sayesinde hayata bir nebze de olsa yoksulların gözünden bakabilmeyi, onların bu kadar az bir bütçeyle günlük ihtiyaçlarını nasıl karşıladığını öğreniyoruz.
24 The Beginning of Infinity (Sonsuzluğun Başlangıcı) – David Deutsch
Bilimin her alanında, akıl sınırlarımızı aşan bir yolculuğa çıktığımız bu kitap Fizik Enstitüsü Dirac Madalyası’nın sahibi David Deutsch tarafından kaleme alındı. Ödüllü fizikçi Deutsch, kitabında yer verdiği açıklamalarda, evrendeki her şeyin düzelmesi ve iyileştirilmesi için başarılı insanların büyük bir çaba harcaması gerektiğini anlatıyor.
Evet sizler için Mark Zuckerberg’in favorisi olan 24 kitabın incelemesini yaptık. Hepsi ayrı tür ve konularda olan kitaplar gerçekten de insanın hayata bakış açısını değiştirecek cinsten. Bu kitaplar aynı zamanda kişisel birikim olarak da size çok şey katacak güçte. Listede adını ilk kez duyduğumuz kitaplar olsa da hakkında bilgi sahibi olduğunuz veya okuduklarınız eminim vardır. Peki Zuckerberg ile ortak favori kitabınız var mı? Ya da hangilerini okudunuz?