Lot Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Finans piyasalarında bilinmesi gereken öncelikli konulardan biri olan lot, yapılan işlemlerin kaç birim olduğunu göstermektedir. Yani oluşturulan işlem büyüklüğünü temsil etmektedir. Bu kapsamda açılan pozisyonların standart miktarı 1 lot karşılığıdır. Forex piyasasında 1 lot’un karşılığı 100.000 birimdir. Yatırım araçlarının alım – satım işlemlerinde hesaba katılan lot miktarı, pip miktarlarının değişimlerine göre bulunur. Bu nedenle finans piyasalarında yer alıyorsanız; özellikle lot, pip, scalping gibi temel bilinmesi gereken konular hakkında bilgi sahibi olmalısınız.

Kazanç ve kayıp miktarının belirlenmesi için işlemin lot değerine bakılır. Piyasalar arası farklılık gösteren miktarlar forexte mini, mikro ve standart olmak üzere 3 ana gruba ayrılmıştır. Bunun sebebi küçük miktarda bütçeye sahip olanların da forexte yatırım yapabilmesidir. Borsada ise lot hisse senedi adedini ifade eder. 1 lot ise 1 TL nominal değerli 1 adet hisse senedi için kullanılan bir ifadedir. Finansal piyasalarda yatırım araçlarına göre farklı lotlardan bahsedilebilmektedir.

Şimdi lot nedir, türleri nelerdir, nasıl hesaplanır, kar – zar ilişkisindeki yeri nedir gibi soruları cevaplandırarak önemli olan konuyu aydınlığa kavuşturalım:

Lot Nedir?

Lot terimi, borsa ve foreste farklı anlamlara gelir. Aynı zamanda işlem büyüklüğünü ifade eden kavram, her iki piyasada da farklı büyüklüklere işaret etmektedir. Bunun dışında emtialarda ve CFD ürünlerinde de farklı lot kavramından bahsedilir. Bu nedenle lot nedir tanımını bu kavramlara göre yapmak en doğrusu olacaktır.

Borsada 1 lot, 1 adet hisse senedine eşittir. Bir başka deyişle borsada lot nedir diye bakacak olursak; 1 TL nominal değerli 1 adet hisse senedini temsil ettiği görülecektir. Borsada hisselerle lot karşılığı işlem yapılır. Yani alış ve satış işlemleri, lot ile ifade edilerek ve emirler girilerek gerçekleşir.

Borsada en az kaç lot alınır sorusunun cevabı ise 1’dir. Borsada alınacak en düşük lot 1’dir ve 1 adet hisseyi ifade eder.

Forexte lot nedir diye baktığımızda ise işlem büyüklüğünü gösterdiği anlaşılmaktadır. Genellikle dövizlerle işlem yapılan forexte 1 lotun karşılığı 100.000 birimdir. Forexte 1 lotun altında da işlem yapmak mümkündür. Piyasada faaliyet görevi üstlenmiş olan çoğu forex aracı kurumu küçük miktardaki yatırımcıların işlem yapabilmesi için bu olanağı sağlamaktadır. Mini, mikro ve standart türlere sahip olan lot miktarlarını kullanarak; bütçenize uygun olan pozisyonları oluşturabilirsiniz.

Lot Türleri Nelerdir?

Piyasalarda lot, işlem hacmi bakımından belli sınırları ifade eder. Bir başka deyişle borsada lot, 1 değerini ve devamında birer birer artan değerleri gösterir. Forex piyasasında ise lot, birer birer yükselişin dışında virgüllü sayılarla da ifade edilebilir. Yani borsada 1 lot en küçük işlem hacmiyken, forex piyasasında 0,01 lot hacmi söz konusudur. Şimdi bu lot türlerini inceleyelim:

Standart Lot

Forex piyasasında işlem yapmak için kullanılan lot türleri, yatırım araçlarının değeri farklı olması sebebiyle ölçü birimleri değişkenlik göstermektedir. Örneğin döviz işlemlerinde daha çok 1 lot, 100.000 birimlik hacim oluşturulurken; altın yatırımlarında 100 birimlik hacim oluşturulur. Bu birimler standarttır.

Özellikle CFD kontratları için lot büyüklükleri sabittir. Bu nedenle kontratlar aracılığıyla birikimlerinizi değerlendirmek istiyorsanız, standart büyüklükteki lot oranlarını kullanırsınız. Bu oranlar enstrümanların özelliklerine ve likit akışlarına göre değişmektedir. Bu işlemler genellikle kaldıraç oranlarını kullanan yatırımlar tarafından tercih edilir. Böylelikle küçük miktardaki birikimle yüksek miktarda işlem hacmi oluşturularak, sonuçtan tatminkar bir şekilde ayrılma ihtimali artırılır.

Bu standart lot büyüklüklerini şöyle sıralayabiliriz:

• Dövizlerde 1 lot 100.000 birim
• Altında 1 lot 100 ons
• Gümüşte 1 lot 5000 ons
• Ham ve Brent petrolde 1 lot 1000 varil
• Bakırda 1 lot 10 kontrat
• S&P 500 endeksinde 1 lot 100 kontrat

Mini Lot

Mini lot ise standart büyüklüğe sahip olan lot miktarından düşüktür. Yüzde 10 dilimini temsil eden bu lot, işlem platformunda 0,1 olarak gösterilmektedir. Döviz işlemlerinde 1 mini lot tutarı ile 10.000 birimlik hacim oluşturulurken, altın yatırımlarında aynı miktarla 10 birimlik işlem yapılabilir. Elbette ki bu miktar yatırılan paranın oranına göre artırılabilmektedir.

Mikro Lot

En düşük işlem hacmi açılmasını sağlayan mikro lot 0,01 olarak ifade edilir ve 1000 birime eşittir. Dövizlerde 1000 birim, altında 1 birimlik işlemi ifade eder.

Lot Hesabı Nasıl Yapılır?

Lot hesabı yapılabilmesi için işlem yapılan araçların değerlerinde yaşanan pip hareketlerinin takip edilmesi gerekiyor. Pip nedir, nasıl hesaplanır öğrenmek için ilgili yazımızı ziyaret edin. Meydana gelen düşüş ve yükselişler kazancın veya zararın miktarını belirlemektedir. Aynı zamanda bunlarda lotun kullanım miktarları da hesaplanması açısından önemlidir.

Örnek vererek lot hesabı nasıl yapılır gelin hep birlikte bakalım:

Yüksek işlem hacmini sahip olan EUR/USD paritesi üzerinden vereceğim örnekte döviz çiftinin değerinin 1.1500 olduğunu varsayalım. Paritenin değerinin yükseleceğini öngördüğümüzü, 1 lotluk işlem yaptığımızı düşünelim.

Bu durumda 1.1500*100.000 = 115.000 dolar satış yönünde işlem görür ve 100.000 Euro büyüklüğünde pozisyon satın alınmış olunur. Çünkü EUR/USD yatırımlarında Euro’nun dolar karşısındaki değeri hesaba katılır.

Yani 1 lot ile açılmış olan pozisyonda 100.000 birimlik Euro yatırımı yapılmış olur. Fakat şunu bilmelisiniz ki 100.000 Euroluk işlem yapmış olsanız dahi, hesaplama yapılırken kaldıraç ve teminat bedeli üzerinden işlem büyüklüğünüz belirlenir. Bu örnekle standart lot kavramını baz aldık.

Şimdi, aynı örnek üzerinden devam ederek mini ve mikro lot hesaplaması nasıl yapılır bakalım:

Mini lot yukarıda da bahsettiğim gibi 0,1 ile oluşturulmuş pozisyonları temsil etmektedir ve işlemler 10.000 birimlik olarak yapılmaktadır. EUR/USD döviz çifti ile mini lot ile işlem yaptığımızı varsayalım ve paritenin değerinde yükseliş meydana geleceğini düşünelim.

Böylelikle 1.150*10.0000 =11.500 dolar büyüklüğünde işlem yapılmış olur. Mikro lotta ise hesaplar 0,01 üzerinden yapıldığı için 1.000 birimlik işlem açılmış olur. Dolayısıyla paritenin değeri, oluşturulan işlem hacmi ile çarpılarak 1150 dolar olarak hesaplanır.

Lot fiyatını arttırmak istediğinizde daha yüksek teminat bedeli yatırmanız gerekir. Düşürmek istediğinizde ise küçük miktarlarda da yatırım yapabilirsiniz. Özellikle yatırımcılar daha çok kaldıraçlı işlemlerde kullanılan lot miktarlarını merak etmektedirler. Şimdi de kaldıraçta kullanılan lot miktarı nasıl belirlenir ona bakalım:

1.1500 seviyesinde olan pariteye, 1’e 10 kaldıraç oranı kullanarak 1 lot üzerinden işlem yaptığımızı düşünelim. Bu durumda yatırmanız gereken teminat bedeli lot hesaplamasından sonra çıkan sonucun 10’a bölümü şeklinde bulunur.

Yani (1,1500*100.000)/10 den sonuç 1150 dolar olacaktır. Lot miktarınızı düşürmek istediğinizi varsayalım ve işleminizi 0,1 mini lot üzerinden gerçekleştirdiğinizi düşünelim. Bu durumda teminat olarak yatırılması gereken tutar şu şekilde belirlenir; (1,1500*100.000*0,1)/100 = 115 dolar.

Lot düşürüldüğü için teminat olarak yatırılan bedel de düşer. Aynı şekilde kaldıraç oranını düşürmenizle birlikte işlem açmak için yatıracağınız tutar artacaktır. Fakat düşük oranda risk, yüksek orana göre daha azdır.

Lot Hesabında Kar/Zarar İlişkisi

Kar – zarar durumunu belirlemek için lot kavramı son derece önemlidir. Forex piyasasında kar – zarar hesabı nasıl yapılır öğrenmek için ilgili yazımızı ziyaret edin. İşleminizin seyrine göre bu hesabı kendiniz yapabilirsiniz. Böylelikle pozisyonunuz karda mı, zararda mı belirleyebilirsiniz.

Eğer yatırım enstrümanınızın fiyat seviyeleri beklediğiniz yönde ilerliyorsa kar, aksine tam tersi istikamet ediyorsa da zarar edersiniz. Forex piyasasında işlemler genellikle dolar üzerinden yapılır. Bu nedenle standart lot üzerinden alım – satım yapan bir kişinin pozisyonunda meydana gelen bir birimlik artış, 10 pip kazanç sağlamasını mümkün kılmaktadır. Aynı artış mini lotta 1, mikro lotta ise 0,1 dolardır.

Örnek vererek açıklamak gerekirse;

1.500 değerinde olan EUR/USD paritesine standart lot ile alım yönünde işlem açtığınızı ve döviz çiftinin değerinde 100 piplik artış yaşandığını düşünelim. Bu durumda döviz çiftinin fiyat seviyesi 1.600 seviyesindedir. İşleminizi kapattığınızda 116.000-115.000= 1000 dolar kar elde etmiş olursunuz.

Aksi durumda 100 piplik gerileme yaşandığında ise 115.000-114.000= 1000 dolar zarar edilmiş olunur. Forex piyasasında hiçbir işleminizde bakiyenizde bulunan para sıfıra düşmez. Sadece en fazla yatırılan teminat bedeli kaybedilir. Bu konuda belli bir seviyeden sonra işleminiz zarar yönünde ilerlediği aracı kurum tarafından platformunuza uyarı gönderilir. Bu sayede teminatınızın hepsini kaybetmemek için işleminizi sonlandırabilirsiniz.

Sonuç olarak, lot finans piyasalarında önemli yere sahip olan kavramdır ve kar – zarar ilişkisi için belirleyicidir. Bu nedenle piyasada işlem yapan yatırımcıların öncelikle temel kavramları öğrenmesi gerekiyor. Ardından piyasanın mantığını kavrayarak, sistemli bir şekilde hareket edilmesi mühimdir.

Çünkü rastgele yapılan işlemlerle başarılı olmanızın oranı düşüktür. Bu yüzden ücretsiz eğitimlerden faydalanmanızı tavsiye ederim. Özellikle demo hesaplarda bol bol alıştırma yapmanızı öneririm. Bu sayede başarılı yatırımcılar gibi tüm konulara hakim olabilir, beklentilerinizi karşılayacak şekilde işlemlerinizi yürüterek hayal ettiğiniz miktarda getirilerin altına imzanızı atabilirsiniz.