Hisse Senedi Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

Hisse senetleri gün içersinde birbirinden farklı fiyat değişiklikleri gösterebilirler. Günün her anında fiyatlarında arz ve talebe bağlı olarak düşer veya yükselirler. Bu değişimleri tahmin edebilmek ise para kazanmanızı sağlar. Bunun için de hisse senedi fiyatlarını etkileyen faktörler nelerdir bilmeniz gerekiyor. Genel olarak arz ve talepte görülen gelişmelere göre fiyatlar değişiklik gösterse de daha derinde yer alan faktörleri bilmelisiniz.

Borsada bir hisse senedinden para kazanmanın mantığı, düşük fiyattan satın alıp fiyat yükseldiğinde satmaktır. Hisse senedi alım – satımı nasıl yapılır ilgili yazımızı ziyaret ederek öğrenebilirsiniz. Yatırımcılar da hisse senedi fiyatlarının ne zaman düştüğünü veya yükseldiğini doğru tahmin ettiklerinde para kazanırken, tahmin edememeleri durumunda kaybederler.

Fiyatlarda yaşanan değişiklikleri tahmin etmek için de fiyatları etkileyen faktörler bilinmeli, hem yurt içi hem de yurt dışı ekonomiler izlenmelidir. Bu şekilde en doğru tahminler yapılmalı, kendi stratejinizle işlemlerinizi gerçekleştirmelisiniz.

Şimdi hisse senetleri nelerden etkilenir, hisse fiyatını etkileyen faktörler nelerdir inceleyelim:

Hisse Senetleri Hangi Faktörlerden Etkilenir?

Hisse senetlerinin hangi faktörlerden etkilendiğini anlamak için arz ve talep üzerine etkili olan faktörleri iyi bir şekilde bilmelisiniz. Bu faktörlerde meydana gelen değişiklikleri anlamak için de iyi bir piyasa takipçisi olmanız gerekiyor.

Arz ve talep dışında borsada işlem gören hisse senetlerini etkileyen faktörleri üç grupta inceleriz. Birincisi makroekonomik faktörlerdir ve GSYİH, sanayi üretimi, enflasyon gibi verileri içerir. Enflasyon nedir öğrenmek için ilgili yazımızı ziyaret edin. İkincisi şirket içi faktörlerdir ve işletmenin yönetiminden finansal tablolarına kadar çok çeşitli bileşenleri kapsar. Üçüncü grupta ise diğer faktörler dediğimiz, doğal afetler ve siyasi gelişmeler gibi faktörler yer alır.

Şimdi bunları inceleyelim:

Makroekonomik Faktörler

Ekonomik çevrenin önemli bir bileşeni olan şirketler, doğal olarak ekonomik gelişmelerden etkilenirler. Faiz oranlarındaki değişimden enflasyona, döviz kurlarından para arzına kadar birçok ekonomik faktör hisse senedi fiyatını etkileyen faktörler arasında yer alır.

Faiz oranlarındaki değişimler, getirileri etkilemektedir. Dolayısıyla hisse senetlerine olan talepte etkili olmaktadır. Faiz oranları arttıkça hisse senedinin bugünkü değeri azalır. Yüksek faizler, tasarrufların faize dayalı enstrümanlara yönelmesine neden olur.

İşletmelerin kullandığı sabit kaynakların maliyetlerinin artmasıyla birlikte hisse senedi fiyatının negatif yönde etkileneceği bilinmektedir. Enflasyon konusunda ise görüş birliği bulunmamaktadır. Ancak hisse senedi fiyatının enflasyon kaynaklı artış göstermesi, yatırımcıların reel getiri elde etme konusunda beklentisini artıracak ve buna bağlı riskler gelişecektir.

Döviz kurları ise hisse senedi fiyatlarında etkili olan bir diğer faktördür. Döviz kurlarında artış, hisse fiyatını negatif etkilerken; döviz kurlarındaki azalış hisse fiyatını pozitif etkiler. Yerel para biriminin değerinin azalması hisse senedinin reel getirini azaltacaktır.

Para arzı da hisse fiyatlarını etkilemektedir. Para arzı nedir öğrenmek için tıklayın. Dar anlamda para arzının azalması, likidite sıkıntısını beraberinde getireceği için faiz oranlarını yükseltecektir. Bu durum hisse fiyatlarını olumsuz etkileyecektir. Mevduatlardaki artış, tasarrufların bankacılık sistemine kaydığını gösterirken hisse senedi fiyatları olumsuz etkilenir.

Uzun vadede ise bankacılık sistemindeki mevduat artışı kredi olarak geri dönecektir. Bu durum iş hacimlerinin artmasını ve dolayısıyla büyümenin pozitif etkilenmesini sağlayacaktır. Dolayısıyla uzun vadede işletmelerin performansı artacak, hisse senedi fiyatları da olumlu yönde etkilenecektir.

Artan kişisel gelirler, dış ticaret hacmi, cari denge, sanayi üretim endeksi, doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve bütçe dengesi gibi makroekonomik veriler, hisse senedi fiyatlarını etkileyen faktörler arasında ilk sıralarda gelir.

İşletme İçi Faktörler

Hisse senedi fiyatını etkileyen mikro faktörlerin içinde şirketlerin ve sektörlerin performansını da saymak mümkündür. Çünkü hisse senedi mutlaka bir şirkete aittir ve şirketin de dahil olduğu bir sektör vardır. Sektörler ise bir ülke ekonomisini oluşturan en önemli yapılardan birisidir.

Şirketlerin büyümesi, karlılık ve borçluluk durumları, bilançoları hisse senetleri üzerine etki eden faktörlerdir. Sektörel gelişmeler de hisse senetleri üzerinde olumlu veya olumsuz etkiler yaratabilir.

Hisse senedi fiyatının oluşmasında temel belirleyici işletme performansıdır. İşletmenin finansal yapısı, yatırımları, varlıklarını kullanma becerisi, yenilikçi oluşu, girişimciliği, iyi bir marka değeri oluşturabilmesi, insan kaynakları ve organizasyon kalitesi işletme yönetiminin başarısını gösterir.

Bir şirketin finansal yapısı, işletmenin finansal kaynaklarını ve finansal riskini ifade eder. Bunlar özkaynak ve yabancı kaynak olarak iki ayrı kalemde incelenir. İşletmelerin yabancı kaynak kullanımı sabit yükümlülükler getirirken, işletme faaliyetlerinin düzensiz oluşu ve makroekonomik koşulların bozukluğu bu yükümlülüklerin yerine getirilmesini engelleyebilir.

İşletmelerin optimum düzeyle borçlanması gerekirken, yüksek borç finansal riskleri artırır. Yabancı kaynak kullanımıyla oluşan yükümlülüklerin karşılanamaması durumunda işletme karlılığı düşebilir. Dolayısıyla yabancı kaynak kullanımı hisse senedi fiyatını olumsuz etkileyebilir.

Buna karşın yabancı kaynak kullanımı işletme kapasitesini artırabilir. Ayrıca yatırımları artırabilir, teknoloji yoğun üretime geçilebilir, AR-GE faaliyetleri artabilir, yeni pazarlar keşfedilebilir ve operasyonel riskler azaltılabilir. Bu sayede de hisse senedi fiyatları olumlu etkilenir.

İşletme içi faktörlerde yönetim kadrosuna da değinmek gerekir. Yönetim kadrosunun başarısı ve becerisi, hisse senedi fiyatları için olumludur. Ancak kadronun yapacağı hatalar, hisse senedi fiyatlarını hızlıca olumsuz yönde etkileyebilir.

Kâr dağıtım kararları, sermaye artırımı, AR-GE faaliyetleri, firma imajı, marka değeri ve risk yönetimi de hisse senedi fiyatlarını etkileme kapasitesine sahiptir.

Diğer Faktörler

Hisse senedi fiyatları, makroekonomik ve işletme içi faktörler dışında siyasi gelişmeler, piyasa psikolojisi, manipülasyon ve spekülasyon gibi faktörlerden de etkilenir. Manipülasyon nedir öğrenmek için tıklayın.

Siyasi riskler, finansal piyasaları etkileme gücüne sahiptir. Siyasi riskin fazla olması, ekonomik büyümeyi yavaşlatacağı için hisse senedi getirilerini negatif etkiler. Dolayısıyla uluslararası yatırım kararı erirken, ülkenin politik şartları incelenmeli ve risklere dikkat edilmelidir.

Piyasa psikolojisi konusu ise seçim yılı olması, politik faaliyet trafiğinin artması, siyasi gerilimler, spekülatif faaliyetlerin artması, hatta altın ve petrol fiyatlarının artması şeklinde özetlenebilir. Bu her bir durum hisse senedi piyasasını psikolojik açıdan etkileyecektir.

Hisse senedi dışında farklı yatırım araçlarının olması da fiyatları etkileyebilir. Çünkü yatırımcılar döviz veya emtialara ilgi göstermeye başladığı zaman hisse senetlerine olan talep azalacak ve fiyatlarda düşüşe geçecektir. Aynı zamanda küresel ekonomide meydana gelen değişikliklerde hisse senedi fiyatlarını etkilemektedir. Örneğin ABD’de yaşanan gelişmeler ülkemiz hisse senedi piyasası üzerinde etkili olmaktadır.

Hisse Senedinin Fiyatını Kim Belirler?

Yatırımcıların hisse senedi hakkında en çok merak ettiği konulardan birisi de fiyatları kimin belirlediğidir. Ancak burada bilmeniz gereken en önemli nokta, fiyatları alıcı ve satıcıların belirlediğidir.

Yukarıda hisse senedi fiyatını etkileyen faktörler nelerdir inceledik. Bu faktörleri göz önünde bulunduran alıcı ve satıcılar, hisse senetlerinde aldıkları pozisyonlarla fiyatların belirlenmesini sağlamaktadır. Temel olarak bu faktörlerin arz ve talebi etkilemesi nedeniyle hisse fiyatları belirlenmektedir.

Hisse Senedi Fiyatları Neden Yükselir?

Hisse senedi fiyatlarının yükselmesinin ilk nedeni, ülke ekonomisinin büyümesidir. Ekonominin büyümesi demek, şirketlerin de büyümesi demektir ve karlılıkları artacaktır. Şirketin karlılığının artması da fiyatların yükselmesini sağlayacaktır.

Talebin artmasına neden olan her faktör nedeniyle hisse senedi fiyatları yükselecektir. Alternatif yatırım araçlarına olan ilginin azalması, emtia yerine hisse senedinin tercih edilmesi de fiyatların yükselişini tetikleyecektir.

Bir hisse senedinin değer kazanmasının ana sebebi, birçok uzmana göre şirket performansının artmasından kaynaklanmaktadır. Yani şirketin cirosu, karlılık durumu ve piyasa değeri artıyorsa; hisse senedi de değer kazanacaktır.

Ayrıca şirketin geleceğe yönelik projeleri, sektörde öne çıkması ve imza attığı başarıları da hisse senedi fiyatlarının yükselmesini sağlamaktadır. Şirketin satışlarının artmasına veya azalmasına neden olan faktörler de hisse senetlerini etkileyecektir. Bu nedenle hisse senedi yatırımcıları, şirketin performanslarını iyi bir şekilde takip etmelidir.

Şirketin performansı tek başına ele alınamaz. Şirketin ait olduğu sektörün durumu ve ülke ekonomisi, siyaseti, merkez bankasının politikaları, döviz kurunun durumu da hisse senedini etkileyecektir. Şirketin sektörde öne çıkması ve sektörün de popülerleşmesi hisse senedinin değer kazanmasını sağlayacaktır.

Hisse Senedi Fiyatları Neden Düşer?

Ekonomik durgunluk yaşanan dönemlerde hisse senetleri düşüş gösterecektir. Ekonomik büyümenin durgunlaşması, şirketlerin de büyümesini etkileyeceği için endişe yaratacaktır ve hisse senetleri gözden düşmeye başlayacaktır. Yatırımcılar alternatif yatırım araçlarına yönelecekler ve hisse senedi fiyatlarındaki düşüş de hızlanacaktır.

Sert düşüşlerde borsada devre kesici uygulaması yatırımcıyı korusa da nedeni anlamak kritiktir. Faizlerin arttığı dönemlerde de hisse senedi fiyatları düşmektedir. Çünkü faizlerin yükselmesi dövizleri öne çıkaracaktır ve hisse senetleri ile faiz arasında ters orantılı bir ilişki vardır.

Elbette faizlerin yükseldiği her dönemde hisse senetleri de düşecek diye bir durum söz konusu değildir. Örneğin ABD’de yaşanan ekonomik iyileşme sonrasında devlet faiz oranlarına müdahale eder ve bildiğiniz gibi FED’in faiz artırımına gitmesi bekleniyor. Bu durumda hisse senetlerinin değer kaybetmesi beklenmez. Ülke ekonomisinin büyümesini etkileyecek şekilde faiz oranları artıyor ve kırılma noktasını geçiyorsa, hisse senetleri değer kaybeder.

Temeline bakıldığında ise hisse senedi fiyatındaki düşüşler, satışların başlamasıyla gerçekleşir. Yani yükselmesi beklentisiyle alınan hisse senetleri yükseldikten sonra satışa geçerek kar alınmak istenir. Satışlar artmaya devam ettikçe de hisse senetleri düşmeye başlayacaktır. Birçok uzmana göre fiyatlar tamamen psikolojik hareket etmektedir ve yatırımcıların arz – talebi artırması fiyatları etkileyecektir.

Yükselecek Hisse Senedi Nasıl Anlaşılır?

Bir hisse senedinin yükseleceğini anlamak için hem temel hem de teknik analizden yararlanılabilir. Temel analiz konuları yukarıda sağdığımız faktörleri kapsar. Yani faiz oranlarındaki azalış hisse senetlerinin yükseleceğine işaret ederken, şirketin yabancı kaynak bularak işine yatırım yapması da fiyatları pozitif etkileyecektir. Bu şekilde gelişmelerin takibiyle yükselecek hisse senetleri belirlenebilir.

Teknik analiz bakımından ise çeşitli göstergelere başvurulabilir. Teknik analiz nedir detaylarına ilgili yazımızdan göz atabilirsiniz. Örneğin trend çizgileri, destek direnç seviyeleri, osilatörler, RSI gibi indikatörler, hisse fiyatının yükseleceği konusunda sinyaller verebilir. Burada önemli olan teknik ve temelin birlikte kullanımıdır.