Devlet Tahvili Nedir? Yatırımı Nasıl Yapılır?

Tahviller Anonim şirketler tarafından çıkartıldıkları gibi devlet tarafından da çıkartılmaktadır. Özel sektör tahvilleri ile devlet tahvillerinin özellikleri birbiriyle benzer olsa da güvenilirlik açısından kamu borçlanma senetleri daha caziptir. Bunun sebebi fiyatların düşmesine rağmen vade sonunda anapara garantili olmasıdır. Bu nedenle birikimlerini orta veya uzun vadede güvenilir bir şekilde değerlendirmek isteyenler için tahviller alternatif araçların içerisinde talebi en yüksek olan ürünlerdir. Bu ürünlere yatırım yapmak için ne gerekir, para kazanmak için nelere dikkat edilmeli gibi soruların yanıtlarını paylaşmak istiyoruz:

1 yıl ve üzeri vadede borçlanma senedi ile yatırım yapılan enstrümanlara tahvil adı verilir. Tahviller genellikle bono ile karıştırılmaktadır. Çünkü bonolarda borçlanma senedidir. Fakat vade süreleri tahvillerden daha kısadır. 2 ay az ve 1 yıldan da uzun olmayan kısa vadeli yatırımlar bono araçları ile yapılır. Yine tahviller gibi özel sektör ve devlet tarafından çıkartılırlar. Yatırımlarınızın sonucundan kısa vadede para kazanmak istiyorsanız, bonoları tercih edebilirsiniz. Uzun vadeli olarak da tahvilleri tercih etmeniz gerekiyor. Her iki araçta borsada işlem görmektedir. Bankalar veya özel aracı kurumlar vasıtasıyla alınıp satılabilmektedir.

Şimdi devlet tahvili nedir, yatırımı nasıl yapılır gelin hep birlikte bakalım:

Devlet Tahvili Nedir?

Devlet tahvilleri ilk olarak 1517 yılında Hollanda’da kullanılmaya başlamıştır. Ortalama faiz oranları %20 civarında olan tahviller yatırımcılara güzel miktarda getiri elde edilmesini sağlamıştı. Aynı şekilde günümüzde de kazanılan miktarlar beklentiyi karşılamaktadır. Hazine Müsteşarlığı tarafından basılan devlet iç borçlanma senetleri finansal varlıktır. Yatırımcıların birikimlerini güvenilir bir şekilde değerlendirmesini sağlar. Özellikle vade bitiminde yatırılan teminat bedelinin anaparayla birlikte faizli olarak alınması son derece karlıdır.

Tahviller devlet tarafında çıkartıldığı için ödemede sorunla karşılaşılmaz. Çünkü devlet güvencesi altındadır. Şöyle ki devlet kendine finansal anlamda kaynak yaratmak için borç senetlerini halka arz eder. Böylelikle senedi alan kişi devlete borç para vermiş sayılır. Günü geldiğinde de parasını faiziyle birlikte geri iade alır. Bu yüzden faiz oranlarında yaşanan değişimler önemlidir. Çünkü kazanılan miktarı etkileyecektir. Tüzel kişi olan herkes devlet güvencesi altında olan sabit getiri menkul kıymetlere yatırım yapabilir, sonucundan da beklentilerini karşılayabilir. Sabit getirili menkul kıymetler nelerdir, yatırımı nasıl yapılır sorusunun cevabını öğrenmek için tıklayın. Bunun için detaylı olarak tahvillerin araştırmasını yapmalısınız. Fiyatlarında yaşanan değişimleri bilmelisiniz. Böylelikle kar getirecek zamanları yakalayabilir, birikimlerinizi değerlendirebilirsiniz.

Devlet Tahvillerinin Avantajları Nelerdir?

• Devlet tahvillerine yatırım yapan kişiler birikimlerini riske atmadan faiz oranları sayesinde değerlendirebilirler. Bu oranlar aksi yönde hareket etse dahi borç olarak verdiğiniz parayı geri alabilirsiniz. Bu nedenle riski minimum seviyede olan araçlardır.
• Özel sektör tahvillerine göre güvenilir olmaları, çok sayıda yatırımcının devlet tahvillerine yönelmesini sağlamıştır. Dolayısıyla piyasa oldukça akıcıdır. Vade süresi dolmadan da satış işlemleri gerçekleştirilmektedir. Fakat para aktarımlarında vade sonu değil, işlemlerin yapıldığı gündeki faiz oranlarıyla ödeme yapılmaktadır. Yani, vade sonuna kadar beklediğinizde faiz getirisini de garantiye almış olursunuz.
• Vade sürelerinin uzun olması devlet tahvilleri için avantajdır. Bunun nedeni faiz oranlarının yıl içinde artırılmasıdır. Böylelikle daha yüksek rakamlarda da getiri sağlanabilmektedir.
• İkinci el piyasada işlem gören devlet tahvillerine talebin yoğun olması, diğer finansal enstrümanların da değerine etki etmektedir. Böylelikle portföy çeşitlendirilmesi konusunda etkili araçlardır. Özellikle risk faktörlerini önleme özelliği taşımaları da ayrı bir avantajdır.
• Faiz oranlarında yaşanan değişmelerin kazancı etkilediğini söylemiştik. Şöyle ki oranların düşmesi birim başına satış fiyatlarını yükseltirken, aksine yükselmesi de düşürmektedir. Bu nedenle faiz oranları yüksek olduğu zamanlarda alım, düşük olduğu vakitlerde de satış yapılmalıdır. Böylelikle beklenilen getirilere ulaşılabilmektedir.
• Kuponlu ve kuponsuz olarak satılan devlet tahvillerinde iskonto hesabı baz alınır. Vade sonu bitiminde ise üzerinde yazılı olan nominal değer üzerinden işlemler yapılır. Faiz ödemeleri yıl içinde yapılır. Bunun sayısı devlet tahvilinin kuponlu veya kuponsuz olmasına göre değişmektedir.
• Devlet tahvili almış olan kişiye emanet makbuzu verilir. Bu makbuz sayesinde devlete borç verdiğiniz anlaşılır. Ya da makbuz emanet banka hesaplarında vade bitimine kadar saklanır. Böylece vade sonunda makbuz geri iade edilerek, anaparayla birlikte faiz alınır.
• Merkez bankaları tarafından halka arz edilen devlet tahvilleri, duyuru ilanlarında yer alır. Bankanın şubesine giderek tahviller hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Ya da aracı kurumlarının nitelikli eğitimleri sayesinde tahvil nedir, yatırımı nasıl yapılır detaylı bir şekilde öğrenebilirsiniz.

Devlet Tahvillerinin Dezavantajları Nelerdir?

Tahvillerdeki en büyük risk geri ödenmeme tehlikesidir. Fakat devlet güvenceli tahvillerde böyle bir durum söz konusu değildir. Tahviller çok fazla çeşide sahip oldukları için bu sorunu barındırırlar. Çünkü tahvili ihraç eden kurumun zor duruma düşebilme ihtimali vardır. Dolayısıyla borcunu ödeyemez hale gelebilmektedir. Bu nedenle yatırımlarınızı güvenli olarak yapmak istiyorsanız, devlet tahvilleri iyi bir seçenektir. Geri ödememe durumu daha düşüktür. Fakat geçtiğimiz yıllarda böyle bir durumla karşılaşılmıştır. Riski düşük olduğu için devlet tahvilleri, özel sektör tahvillerine göre daha az kazandırmaktadır.

Faiz ve enflasyon riski de tahviller için dezavantaj oluşturmaktadır. Faizlerin artması sabit getirili menkul kıymetlerin değerinin düşmesi anlamına gelir. Bu nedenle karlar alım – satım arası elde edildiği için düşük fiyattan alım, yüksek fiyattan da satım yapmak gerekir. Enflasyon riskinde ise tahvillerde kazanılan paranın miktarı enflasyon oranlarının altında kaldığında zarar edilmektedir. Üzerinde kaldığında ise kar sağlanmaktadır. Bu nedenle faiz ve enflasyon ilişkisini kurarak yatırımlarınıza yön vermelisiniz.

Devlet Tahvili Yatırımı Nasıl Yapılır?

Devlet tahvili yatırımları 1 yılı aşkın vade süresinde ikinci el piyasalarda yapılır. Bu süreyi ihraç eden kurum belirlemektedir. 5 – 10 yıl gibi vadeye sahip olan borç senetleri de vardır. Bu nedenle öncelikle kısa vadede lazım olmayacak para ile yatırım yapmanız gerektiğini bilmelisiniz. Çünkü vade sonu dolmadan yapılan satış işlemlerinde ciddi anlamda getiriler sağlanamamaktadır. Bu yüzden yatırım yapacağınız miktarı belirlemelisiniz ve kısa süreli ihtiyaçlarınız karşısında mağdur duruma düşmenizi önlemelisiniz.

İkincil piyasada işlem gören borç senetlerini bankalar veya aracı kurumları aracılığıyla alıp satabilirsiniz. Bunun için vadesiz yatırım hesabı oluşturmanız gerekir. Bu hesaplar seçeceğiniz kurumlar üzerinden açılır. Borsada borçlanma araçları içerisinde bulunan tahvillere ve diğer türev ürünlere kolaylıkla yatırım yapabilirsiniz. Borçlanma araçları nelerdir hakkında bilgi almak için buraya tıklayın. Bankalar aracılığıyla yapmış olduğunuz işlemlerinizi borsa üzerinden gerçekleştirirsiniz. Bu yüzden borsa nedir, nasıl oynanır sorularının yanıtlarını bilmelisiniz. Piyasanın mantığına göre hareket etmelisiniz. Özellikle devlet tahvili yatırımı yapacağınızda, kredi değerlendirme kuruluşları tarafından ülkelere verilen notları hesaba katmalısınız. Bu kuruluşların verdiği notlar tahvillerin değerlenip değerlenmeyeceği hakkında ön fikre sahip olmanızı sağlar.

Devlet tahvili alım – satımı yapan kişiler sabit getiriyi güvence altına almıştır. Genellikle küçük miktarda birikime sahip olan, parasını güvenilir olarak değerlendirmek isteyen kişilerin tercihidir. Daha yüksek getiri sağlamak isteyenler ise Özel tahvil borçlanma senedi veya Eurobond yatırımı yapmaktadır. Eurobondlar riski yüksek araçlardır. Ama güzel miktarda getiri elde edilmesini sağlayan özelliklere sahiptir. Bu araçlara yatırım yapmak için birikimlerinizin miktarının devlet tahvillerine göre daha yüksek olması gerekir.

Vade sonunda devlet tahvillerinin değeri nominal fiyatı üzerinden hesaplanmaktadır. Yani yatırımcının kazanacağı miktar belirlenmektedir. Tahvilin kuponlu veya kuponsuz olması ise faiz oranları ile alakalı bir durumdur. Kuponların oranına bakılarak tahvilden kazanılacak faiz getirisi tespit edilmektedir. Gerek ödeme, gerekse faiz getirilerinin hesaplanması konusunda bilgi sahibi olduğunuz devletlerin borçlanma senetlerine yatırım yapmalısınız. Çünkü bazı durumlar karşısında devlet borcunu gerekli zamanda ödeyecek konumda olamamaktadır. Bu nedenle mağdur duruma düşebilirsiniz. Bu konuda ödemelerini geciktirmeyen ülkelerin araştırmasını yaparak, o ülkenin borçlanma senetlerine yatırım yapabilirsiniz.

Devlet tahvili alımı yapmak için nasıl ki aracı kurumları vasıtasıyla işlemlerinizi gerçekleştirmişseniz, satış işlemleri de aynı şekilde gerçekleştirilir. Bu konuda eğer emanet makbuzunu bankadan almışsanız, yine bankalarda bozdurmanız gerekecektir. Fakat bunun için farklı bir bankanın şubesini tercih etmeniz mümkündür. Borsa işlemi yaptıran aracı kurumlarda böyle bir durum söz konusu değildir. Müşterisi olduğunuz kurum üzerinden işleminizi gerçekleştirirsiniz. Kurumun sunmuş olduğu internet bağlantılı platformlar aracılığıyla alım – satım emrinizi hızlı bir şekilde verebilirsiniz. Emriniz borsanın şartlarına uygun olarak düzenlenerek, sisteme iletilir. Böylelikle arz ve talebin birbirini karşılamasıyla satış işlemi gerçekleştirilir. Hesaplama işlemlerini direkt olarak platform üzerinden yapabilirsiniz. Ya da müşteri temsilcinizden yardım isteyebilirsiniz. Böylelikle ne kadarlık getiri ile ayrıldığınızı görebilirsiniz.

Sonuç olarak, devlet tahvilleri bir yıldan uzun olan sabit getiri garantisi sunan finansal enstrümanlardır. Bu enstrümanlara banka veya borsa aracılığıyla yatırım yapabilirsiniz. Borsada borçlanma araçları grubu içerisinde işlem gören devlet tahvillerine uzun vadeli yatırım yaparak getiri sağlayabilirsiniz. Bu konuda enflasyon ve faiz riskini sürekli olarak kontrol etmelisiniz. Ayrıca piyasadaki riskleri de kontrol altına alabilecek derecede borsa hakkında bilgi ve deneyim sahibi olmalısınız. Aracı kurumlarının eğitimleri sayesinde hem borsanın hem de finansal enstrümanların işleyişini ayrıntılı olarak öğrenebilirsiniz. Böylelikle edindiğiniz püf noktalarla başarılı yatırımcılar gibi portföyünüzü kar getirecek şekilde oluşturabilirsiniz, hedeflediğiniz miktarlara ulaşabilirsiniz.