Borsada Açığa Satış, Short ve Long Pozisyon Nedir?

Borsada açığa satış işlemi neredeyse tüm yatırımcıların para kazanmak için kullandığı başlıca yöntemler arasındadır. Çünkü değeri düşen menkul kıymetlerden kazanç elde edilmektedir. Bu hususta bilinmesi gerekenler vardır. Açığa satışın hangi zaman aralığında kullanılacağını belirlemek, iyi bir borsa bilgisi gerektirir. Bunun nedeni fiyatların eğilim yönünün istikrarsız bir şekilde dalgalı olarak hareket etmesidir. Dalganın yönünü belirleyebilirseniz, açığa satış özelliğini kullanarak düşüşlerden beklediğiniz getirileri elde edebilirsiniz.

Özellikle borsa ve kripto para piyasası aracılığıyla yatırım yapmaya karar verdiyseniz sıklıkla duyacağınız ortak kavramlar vardır. Bunların başında da kısa (short) pozisyon ve uzun (long) pozisyon ifadeleri gelir. Her iki piyasada da bu terimleri sıklıkla duyarız; çünkü bir pozisyon oluşturmak istiyorsak bunlardan birisini seçmemiz gerekir.

Hem borsada hem de kripto para piyasasında kısa ve uzun pozisyon aynı anlama gelmektedir. Basitçe düşünmek gerekirse; alım ve satım yapma konusunu ifade eden bu terimler, piyasalarla ilgili profesyonelliğiniz arttıkça ağzınızdan düşmeyecek ifadelerdir. Long yani uzun pozisyon alım yapmayı, short yani kısa pozisyon satış yönünde işlem yapmayı tanımlar.

Şimdi; borsada açığa satış işlemi nedir, nasıl yapılır, short pozisyon ne demek gibi merak edilen soruların yanıtlarına gelin hep birlikte bakalım:

Borsada Short (Kısa) Pozisyon Nedir?

Eğer bir finansal varlığın fiyatının düşeceğine inanıyorsanız ve fiyat düştükten sonra almayı planlıyorsanız short pozisyon açarsınız. Bir başka deyişle kısa pozisyon alırsınız ve bu şekilde açığa satış yapmış olursunuz.

Short pozisyon ne demek diye incelediğimiz zaman, amacına değinecek olursak daha iyi anlamış olacaktır. Short pozisyon açmanın nedeni, değerinin düşeceğini tahmin ettiğiniz bir varlıktan kâr etmektir. Burada elde edeceğiniz kazancı ise varlığın satış fiyatı ile geri alış fiyatı arasındaki fark belirler.

Örneğin 100 lot Aselsan hissesine sahip olmadan satan kişinin yaptığı bu eylem borsada short açmak demektir. Bu yatırımcı 100 lot ASELS açığına sahiptir. Takas sırasında yatırımcının 100 lot hisse borcu vardır ve teslim etmek için piyasadan alım yapma yükümlülüğünü yerine getirmelidir.

Açığa satış olarak da tanımlanan kısa pozisyon almak, sahibi olmadığınız bir varlığın ödünç alınarak satılmasını ifade eder. Fiyatının gelecekte düşeceğini tahmin ettiğiniz bir finansal varlığı short pozisyon açarak ödünç alırsınız ve fiyat düştüğünde geri alarak aradaki farktan kazanç sağlamış olursunuz.

Borsada açığa satış ne demek sorusunun da cevabı olan kısa pozisyon işlemi, yatırımcının ödünç aldığı varlığı teslim etmesiyle tamamlanır. Bu süreçte yatırımcı açık piyasadan varlık alıp satarak ödünç alınan varlığın yerini doldurur. Finansal varlığı sahibine teslim ederek short pozisyonu sonlandırır.

Kısa pozisyon özellikle borsa ve kripto para piyasasında büyük bir risk almak demektir. Dolayısıyla yatırımcılar long short pozisyon oranları hangi seviyede diye sürekli araştırmalıdır. Genellikle forex piyasasında tercih edilen kısa pozisyon, VİOP’ta da uzun pozisyonun sonlandırılması için tercih edilir.

Shortlama konusunu hala anlamadınız mı? İşte size özet nitelikte bir bilgi daha:

Paratic

YouTube'da Takip Et

Borsada Kısa Pozisyon Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Borsada kısa pozisyon almak genellikle riskli bir durum olarak görülür. Buna karşın portföylerde risk dengesini sağlamak için kullanıldığı görülür. Bu durumda hem avantajından hem de dezavantajından bahsetmek mümkündür.

Kısa pozisyonun en belirgin avantajı, fiyatı düşen enstrümandan kâr elde etme fırsatı sağlamasıdır. Fiyatta düşüş beklentisi ile ödünç alınan varlığın satışı yapılır. Fiyat düştüğünde ise ödünç alınan varlık teslim edilerek düşük fiyattan alınır.

En belirgin dezavantajları ise riskin yüksek olmasıdır. Ayrıca beklentinin gerçekleşmemesi durumu nedeniyle geri alma fiyatının satış fiyatının üzerine çıkma ihtimali vardır.

Borsada Long (Uzun) Pozisyon Nedir?

Eğer bir finansal varlığın fiyatının gelecekte yükseleceğini düşünüyorsanız alım yaparsınız. Bu alım işlemi teknik olarak uzun pozisyon açma olarak tanımlanır. Bu tanım, long pozisyon nedir sorusunun da cevabıdır. Yatırımcılar piyasaya adapte oldukça ‘alım yaptım’ demek yerine ‘long açtım’ demeye başlarlar.

Bir enstrüman için long pozisyon açtığınız zaman, o varlığı portföyünüze eklemiş olursunuz. Uzun pozisyon olarak adlandırılmasının nedeni ise hem varlığın elde tutulma süresini hem de uzun vadede kazanacağı değerdir. Ancak burada illa uzun vadede elinizde tutmanız gerektiği anlaşılmaz. Aynı gün içerisinde bile fiyat yükseldiğinde long pozisyonu kapatabilirsiniz.

Eğer bir yatırım aracında uzun pozisyon alınıyorsa bunun nedeni, fiyatının yükseleceği beklentisidir. Örneğin borsada Türk Hava Yolları hissesinin fiyatının artacağına inanıyorsanız THYAO hissesinde long pozisyon açarsınız. Diyelim ki sabah fiyatın yükseleceğini tahmin ettiniz ve uzun pozisyon aldınız. Akşam kapanış öncesinde ise belli bir kârın sahibi oldunuz ve satmayı düşünüyorsunuz. Bunun için de satış işlemi yaparsınız ve emriniz karşılanırsa başarılı bir şekilde işleminiz sonlanmış olur.

Burada bir ek bilgi eklemek gerekirse; VİOP’ta her long pozisyonun short pozisyon ile kapatıldığını bilmeniz gerekir.

Borsada Uzun Pozisyon Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Bir finansal enstrümanın fiyatında yükseliş beklediğimiz zaman long pozisyon açarız. Bu şekilde düşük fiyattan alıp yüksekten satarak kazanç sağlarız. Bu en temel yatırım mantığıdır. Ayrıca finansal piyasaların genel teorisine göre fiyatlar uzun vadede yükseliş eğilimindedir.

Uzun pozisyon kazanç sağlamayı sağlayan yatırım pozisyonlarının oluşturulmasında temeldir. Bu noktada tek bir dezavantajdan bahsedilebilir. O da beklentinin gerçeklemediği durumlarda zarar edilmesidir. Bu duruma karşılık da long short pozisyon oranları takip edilerek bir de kısa pozisyon açılarak risk dengelenebilir.

Uzun Pozisyon ve Kısa Pozisyon Farkları Nelerdir?

Uzun ve kısa pozisyon farkları olduğunu tanımlardan anlamışsınızdır. Uzun pozisyon yani long pozisyon ne demek incelediğimiz zaman, fiyatlardaki yükseliş beklentisinden bahsettik. Bu beklenti ile alım yapma işleminin gerçekleştirildiğini söyledi.

Kısa pozisyon yani borsada short ne demek diye incelediğimizde ise fiyatların gelecekte düşeceği beklentisinden bahsettik. Düşüş beklentisi ile yatırımcının ödünç alarak finansal varlığı üzerinde satış pozisyonu oluşturduğunu belirttik. Beklentisi gerçekleştiğinde ise ödünç aldığı varlığı teslim ederek pozisyonu sonlandırdığını açıkladık.

İşte long ve short farkı en bariz bu şekilde açıklanabilir. Bunlar dışında kısa pozisyon almak risklidir. Özellikle borsada kısa pozisyonun riskli olduğu bilinmektedir. Aynı zamanda kısa pozisyonda yatırımcı borçlu konumundadır.

İki pozisyon türü arasındaki farklar bir açıdan bakıldığında portföyün dengesini sağlamak adına önemlidir. Çünkü portföyde çeşitliliği artırmak ve risklerden korunmak için hem uzun pozisyon hem de kısa pozisyon birlikte kullanılır. Birçok fon yöneticisi, iki pozisyon türünden de yararlanarak, fonun getirisini maksimum düzeyde tutmaya çalışmaktadır. Yatırım fonu nedir öğrenmek için ilgili yazımızı ziyaret edin.

Hisse senetlerinde uzun pozisyon alan yatırımcı, bir hisseyi satın alıp ona sahip olan taraftır. Hisse senetlerinde kısa pozisyon alan yatırımcı ise hisse senedi borçludur ancak henüz alım yapmamıştır.

Opsiyon piyasasında ise long açan yatırımcı, bir alım veya satım opsiyonunu alan veya bekleten taraftır. Bu yatırımcı, belirli fiyattan alım veya satım yapma hakkına sahiptir. Opsiyon nedir öğrenmek için ilgili yazımızı ziyaret edin.

Opsiyonlarda short açan yatırımcının da bir alım veya satım opsiyonu satan taraf olduğunu söyleyebiliriz. Bunu yapan yatırımcı opsiyonu uzun pozisyon sahibine veya alıcısına satmalı ya da ondan satın almalıdır.

Borsada Açığa Satış Nedir?

Borsada açığa satış ne demek diye incelediğimiz zaman, portföyde bulunmayan yani sahip olunmayan enstrümanların satılması yönünde kullanılan bir işlem türü olduğunu belirtebiliriz. Oldukça avantajlı olan bu işlem sayesinde yatırımcılar birikimlerini enstrümanların değeri düşerken dahi değerlendirebilmektedir. Fakat bu işlem risklidir.

Açığa satış işlem özelliğini kullanabilmeniz için, aracı kurumla aranızda açığa satış çerçeve sözleşmesini imzalamanız gerekir. Bu sözleşme aracılığıyla bu özelliği kullanabilirsiniz. Çünkü Borsa İstanbul SPK’nin mevzuatlarına bağlı yasal piyasadır. Bu nedenle bütün işlemler kuralına uygun olarak yapılmaktadır. Bu kapsamda borsada açığa satış kuralları belirlenmiştir ve işlemler buna göre yapılmalıdır.

Borsada açığa satış kuralları incelendiği zaman, hisse senetleri üzerinde uygulandığında söz konusu olan şirkette çalışan kişilerin bu özelliği kullanmasının yasak olduğu görülür. Aynı zamanda eşleri veya çocukları da böyle bir faaliyette bulunamazlar. Bu SPK kurallarına göre suçtur. Hisse senedi nedir konusuna göz atmak için tıklayın.

Bu gibi hususlar SPK’nin bildirgesinde yer almaktadır. Eğer böyle bir durum söz konusu ise öncelikle kurallar hakkında araştırma yapmalısınız. Ya da direkt borsadaki müşteri temsilcinizden size yardımcı olmasını istemelisiniz.

Borsada Açığa Satış İşlemi Nasıl Yapılır?

Açığa satış işlemleri riskli olsa da çoğu yatırımcının tercihini oluşturur. Bazıları yüksek risk içerdiği için bu özelliği kullanmaya çekinseler de piyasalar düşerken para kazanma ihtimalinin var olması avantajlıdır. Bu konuda alınan riskin iyi belirlenmesi gerekir.

Bu işlem yasaldır ve SPK’nin kurallarına uyan kişiler tarafından kullanılabilir. Fakat bunun için aracı kurumunuzun açığa satış yaptırabilir yetkisine sahip olması gerekir. Daha çok yurt dışı borsalarda kullanılan bu yöntem, ülkemizde daha yeni yeni kullanılmaya başlanmıştır. Bu nedenle her kurum yetki belgesine sahip değildir. Eğer açığa satış yapacaksanız, bu konuya dikkat etmeniz gerekir.

Long short pozisyon nasıl açılır baktığımızda, kısa poziyonda önce satış, ardından da alım işlemi gerçekleştirilir. Buradaki mantık yatırım aracını yani açığa satışa konu olan enstrümanı değeri düşmeden önce yüksek fiyata satmaktır.

Değer düşüklüğü gerçekleştiğinde ise alım yapmaktır. Böylece normalde fiyatlar yükseldiği zaman kar elde edilirken, fiyat düştüğünde de kar elde edilmektedir. Bu işlemin tam tersi de açığa alımdır. Para kazanmak için açığa satış işleminin zıt mantığıyla hareket edilir. Borsada para kazanma mantığıyla aynıdır.

Şimdi, borsada long short pozisyon nasıl açılır hakkında örnek vermek istiyorum:

Açığa satış işlemine konu olan şirketlerin değerlendirmesini yaptığınız ve birkaç tane şirketin mali yapısının sağlam olmadığını saptadınız. Bu durumda hisselerin ilerleyen dönemde değerinin düşeceğini öngörmüş olursunuz. Sonuçta değer kaybedecek hisse senedine yatırım yapmak borsada mantıklı değildir. Çünkü bu öngörü sonucu doğru çıkarsa zarar edilir. Bu nedenle para kazanmak için açığa satış işlemi kullanılmalıdır.

Örneğimizde yer alan hissenin 1 lot değerinin 5 TL olduğunu ve 30 gün vadeli olarak 50 lot açığa satışta bulunduğunuzu varsayalım. Bunun sonucunda lotun değeri beklediğiniz gibi 5’ten düşük olursa kar, yüksek olursa da zarar edilir. Mali durumu kötü olan bir şirket değer kaybetmemek için başka ortaklarla anlaşmış olabilir. Bu nedenle açığa satış yaptığınız değerli menkul kıymetinin takibini yapmalısınız. Buna göre değer düşüklüğü yaşamayacağını anladığınızda işleminizi sonlandırmalısınız.

Yukarıdaki örnekte 1 lotun değerinin 2 TL’ye indiğini varsayarsak. (50 * 5 = 250), (50 * 2 = 100) Bu durumda (250 – 100 = 150) 150 TL kar elde edilmiş olur. Tam tersi 1 lot 8 TL olduğunda ise (50 * 8 = 400), ( 400 – 250 = 150) 150 TL zarar edilir.

Para kazanmak için kesinlikle fiyatların aşağı mı, yoksa yukarı mı eğilimde olacağını belirlemeniz gerekir. Çünkü belirleyemediğiniz takdirde kaybetme riskiniz daha yüksektir. Bu yüzden borsa nedir, nasıl oynanır konusunda belirli bir tecrübeye sahip olmalısınız.

İleri tarihte yatırım enstrümanlarının değerinde meydana gelmesi beklenen fiyat oluşumlarını doğru tahmin eder hale gelmelisiniz. Aynı zamanda canlı borsa takibi de yapmalısınız. Böylece doğru seviyelerden açığa satış işlemini kullanarak, beklendiğiniz miktardaki getirileri elde edebilirsiniz. Bu anlamda riske attığınız kadar para ile işlem yapmanızı öneririm. Böylece kayıp yaşadığınızda üzülmeden yolunuza devam edebilirsiniz.