UNESCO ne demek hepimiz az çok bir şeyler biliyoruz. Ancak “Unesco nedir” diye sorulsa pek azımız bu soruya doğru cevap verebiliriz. Çünkü biliyor olduğumuzu düşünüp de tam anlamıyla açıklayamayacağımız şeyler arasındadır bu kuruluş. Tam da bu sebepten dolayı, sizlere UNESCO nedir, neler yapar, hangi alanlarda çalışır gibi soruların cevaplarını bulacağınız yazıyı hazırlamak istedik.
Unesco Ne Demek? Ne Yapar?
Birleşmiş Milletler teşkilatına bağlı bir kuruluş olan UNESCO’nun açılımıyla başlayalım. Evet, United Nations Educational Scientific and Cultural Organization’ın kısaltması olan UNESCO, dilimize Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu şeklinde geçmiştir. Amacı, milletlerarasında eğitim, bilim, kültür alanlarındaişbirliğini gerçekleştirip, yakınlaşmayı sağlamaktır.
II. Dünya Savaşı’ndan sonra 1946 yılında kurulmuş, sözleşmesi 1945’in Kasım ayında Londra’da 44 ülkenin temsilcilerinin katıldığı bir toplantıda imzalanmıştır. Ve Türkiye UNESCO sözleşmesini imzalayan ilk 22 devlet arasındaki onuncu devlet olmuştur. 195 üye devleti ve 10 ortak üye devleti bulunan UNESCO, Türkiye tarafından 20 Mayıs 1946’da 4895 sayılı kanunla onandıktan sonra ise UNESCO Türkiye Milli Komisyonu 25 Ağustos 1949 tarihinde faaliyete geçmiştir. Merkezi Paris’te bulunan kuruluş, yıllardır eğitim, bilim ve kültür alanında farklı çalışmalar yapmaktadır.
Okuma yazma bilmeyenlerin sayısının azaltılması, okul ve kütüphanelere yardım edilmesi, gelişmemiş ülkeler için kültürel etkinlikler düzenlenmesi, UNESCO’nun çalışmalarına örnek olarak gösterilebilir. Teşkilat çalışmalarını Birleşmiş Milletler’e rapor etmesi dışında organları, bütçesi ve diğer statüleri bakımından tamamen bağımsızdır. Her BM üyesi devlet, UNESCO’nun üyesi olabilme hakkına sahiptir. Yapı olarak BM’ye paralellik gösteren kuruluşun üç organı bulunmaktadır. Bunlar; aşağıda daha detaylı konuşacağımız Genel Konferans, Yürütme Kurulu ve Sekreterlik’tir.
UNESCO’nun Genel Direktörü Irina Bokova
Genel Konferans: 195 üye devletin temsilcilerinden oluşan Genel Konferans, 1946 – 1953 yılları arasında her sene toplanmış, 1954’ten sonra ise 2 yılda bir toplanmaya başlamıştır. Toplantılarına üye devletler katıldığı halde üye olmayan devletler, hükümetler arası kurumla r ve sivil toplum kuruluşları da Genel Konferans’a gözlemci olarak izleyebilmektedir. Kuruluşun politikalarını ve temel çalışma planını belirleyen Genel Konferans, aynı zamanda UNESCO’nun en yetkili organı konumundadır. Ayrıca Yürütme Kurulu Üyeleri ile Genel Direktörü seçme hakkı da Genel Konferans’tır.
Yürütme Kurulu: UNESCO’nun genel yönetimini üstlenen Yürütme Kurulu, Genel Konferans’ın çalışmalarını hazırlamakta ve uygulamaları takip etmektedir. Genel Konferans tarafından seçilen ve görev süreleri 4 yıl olan 58 üyeden oluşan Yürütme Kurulu, yılda 2 kez toplanmaktadır. UNESCO’nun bu organında Türkiye adına görev yapan temsilciler arasında mason olduğu bilinen Reşat Nuri Güntekin, Ahmet Kutsi Tecer ve Prof. Dr. Bedrettin Tuncel gibi isimler yer almıştır.
Sekreterlik: Sekreterlik ise Genel Konferans’ın 6 yıllığına seçtiği bir Genel Direktör ve onun görevlendirdiği personelden oluşmaktadır. 2009 yılı itibariyle yaklaşık 170 ülkeden 2000 civarında çalışanı bulunan Sekreterlik’te şu an görevde olan Genel Direktör, Irina Bokova’dır.
UNESCO’nun Kuruluş Amacı ve Görevleri Nelerdir?
UNESCO’nun kuruluş amacı, eğitim, bilim ve kültür alanında uluslar arası işbirliği sağlayarak dünya barışına katkıda bulunmaktır. İnsanlar arasında dil, din, ırk ve cinsiyet farkı gözetmeden insan hak ve özgürlüklerine saygıyı temel ilke olarak benimseyen UNESCO, üye devletlerinde bulunan komisyonları aracılığıyla çeşitli çalışmalar yapar. Bu görevleri bilim, kültür ve eğitim alanlarında olup, en önemlilerinden bir tanesi üye ülkelerde bulunan tarihi eserleri, yapıları dünya mirası kabul ederek koruma altına almasıdır.
Örneğin; Romanya’nın evlilik hapishanesi olarak daha önce tanıttığımız Sakson Köyleri Dünya Miras listesine giren yerler arasındadır. Buna ek olarak; toplam uzunluğu 8851 km olan Çin Seddi , dünyanın en büyük delikleri arasındaki Belize gibi pek çok yer bulunmaktadır.
İlaveten; UNESCO tarafından Dünya Miras listesine alınmış ülkemizdeki yerler şunlardır: İstanbul, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas), Hattuşa (Boğazköy) – Hitit Başkenti (Çorum), Nemrut Dağı (Adıyaman – Kahta), Xanthos-Letoon (Antalya – Muğla), Safranbolu Şehri (Karabük), Troya Antik Kenti (Çanakkale), Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne), Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya), Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir), Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa), Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri, Efes (İzmir), Ani Arkeolojik Alanı (Kars), Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) ve Pamukkale-Hierapolis (Denizli)
UNESCO’nun Faaliyetleri Nelerdir?
UNESCO’nun görevleri ve faaliyetleri konusuna yukarıdaki başlıklarda değinmiş olsak da burada ayrıca ele almak istedik. Evet, UNESCO’nun görevlerinden bahsedecek olursak şunları söyleyebiliriz. Dünyada okur yazar oranını yükseltmek, ülkelerin eğitim düzeylerini düzenlemek, uluslararası barışı sağlamak, temel ve teknik eğitimde görev alacak öğretmenleri yetiştirmek, önemli sanat olaylarını desteklemek, tiyatro, sinema televizyon ve basın gibi sanatla ilgili iletişim araçlarının gelişmesi amacıyla araştırmalara yardım etmek. Bu saydıklarımızı ayrı ayrı inceleyecek olursak da şu bilgileri verebiliriz.
Örneğin; UNESCO okur yazar oranını yükseltmek için her yıl çeşitli devletlerdeki yetişkinlere temel eğitim kursları vermektedir. Kuruma bağlı Education Clearing House Paris’te çalışmakta ve üç senelik yayın organı World Survey of Education’ı çıkarmaktadır. Ayrıca “kurak bölgeler” programı 1950’li yılların sonunda kurumun en önemli projeleri arasına girmiş, kayda değer çalışmalara imza atılmıştır.
İlginizi Çekebilir :
İlaveten , CERN’e nükleer enerjinin barışçı maksatlarla kullanılmasına yardımcı olmaktadır. Miletler arasındaki anlaşmazlıkları çözmek için de çalışmalar yapan UNESCO, BM’nin isteğiyle bir araştırma yapmış ve hiçbir ırkın diğerinden üstün olmadığına karar vermiştir. Neticede; UNESCO kitle haberleşmesinden tutun da kültürel olaylara varana kadar pek çok farklı alanda çalışmalar yapmaktadır.
işlem yapmak için
GCM Yatırım
yanınızda!
Paratic Haber
Paratic Piyasalar
