Arapçadan gelen bu kelime, TDK’de “gerçekleşme, yerine gelme” olarak tanımlanmaktadır. Diğer kaynaklarda ise daha farklı ve detaylı anlatımlar vardır. Biz de aşağıdaki başlıkların altında hem tahakkuk nedir sorusunun cevapları üzerinde duracağız hem de tahakkukla ilgili diğer kavramların açıklamalarına değineceğiz. Tahakkuk fişi gibi! İşte merak edilen sözcük ve söz öbeklerinin tanımları!
Tahakkuk Ne Demektir? Kısaca Bilgi
Tahakkuk, gerçekleşme, yerine gelme anlamında kullanılmaktadır. Ancak vergi terimi olarak düşünüldüğünde bilinmesi gereken başka şeyler de vardır. Zaten merak edilen de vergi anlamındaki tahakkuktur. İşte bu soruya da kısaca; ortaya çıkmış ancak kayıtlara geçmemiş bir gelir ya da giderin tanınması cevabı verilebilir. Ancak bu tanımın bazıları için yeteri kadar açıklayıcı olmayacağını hesaba katarak şu örneği verelim. “Resmen tahakkuk edilmediyse de şirket yetkilileri aynı fikirde olduklarını belirttiler.”
Daha açık söylemek gerekirse, ticari açıdan tahakkuk, verginin tarh edilmesinden sonra tahsil edilebilir duruma gelmesidir. Hakk, hukuk kelimeleri ile kökteş olan tahakkuk, bazı kaynaklarda verginin kesinleşmesi olarak tanımlansa da bu açıklama doğru değildir.
Evet, tahakkuk olayı, verginin kesinleşmesi şeklinde düşünülmemelidir çünkü arada bazı farklılıklar vardır. Nitekim verginin kesinleşmesi, mükellefin tebliğ edilen vergiyi kabul etmesi, itiraz süresinin geçirilmesi veya itiraz makamlarınca verginin onaylanması durumlarında ortaya çıkmaktadır. Yani tahakkuk, bir alacağın ya da borcun ödenebilecek duruma gelmesi, bir parasal alacak hakkının doğması demektir. Ve verginin tahakkuk hatta tahsil edilmesi, verginin kesinleştiği anlamına gelmemektedir. Sonuçta; mükellef kararı bozdurmak için gerekli mercilere başvurabilir ve talebi kabul edilebilir. Böyle bir durumda, vergi tahakkuk edilmiş ancak kesinleşmemiş olur.
Tahakkuk Fişi Nedir?
Tebliğ edilen vergi ödenme safhasına geldiğinde ve mükellef vergiye itiraz etmiyorsa, bu işlem vergi mükellefine çeşitli belgelerle belirtilir. İşte vergi mükellefine verilen bu belgeler, tahakkuk fişi olarak adlandırılmaktadır. Kısacası tahakkuk fişi, bir vergi bedelinin tahakkuk ettiğini ve ödenmesi gerektiğini belirten belgedir. İşlemin gerçekleşmesinin ardından, borçlu olan kişiye gönderilmektedir. Tahakkuk fişinde, vergilerin özellikleri ve ödenmesi gereken miktarlar açık bir şekilde belirtilmektedir. Hem bilgilendirme hem de ödeme emri niteliğindeki tahakkuk fişinde belirtilen tarihe kadar ödeme yapılmasa, faiz uygulanmaya başlar.
Verginin Tarhı Ne Demektir?
Merak edenler için kısaca verginin tarhı, tebliği ve tahsili konularına daha değinmek istedik. Evet, verginin tarhı mükellefin vergi borcunu ödeyebilmesi için ödeyeceği miktarın hesaplanması ya da bulunması işlemidir. Vergi sistemlerinde yer alan başlıca tarh usulleri; beyanname usulü, idarece takdir usulü, karine ya da dış belirtiler usulü, kesim usulü, kaynakta vergileme usulüdür.
Beyanname usulü, en çok kullanılan vergi usulü olup, beyanın doğruluğu esastır. Yanlış beyanda bulunanların tespiti ve cezalandırılması açısından sıkı denetimler uygulanmaktadır. Bu beyan şeklinde, mükellef bilgilerini vergi idaresine iletmekte, ardından da idarece kontrol edilmektedir. İdarede takdir usulü ise kullanımı giderek azalmakta olan bir vergi tarhı usulü olup, vergi idaresinin her mükellefin borcunun hesaplanmasına ilişkin matrahı ayrı ayrı ayrı belirlediği yöntemdir.
Karine ya da dış belirtiler usulü ise günümüzde kullanılmayan ve vergi borcunun bazı dış belirtilere göre yapıldığı usuldür. Aynı durumdaki tüm konu ve vergi mükellefleri için miktarların genel olarak belirlenmesi, götürü ya da kesim usulü olarak adlandırılmaktadır. Kaynakta vergileme veya diğer adıyla stopaj usulü, gelir vergisinde, özellikle maaş ve ücretlilerin vergi borçlarının ödenmesinde, gelirin sahibinin eline geçmeden önce kaynaktan kesilerek tahsil edilmesini ifade etmektedir.
Verginin Tahsili Kısaca Ne Demek?
Yasalara uygun olarak vergi borcunun ödenmesine verginin tahsil edilmesi denmektedir. Vergi tahsil edildiğinde borç bitmektedir. İltizam usulü, ihale yöntemi, halk temsilcileri eliyle tahsil usulü, emanet usulü ve verginin mükellef tarafından ödenmesi usulü gibi başlıca yöntemler bulunmaktadır.
Verginin Tebliği Nedir?
Verginin tebliği, mükellefin borcu ödeyebilmesi için vergi dairesinin tarh ettiği vergiyi bildirmesidir. Yani yetkili makamların mükellef ya da sorumlu kişiye yazı ile bildirim yapmasıdır. Ancak beyan esasına dayanan vergilerde mükellef kendisi bildirim yaptığı için vergi tebliğine ihtiyacı yoktur.
işlem yapmak için
GCM Yatırım
yanınızda!
Paratic Haber
Paratic Piyasalar
