Son dönemin en popüler kavramlarından bir tanesi de NFT. Kripto varlıkların devasa bir piyasa haline geldiği şu günlerde NFT’ler, pek çok kişi tarafından merak ediliyor. Bitcoin ve altcoinlerin, geleneksel para birimlerine alternatif olarak giderek ivmelendiği şu günlerde benzeri meydan okuma NFT’lerden sanat eserlerine karşı yapılıyor.
Sonuçta döviz haberleri kadar olmasa da kripto haberleri de yoğun rağbet görüyor. Benzeri durum, geleneksel sanat ile NFT’ler arasında görülüyor denilebilir.
Evet, açılımı Non Fungible Token (Değiştirilemez Token) olan NFT’ler, basitçe günümüzün dijital sanat eserleridir. Ve milyonlarca dolara alıcı bulabilen bu sanat eserleri, Bitcoin gibi kripto paraları destekleyen blok zinciri (blockchain) teknolojisini kullanmaktadır.
Aradaki en öne çıkan farklardan biri ise kriptoların takas edilebilir, NFT’lerin ise adından da anlaşılacağı üzere takas edilemez varlıklar olması. Çünkü NFT’lerin özelliği, tıpkı bildiğimiz sanat eserlerindeki gibi orijinallikleri ve onlara değer katan, değiştirilemez ve yegane oluşları.
Evet, temel hatlarıyla NFT nedir konusuna giriş yaptığımıza göre NFT nasıl yapılır ve nasıl alınır gibi soruların detaylı yanıtlarına geçebiliriz.
NFT Nedir?
Burada değiştirilemez oluşları öne çıkmaktadır. Her NFT, onu diğerlerinden farklı kılan kendine özgü ve benzersiz bir tanımlayıcıya sahiptir. Bu, dijital alemde orijinalliğin ve mülkiyetin kanıtı olarak işlev görür.
Aynı zamanda NFT’ler, tweetlerden sanat eserlerine ve emlağa kadar pek çok türde varlığın menşeini ve mülkiyetini belirlemek için kullanılabilen dijital filigranlardır.
NFT’ler için pazar hala gelişirken, fiziksel varlıklar daha fazla dijitalleştikçe, NFT marketinin buna paralel büyümesi beklenmektedir. NFT, tamamen dijital bir varlık veya gerçek dünya varlıklarının tokenize edilmiş versiyonu olabilir.
NFT’ler blok zincirinde saklanır, bu da kolayca düzenlenemeyecekleri veya kopyalanamayacakları anlamına gelir.
Tıpkı kripto para gibi NFT’lerde de sahibinin kişinin bilgileri blok zincirde tutulması sahteciliği engeller. Çünkü ana veritabanının birebir kopyaları dünyada aynı anda on binlerce bilgisayarda daha vardır.
NFT’ler, her birini benzersiz kılan bir dijital imza içerir. NFT’ler dijital varlıklardır ve fotoğraflar, videolar, ses dosyaları veya başka bir dijital format olabilir.
NFT örnekleri arasında sanat eserleri, çizgi romanlar, spor koleksiyonları, ticaret kartları, oyunlar ve daha fazlası yer alır. Hatta yukarıda da belirttiğimiz gibi tweetler bile NFT olarak yapılıp satılabilir.
Bu noktada çok konuşulan Jack Dorsey örneğini verebiliriz. Evet, Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey kendisine ait ilk tweet’i 2021’de NFT olarak tanıtmış ve 2,9 milyon dolara satmıştır.
Mart 2021’in başlarında da dijital sanatçı Beeple’ın bir grup NFT’si 69 milyon doların üzerinde satılmıştır. Satış, o sırada satılan en pahalı dijital sanat için bir emsal ve rekor oluştururken sanat eseri, Beeple’ın ilk 5.000 günlük çalışmasından oluşan bir kolajdı.
Peki, Jack Dorsey’nin ilk tweetinin ya da Beeple’ın NFT’sini bu kadar değerli kılan nedir?
Aslına bakarsanız, NFT’nin fiziki bir varlığı ya da değeri yoktur. Onu değerli kılan şey, günümüzde ünlülerin eşyalarının açık artırmada yüksek miktarlarda meblağlara satılmasındaki etkenle aynı şeydir. Ya da Picasso’nun orijnal bir tablosunun neden değerli olduğuyla ilgilidir.
Elbette, bu durum NFT’lerin değeri ya da söz konusu dijital sanat varlıklarının balon olup olmadığıyla ilgili tartışmalar yaratmaktadır. Bazı insanlar bir kedi NFT’si için milyonlar öderken bazıları bunun boşa harcama olduğunu savunmaktadır.
Öte yandan gerçek dünyadaki maddi varlıkların tokenleştirilmesinin, dolandırıcılık olasılığını azaltırken bunların satın alınmasını, satılmasını ve ticaretini daha verimli hale getirdiği de söylenmektedir.
NFT’ler aynı zamanda bireylerin kimliklerini, mülkiyet haklarını ve daha fazlasını temsil edebilir.
NFT’ler Hakkında Doğru Olduğu Sanılan Yanlışlar
NFT nedir sorusunu yanıtlasak da konunun daha iyi anlaşılması adına bu dijital varlıklar hakkındaki öne çıkan yanılgılara göz atalım.
NFT’ler tamamen güvenlidir
NFT’ler temeldeki blok zincirlerinin güvenlik özelliklerini devralır ve kopyalanamazlar. Ancak dolandırıcılık riski hala vardır. Bu, kimlik avı girişimlerini veya akıllı sözleşme güvenlik açıklarından yararlanan bilgisayar korsanlarını içerebilir.
Sahte NFT’ler ve telif hakkıyla korunan materyallerin izinsiz çoğaltılması da riskler arasındadır. Dikkate alınması gereken bir diğer husus, NFT’lerin uzun vadeli değeridir. Bazı NFT’ler astronomik fiyatlara ulaşmış olsa da piyasa dalgalı ve spekülatif olabilir. Herhangi bir yatırımda olduğu gibi uzun vadeli istikrar garanti edilmez.
NFT’lerde güvenlik de değişken olabilir. Bazı blok zincirleri diğerlerinden daha iyi gelişmiş ekosistemlere ve daha sağlam güvenliğe sahip olabileceğinden NFT güvenliği değişiklik gösterme eğilimindedir.
NFT’ler ve kripto para birimleri aynıdır
Hem NFT’ler hem de kripto para birimleri, blockchain teknolojisini kullanan dijital varlıklar olmakla birlikte farklı amaçlara ve özelliklere sahiptir.
Kripto para birimleri genellikle işlemleri kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. Aynı zamanda değiştirilebilirdir. Örneğin, herhangi bir değer farkı olmaksızın bir Bitcoin’i diğeriyle değiştirebilirsiniz.
NFT’ler ise benzersiz dijital varlıklardır. Değiştirilemezler, yani her birinin benzersiz özellikleri vardır ve bire bir temelde başka bir NFT ile doğrudan takas edilemezler.
Kripto paralar için canlı piyasalar takip edilirken, NFT’ler dijital sanat mülkiyetlerini temsil ettiği için ancak ilgili platformlardan izlenebilir.
Sonuç olarak NFT’ler, sahipliğini belirleyen ve temsil ettikleri ögelerin gerçekliğini doğrulayan benzersiz blok zinciri tabanlı dijital varlıklardır.
Yaratıcılara eserlerinden para kazanmanın yeni yollarını ve koleksiyonculara benzersiz varlıklara sahip olma ve bunları sergileme fırsatı sunan çeşitli uygulamalar biçiminde popülerlik kazanmışlardır.
NFT Nasıl Yapılır, Oluşturulur?
Peki, milyonlarca dolarlık fiyatlara satılabilen NFT’ler nasıl yapılır? Değiştirilemez tokenler, şirketler tarafından yönetilen çevrimiçi pazarlarda veya platformlarda oluşturulur.
NFT’lerin çoğu Ethereum’da oluşturulurken halka açık bir blok zinciri, rakip blok zincirleri de ortaya çıktı. Ancak blok zincirlerindeki fark çoğunlukla teknik tasarımla ilgilidir ve bir NFT’nin temel özelliklerini etkilememektedir.
NFT nasıl oluşturulur diyorsanız öncelikle yapmanız gereken NFT’yi oluşturmak istediğiniz çevrimiçi pazarı veya platformu seçmek olmalı.
NFT market ya da pazarlarına örnek olarak OpenSea, Rarible ve Nifty Gateway verilebilir.
Çoğu NFT pazar yeri, NFT oluşturma için ücret almaz. Ancak blok zincirinin yerel kripto para biriminde “benzin” adı verilen işlem maliyetlerini kripto cüzdanınızdan ödemeniz gereken bazı yerler olabilir.
Maliyetler, ağ üzerinden akan trafik miktarına göre değişir. Örneğin, ağ üzerinden akan daha büyük miktarda trafik varsa, bir NFT oluşturmanın maliyeti yüksek olacaktır.
NFT nasıl yapılır başlığı altında tokenlerin tarihçesine de değinelim. NFT’ler aslında ana akımda popüler hale gelmeden çok önce yaratıldı.
Bildirildiğine göre satılan ilk NFT, Kevin McKoy tarafından 2014 yılında bir blockchain (Namecoin) üzerinde tasarlanıp tokenize edilen, ardından 2021’de Ethereum üzerinde basılan ve satılan “Quantum” idi.
NFT Nasıl Alınır?
Pek çok NFT yalnızca Ether (ETH) ile satın alınabilir. Dolayısıyla bu kripto para biriminin bir kısmına sahip olmak ve onu dijital bir cüzdanda saklamak genellikle ilk adımdır.
NFT’leri OpenSea, Rarible ve SuperRare dahil olmak üzere herhangi bir çevrimiçi NFT pazar yerinden satın alabilirsiniz.
Binance NFT satın almak için farklı yöntem ve platformlarının olduğunu belirtmektedir. Binance’nin açıklamasına göre NFT’leri sabit fiyat, açık artırma yoluyla veya Binance NFT’deki Mystery Box aracılığıyla satın alabilirsiniz.
NFT satın almak için temel 4 adım şöyle:
1. Bir kripto cüzdanı seçin ve para yatırın
NFT satın almadan önce, NFT pazaryerlerinde işlem yapmak için araçlara ihtiyacınız olacak. Bu nedenle, herhangi bir işlemi kolaylaştırmak için kripto para birimi içeren bir kripto cüzdanına ihtiyacınız olacak.
Dışarıda çok sayıda kripto cüzdanı var. Yeni NFT yatırımcıları, çoğu borsaya bağlanırken muhtemelen çok yönlü oldukları için MetaMask gibi daha popüler olanlardan birini seçmelidir.
2. Bir pazar yeri seçin ve bir hesap oluşturun
Hangi NFT borsasını veya pazar yerini (OpenSea, Rarible vb.) kullanmak istediğinize karar verip bir hesap oluşturun. Hangi borsayı seçtiğinize bağlı olarak süreç değişkenlik gösterebilir.
3. Cüzdanınızı borsaya bağlayın
Yine kripto cüzdanınızı seçtiğiniz borsaya bağlamak için gereken adımlar değişebilir. Ancak popüler bir cüzdan kullanıyorsanız ve onu büyük bir borsaya bağlıyorsanız -örneğin, bir MetaMask cüzdanı kullanıyorsanız ve onu OpenSea hesabınıza bağlıyorsanız- süreç oldukça basit ilerleyecektir.
4. Bir NFT seçin ve satın alın
Finanse edilmiş ve bağlantılı bir cüzdanla, çoğu büyük pazar yerinde NFT’lere göz atmak ve bunları satın almak, çevrimiçi alışverişten pek farklı değildir.
İstediğiniz bir NFT’yi arayabilir veya başka bir şekilde seçebilir, fiyatı kontrol edebilir (bu, USD veya ETH cinsinden olabilir) ve işlemi yapıp yapmayacağınıza karar verebilirsiniz.
Karar verdiğinizde “satın al” düğmesine basmak kadar basit. Daha sonra cüzdanınızda NFT’yi görmelisiniz ve karşılık gelen miktarda ETH buradan aktarılmış olmalıdır.
NFT Nasıl Satılır?
Finanse edilmiş ve bağlantılı bir cüzdanla, çoğu büyük pazar yerinde NFT’lere göz atmak ve bunları satın almak, çevrimiçi olarak hemen hemen her şeyi satın almaya benzer bir his vermelidir.
NFT’ler pazar yerlerinde üç şekilde satılabilir:
- Sabit bir fiyata
- Onları en yüksek teklifi verene açık artırma yöntemiyle
- Konsolide bir fiyat için diğer öğelerle birlikte satılabilir.
Anlayacağınız NFT’lerinizi satmanın birçok farklı yöntemi vardır. Direkt pazardan yararlanabileceğiniz gibi çalışmalarınızı sosyal medyada paylaşabilir, eşantiyonlar düzenleyebilir, bir canlı yayın düzenleyebilirsiniz.
Aynı zamanda topluluk platformlarında NFT gruplarına katılabilir, kendi web sitenizi oluşturabilir ve hatta influencer iş birliği yolunu kullanabilirsiniz.
Hem bir özet hem de adım adım NFT nasıl satılır merak edenler içinse şu aşamaları sıralayabiliriz:
1. Bir platform seçin
NFT satmak için yolculuk, bir platform seçimiyle başlar. OpenSea gibi çevrimiçi pazar yerleri ve Shopify gibi doğrudan tüketiciye (D2C) platformları dahil olmak üzere çeşitli seçenekler mevcuttur.
Seçim genellikle sattığınız NFT’nin türüne ve kriptografik varlığın alım satımıyla ilgili ücretlere bağlıdır.
2. Bir kripto cüzdanına sahip olun
NFT’nizi satılık olarak listelemek için bir kripto para cüzdanına sahip olmanız gerekir. NFT satışlarını destekleyen en popüler cüzdanlar MetaMask, Trust Wallet ve Coinbase Wallet’tır.
3. NFT’nizi fiyatlandırın!
NFT’lerin insanların onlar için ödemeye razı oldukları kadar değerli olduğuna dair popüler bir söz vardır. Ancak gerçek şu ki belirli faktörler NFTs fiyatlarını ve alıcıların tipik olarak onlara nasıl değer verdiğini etkiler. NFT’ler bu açıdan çok daha farklı etkenlere sahip coin fiyatları ile de ayrışır.
Bunlar; 30 günlük ortalama fiyat, nadirlik, fayda, yaratıcı ünü olarak belirtilebilir.
4. Bir liste oluşturun!
NFT’niz için bir fiyat belirledikten sonra bir liste kaydı oluşturmanız gerekir. Liste oluşturduktan sonra varlığınızın arzına bağlı olarak tek veya birden çok koleksiyon arasından seçim yapın. Daha sonra NFT’niz için bir başlık ve açıklama girmeniz gerekecek.
Açıklamada tokeninizin amacı ve ardındaki herhangi bir tema hakkında bilgilendirme yapın. Nihayet oluşturmak istediğiniz listeleme türünü seçin. Mesela OpenSea gibi pazar yerlerinde listeleme için satılık ya da açık artırma olmak üzere iki seçenek vardır.
NFT coin nedir?
NFT nedir başlığı altında pek çok kişi NFT coin sorusunun yanıtını da merak etmektedir. NFT coin değiştirilemez, benzersiz tokenlerdir.
Yani yukarıda detaylarıyla ele aldığımız NFT başlığının altındaki açıklamalar, NFT coin nedir sorusunu yanıtlamaktadır.
Gelin bu başlık altında popüler NFT örneklerine yer verelim:
CryptoPunks
CryptoPunks, en eski ve en ikonik NFT projelerinden biridir. 2017 yılında piyasaya sürülen CryptoPunks, 10.000 benzersiz, algoritmik olarak oluşturulmuş 8 bit piksel
sanat karakterinden oluşmaktadır.
Her CryptoPunk karakterinin farklı özellikleri ve nitelikleri vardır, bu da onları koleksiyoncular için çekici kılmaktadır. Projenin başarısı, yeni bir dijital sanat ve koleksiyon çağına zemin hazırlamıştır.
Bored Ape Yacht Club
The Bored Ape Yacht Club (BAYC), her biri farklı özelliklere sahip 10.000 benzersiz, elle çizilmiş çizgi film maymun karakterinden oluşan bir koleksiyondur.
Bu dijital sanat eserleri koleksiyon olarak hizmet eder ve sahiplerine özel etkinliklere ve sanal alanlara erişim sağlar. NFT’ler dijital sanat ile deneyimsel teklifler arasındaki çizgileri bulanıklaştırmaktadır.
Decentraland
Decentraland, Ethereum blok zinciri üzerine inşa edilmiş bir sanal gerçeklik (VR) platformudur. Kullanıcıların sanal arazi parçaları ve çeşitli oyun içi öğeler alıp satmasına olanak tanıyan, NFT’ler için merkezi olmayan bir pazara sahiptir. Decentraland, sanal emlak ve metaversenin ön saflarında yer almaktadır.
Neden NFT almalıyız?
Yatırımcıların NFT’lere dönüştürülen varlıkları satın almak için birçok nedeni vardır. Mesela; herkes NFT’lere yatırım yapabilir. Bir NFT’ye dönüştürülen varlık sahipliği, dünyanın herhangi bir yerindeki insanlar arasında daha kolay ve verimli bir şekilde aktarılabilir.
NFT mülkiyeti bir blok zinciri tarafından güvence altına alınmıştır. Sahipliği dijital olarak belirtmek için blockchain teknolojisini kullanmak, bir yatırımcının bir varlığın sahipliğini daha güvenli hale getirebilir.
Blockchain teknolojisi ayrıca varlıkların sahipliğini daha şeffaf hale getirebilir. NFT’ler aynı zamanda blockchain teknolojisi hakkında daha fazla bilgi edinmek için bir fırsattır. Yatırımcılar, tokenize edilmiş varlıklara küçük bir meblağ tahsis ederek portföylerini çeşitlendirirken blockchain hakkında daha bilgili hale gelebilirler.
Washington Teknoloji Endüstrisi Derneği Cascadia Blockchain Konseyi Başkanı Arry Yu, NFT alımı hakkında yaptığı bir açıklamada şöyle diyor:
“NFT’ler riskli çünkü gelecekleri belirsiz ve performanslarını değerlendirmek için henüz çok fazla geçmişimiz yok. NFT’ler çok yeni olduğundan, şimdilik denemek için küçük miktarlarda yatırım yapmaya değer olabilir.”
Yani NFT’lere yatırım yapmak büyük ölçüde kişisel bir karardır. Harcayacak paranız varsa, özellikle de bir parça sizin için anlam ifade ediyorsa, dikkate almaya değer olabilir. Ancak bir NFT’nin değerinin tamamen bir başkasının bunun için ödemeye istekli olduğuna bağlı olduğunu unutmayın.