MSCI Endeksi Nedir, Ne İşe Yarar, MSCI Türkiye Endeksi Nedir?

Küresel piyasaların yakından takip ettiği MSCI endeksinin ne olduğu pek çok kişi tarafından merak edilmektedir. Ekonomi ve finans haberlerinde adı sıklıkla geçen endeks, hem MSCI Dünya Endeksi hem de MSCI Türkiye Endeksi olarak karşımıza çıkmaktadır.

MSCI Türkiye Endeksi, kısaca yerel ve yabancı yatırımcılar için Türkiye ekonomisine yönelik bir nevi gösterge olarak kullanılırken MSCI Dünya Endeksi 11 sektörde 23 gelişmiş pazar ve 26 gelişmekte olan pazardan büyük ve orta büyüklükteki hisse senetlerini kapsayan göstergedir.

Şimdi MSCI Endeksi nedir, MSCI Türkiye Endeksi nedir, hisseleri nelerdir gibi soruları detaylarıyla ele alalım.

MSCI Endeksi Nedir?

Morgan Stanley Capital International (MSCI) endeksleri, ilk olarak 1968 yılında Capital International tarafından ABD dışındaki piyasalar için küresel sermayenin performansını ölçmek amacıyla tasarlanmıştır.

1986 yılında Morgan Stanley, endekslerin haklarını Capital International’dan lisansladı ve endeksleri Morgan Stanley Capital International (MSCI) endeksleri olarak markaladı.

1980’lere gelindiğinde MSCI endeksleri, FTSE, Citibank ve Standard & Poor’s‘a katılmadan önce ABD dışındaki temel referans endeksleriydi.

Dow Jones endeks fonlarını değişken ağırlıklandırmaya başladıktan sonra MSCI da onu takip etti.

2004 yılında MSCI, MSCI Barra’yı oluşturmak için Barra, Inc.’i satın aldı. 2007 ortalarında ana şirket Morgan Stanley, MSCI’yı elden çıkarmaya karar verdi.

Bunu, Kasım 2007’de azınlık hisselerinin ilk halka arzı izledi. MSCI ile Barra’nın birleşmesi, 2007’deki halka arz ile ayrılan ve MSCI hisse senedi göstergesi altında New York Menkul Kıymetler Borsası’nda (NYSE) işlem görmeye başlayan MSCI Barra adında yeni bir firmayla sonuçlandı.

Firma 2009 yılında tamamen bağımsız halka açık bir şirket haline geldi.

Merkezi New York City’de bulunan Amerikan finans şirketinin kendi açıklamasına göre MSCI, küresel yatırım topluluğu için kritik karar destek araçları ve hizmetlerinin lider sağlayıcısıdır.

“Araştırma, veri ve teknoloji alanındaki 50 yılı aşkın uzmanlığımızla, müşterilerimizin risk ve getiriye ilişkin temel etkenleri anlayıp analiz etmelerini ve güvenle daha etkili portföyler oluşturmalarını sağlıyoruz.” ifadelerini kullanmaktadır.

Müşterilerin, yatırım sürecini anlamak ve geliştirmek için MSCI’nın sektör lideri, araştırmayla geliştirilmiş çözümlerini kullandığını belirtmektedir.

MSCI, finansal piyasalara daha fazla şeffaflık getirmeye ve küresel ekonomileri yönlendirmek için inovasyonu kullanmaya çalıştığını savunmaktadır.

MSCI nedir sorusu, kurumsal yatırımcılara ve hedge fonlara hisse senedi endeksleri, portföy riski ve performans analitiği ve yönetişim araçları sağlayan bir yatırım araştırma firması olarak yanıtlanabilir. Ancak en çok kıyaslama endeksleriyle tanınır.

Söz konusu endeksler bugün MSCI Dünya Endeksi, MSCI ABD Endeksi, MSCI EACWI Endeksi, MSCI EAFE Endeksi, MSCI Gelişmekte Olan Piyasalar Endeksi, MSCI Türkiye Endeksi gibi farklı kriterler baz alınarak çeşitlendirilip geliştirilen endekslerdir.

Bugün MSCI, dünyanın dört bir yanındaki yatırımcılar tarafından küresel hisse senedi portföylerini geliştirmek ve kıyaslamak için kullanılan 160 binden fazla tutarlı ve karşılaştırılabilen bir çeşitlilik sunmaktadır.

MSCI endeksleri ayrıca borsada işlem gören fonlar ve yapılandırılmış ürünler gibi finansal ürünlere temel olarak lisanslanmaktadır.

MSCI Endeksi Ne İşe Yarar?

MSCI, yatırım sektörünü destekleyecek ve bilgilendirecek araçlar sağlar. Firma, müşterilerin farklı küresel pazarları analiz etmesine ve yatırım yapmasına yardımcı olacak araştırma, veri ve araçlar sunar.

Aynı zamanda farklı küresel piyasaları takip eden fonlar için referans olarak kullanılan hisse senedi endeksleriyle tanınır.

Gelişmekte olan, sınır, gelişmiş ve küresel pazarlar dahil olmak üzere küresel ekonominin farklı sektörlerini izleyen çok sayıda MSCI endeksiyle yatırımcılar tarafından takip edilir. Borsa nedir biliyor ya da öğrenmek istiyorsanız MSCI endekslerini de bilmelisiniz demektir.

MSCI Endeksi Nasıl Hesaplanır?

MSCI Hisse Endeksleri, Laspeyres’in ağırlıklı ortalama ve zincir bağlama yöntemleri birlikte kullanılarak hesaplanır.

MSCI ülke ve bölgesel hisse senedi endeksleri fiyat, brüt ve net getirilerin yanı sıra ABD doları cinsinden de “yerel para birimi” cinsinden hesaplanır.

ABD doları ve yerel para birimi endeksleri hesaplamalarındaki formüllerdeki tek fark, yerel para biriminin pay ve paydasında aynı döviz kurunun kullanılmasıdır, yani performansta kur değişiminin etkisi yoktur.

ABD doları hesaplamasında zaman değişkenli döviz kurları kullanılır.

Endeksler, Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) ülkelerinden etkilenen ve Cumartesi ve Pazar hesaplamalarının mevcut olduğu bazı endeksler hariç pazartesiden cumaya haftanın 5 günü hesaplanır.

MSCI Türkiye (Turkey) Endeksi Nedir?

MSCI Türkiye Endeksi, Türkiye pazarının büyük ve orta ölçekli segmentlerinin performansını ölçmek için tasarlanmıştır. Endeks, 18 bileşeniyle Türkiye’deki hisse senedi evreninin yaklaşık yüzde 85’ini kapsamaktadır.

MSCI Türkiye Yatırım Yapılabilir Piyasa Endeksi’nde olduğu gibi ilk 10 bileşen aynıdır.

Yani Ağustos 2023 itibarıyla endeksin ilk 10 bileşeni Tüpraş Türkiye Petrol Rafinerileri, Türk Hava Yolları, BİM, Koç Holding, Akbank, Türkiye İş Bankası, Şişecam, Turkcell, Sabancı Holding, Ford Otosan’dır.

Endeks, MSCI Küresel Yatırım Yapılabilir Endeksler Metodolojisi’ne (GIMI) dayanmaktadır. Bu, tüm piyasa kapitalizasyon büyüklüğü, sektör ve stil segmentleri ve kombinasyonları genelinde anlamlı küresel görüşlere ve bölgeler arası karşılaştırmalara olanak tanıyan endeks oluşturmaya yönelik kapsamlı ve tutarlı bir yaklaşımdır.

Aynı zamanda endeks likiditesine, yatırım yapılabilirliğine ve tekrarlanabilirliğine güçlü bir vurgu yaparak belirlenen ilgili yatırım fırsatının geniş kapsamını sağlamayı amaçlamaktadır.

MSCI Türkiye Endeksi’nde Yer Alan Hisseler Nelerdir?

MSCI Türkiye Endeksi’nde, Borsa İstanbul’da işlem gören 70 şirket bulunuyor. Endekste en yüksek paylar havacılık, banka, holding, otomotiv, kimya ve plastik, enerji, ilaç ve sağlık sektörleri olarak belirtiliyor.

MSCI’nın son güncellemesine göre 31 Ağustos 2023 itibarıyla Borsa İstanbul’da işlem gören 6 şirket endekse eklendi. Bunlar; Akfen Yenilenebilir Enerji (AKFYE), Alfa Solar Enerji (ALFAS), Bien Yapı Ürünleri (BIENY), Cw Enerji Mühendislik (CWENE), Europower Enerji (EUPWR), Reysaş Taşımacılık ve Lojistik (RYSAS) oldu.

Öte yandan İmaş Makina Sanayi (IMASM) endeksten çıkarıldı. Hisse senedi nasıl alınır biliyorsanız, MSCI endeksinden çıkarılmanın olumsuz bir durum olduğunu da biliyor olmalısınız.

MSCI Türkiye Endeksi’nde bulunan hisseler şöyle:

Küresel Piyasada En Çok İzlenen MSCI Endeksleri Nelerdir?

MSCI nedir, MSCI endeksi ne demek sorularının ardından küresel piyasalarda en çok izlenen MSCI endekslerini ele alalım.

Zaten MSCI belki de en çok farklı coğrafi alanlara ve küçük büyük, orta büyük ve büyük büyük gibi hisse senedi türlerine odaklanan hisse senedi endeksleriyle tanınmaktadır.

MSCI World Index (MSCI Dünya Endeksi)

MSCI Endeksi denildiğinde akla ilk gelen MSCI World isimli endekstir.

23 gelişmiş ülkedeki büyük ve orta ölçekli şirketlerin performansını izleyen, yaygın olarak takip edilen bir küresel borsa endeksidir.

Endeks, MSCI tanımına göre dünyadaki tüm gelişmiş piyasaların hisse senetlerinin koleksiyonunu içermektedir. Ancak gelişmekte olan ve sınır ekonomilerinin hisse senetlerini hariç tuttuğu için adının aksine dünyayı kapsamamaktadır.

MSCI Tüm Ülkeler Dünya Endeksi (ACWI)

Bunun yerine ilgili bir endeks olan MSCI Tüm Ülkeler Dünya Endeksi (ACWI), hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeleri kapsamaktadır.

23 gelişmiş piyasa ve 24 yükselen piyasa ülkesinde büyük ve orta ölçekli şirketlerin hisse senetlerinden oluşmaktadır.

2934 bileşenle endeks, küresel yatırım yapılabilir özsermaye fırsat setinin yaklaşık yüzde 85’ini kapsar. Fon yöneticileri, MSCI ACWI’yi varlık tahsisi için bir kılavuz ve küresel hisse senedi fonlarının performansı için bir kıyaslama noktası olarak kullanır.

Endeks aynı zamanda borsada işlem gören fonlar (ETF’ler) gibi yatırım ürünlerinin oluşturulmasında da temel olarak kullanılır.

Gelişmiş ülkeler Avustralya, Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Hong Kong, İrlanda, İsrail, İtalya, Japonya, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, Singapur, İspanya, İsveç, İsviçre, İngiltere ve ABD’yi içerir.

Gelişmekte olan ülkeler arasında ise Türkiye, Brezilya, Şili, Çin, Kolombiya, Çek Cumhuriyeti, Mısır, Yunanistan, Macaristan, Hindistan, Endonezya, Kore, Kuveyt, Malezya, Meksika, Peru, Filipinler, Polonya, Katar, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Tayvan, Tayland ve Birleşik Arap Emirlikleri vardır.

Türkiye’nin de dahil edildiği MSCI ACWI Endeksi 01 Ocak 2001’de piyasaya sürülmüştür.

31 Ağustos 2023 itibarıyla MSCI ACWI’nin yüzde 62,65’ini ABD, yüzde 5,49’unu Japonya, yüzde 3,53’ünü Birleşik Krallık, yüzde 3,09’unu Çin, yüzde 2,9’unu Fransa ve yüzde 22,66’sını diğerleri oluşturmaktadır.

Aynı tarihli verilere göre endekste piyasa değeri en büyük ilk şirketler sırasıyla Apple, Microsoft, Amazon, Nvidia, Alphabet, Tesla, Meta, Berkshire, Exxon’dur.

MSCI Gelişmekte Olan Piyasalar Endeksi (MSCIEF)

MSCI Gelişmekte Olan Piyasalar Endeksi (MSCIEF) ise 24 gelişmekte olan piyasa ülkesinde büyük ve orta büyüklükteki şirketleri kapsamaktadır.

Ağustos 2023 itibarıyla 1.421 bileşenle endeks, her ülkedeki halka açık olarak düzeltilmiş piyasa değerinin yaklaşık yüzde 85’ini kapsar.

Endeksteki ülkelerin paylarına bakıldığında Çin yüzde 29,79 Tayvan yüzde 15,02 Hindistan yüzde 14,86 Güney Kore yüzde 12,23, Brezilya yüzde 5,32 diğer ülkeler yüzde 22,78’e para sahiptir.

Piyasa değeri en büyük ilk 10 şirket sırasıyla Taiwan Semiconductor Manufacturing Company, Tencent Holdings, Samsung Electronics, Alibaba, Reliance Industries, Meituan, ICICI Bank, Infosys, HDFC Bank olarak belirtilmektedir.

MSCI Sınır Piyasaları Endeksi (Frontier Markets Index)

MSCI diğer 31 piyasayı içeren bir Frontier Markets (Sınır Piyasalar) endeksi de üretmektedir.

Frontier Market Index, gelişmekte olan piyasalara göre daha değişken ve öngörülemez olduğu düşünülen ülkelerdeki piyasaları izlemek için kullanılır.

Bu endeks Orta Doğu, Afrika, Güney Amerika ve Avrupa’daki 28 pazara odaklanır. Bu endekste hisse senetlerinin yer aldığı sınır bölgelerinden bazıları Vietnam, Fas, İzlanda, Romanya ve Bahreyn’dir.

Sınır piyasaları, büyüme için bolca alana sahip olduklarından yatırımcılar için kârlı olabilir.

Bununla birlikte, yoğun bir şekilde ticareti yapılmaz. Bu da bir ülkenin ekonomisinin küresel veya yerel değişiklikler nedeniyle bir gerileme yaşaması durumunda satılmalarını zorlaştırabilir.

MSCI EAFE Endeksi

EAFE, Avrupa, Avustralasya ve Uzak Doğu’nun kısaltmasıdır. Bu, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri dışındaki 21 gelişmiş pazar ülkesinden büyük ve orta ölçekli 826 hisseleri listeler. Dahil olduğu ülkelerin her birinde piyasa kapitalizasyonunun yaklaşık yüzde 85’ini kapsamaktadır.

Endeks, endekse bağlı finansal ürünler için bir referans noktası ve temel olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır.

Çoklu borsa yatırım fonları, MSCI EAFE Endeksi’ni temel alır ve ICE Futures Europe, ICE Futures US ve Chicago Board Options Exchange (CBOE), bu Endeks’te vadeli işlem sözleşmelerini listeleme lisansına sahiptir.

EAFE ülkeleri oldukça istikrarlı kabul edilir. Yaygın olarak alınıp satılıyorlar ve ekonomik sıkıntı zamanlarında bile hem satın almayı hem de satmayı kolaylaştırırlar.

MSCI Türkiye Yatırım Yapılabilir Piyasa Endeksi (IMI)

MSCI Türkiye IMI Endeksi, Türkiye pazarının büyük, orta ve küçük sermaye segmentlerinin performansını ölçmek için tasarlanmıştır.

68 bileşenden oluşan endeks, Türkiye’deki halka açık şirketlerin piyasa değerinin yaklaşık yüzde 99’unu kapsar.

Ağustos 2023 itibarıyla endeksin ilk 10 bileşeni Tüpraş Türkiye Petrol Rafinerileri, Türk Hava Yolları, BİM, Koç Holding, Akbank, Türkiye İş Bankası, Şişecam, Turkcell, Sabancı Holding, Ford Otosan olarak belirtilmektedir.

MSCI Endeksinin Faydaları Nelerdir?

MSCI Endeksi küresel yatırım kararlarının şekillenmesinde önemli bir rol oynar. Birçok yatırım fonu, borsada işlem gören fonlar (ETF’ler) ve türev ürünler MSCI endekslerine dayalıdır veya bunlarla karşılaştırılmaktadır.

Belirli bir piyasanın veya hisse senedinin MSCI endeksine dahil edilmesi veya hariç tutulması, kurumsal ve bireysel yatırımcılar tarafından yatırımların tahsisini etkilediği için sermaye akışları üzerinde önemli etkilere sahip olabilir.

Dolayısıyla MSCI endeksleri, küresel hisse senedi piyasalarına girmek isteyen yatırımcılar için canlı piyasa verileri gibi hayati bir araç işlevindedir. Geniş kapsamı, şeffaf metodolojisi ve yatırım akışları üzerindeki önemli etkisi ile MSCI endeksleri, piyasa katılımcılarına değerli bilgiler ve kıyaslamalar sağlar.

Küresel finans piyasaları gelişmeye devam ettikçe, uluslararası yatırımın karmaşık dünyasında yatırımcılar için önemli bir referans noktası olmayı sürdürecek gibi görünmektedir.