İnovasyon Nedir, Örnekleri ve Çeşitleri Nelerdir?

Son dönemlerde sıklıkla duyduğumuz kelimeler arasında yer alan inovasyon, basitçe yenilik demektir.

Yeni ve değişik bir şey yapmak anlamındaki Latince inovare kökünden türetilen kelime için Türk Dil Kurumu’na baktığımızda ise karşımıza yenileşim tanımı çıkmaktadır.

Hatta 2001-2012 tarihleri arasında TDK Başkanlığı yapan Şükrü Halûk Akalın, 2011’deki bir açıklamasında yabancı kökenli kelimelerin kullanımını eleştirerek “inovasyon değil yenileşme” demiştir.

Yine de günümüzde sıklıkla duyduğumuz inovasyonun Türkçe karşılığı değil, kelimenin kendisi olmaktadır. Dolayısıyla hakkında bilgi edinilmek isteyen ifadeler arasında yer alır. İnovasyonun yanı sıra inovasyon örnekleri ve çeşitleri de bugünün en merak edilen ifadeleri arasındadır.

İnovasyon Nedir?

Verilebilecek en basit ve en kısa tanıma baktığımızda, “yenilik, yenilikçilik” ifadelerini görürüz.

Hem bir sürecin yenilenmesini hem de ortaya çıkan sonucu ifade eden terim, buluştan ziyade halihazırda olan bir ürünün üzerine yeni özellikler katmak olarak da nitelendirilebilir. Diğer bir ifadeyle bilim ve teknolojinin, ekonomik ve toplumsal faydalar sağlayacak şekilde yenilenmesine denilmektedir.

Yaratıcılık ile karıştırılabilen inovasyon terimi, yeni fikirlerin ticari bir yarara dönüştürülmesi sürecidir. Tanım konusunda uluslararası düzeyde kabul gören kaynakların başında, OECD ile Eurostat’ın birlikte yayınladığı Oslo Kılavuzu’nun şu ifadesinin geldiği söylenmektedir:

İnovasyon süreci iki aşamadan oluşurken, yeni ve yaratıcı fikirlerin ortaya çıkması ilk basamak, bu fikirlerin ticarileştirilmesi yani ürün, metot ya da hizmetlere dönüştürülmesi ikinci basamak olarak belirtilmektedir.

Sonuçta inovasyon nedir sorusuna verilen cevaplar, mantık aynı olsa da değişkenlik göstermektedir. Çünkü burada somut olmayan bir soru için somut cevaplar aranmaktadır. Önde gelen insanlar ve kurumların tanımları değişir çünkü farklı şeyler kastedilebilir.

Örneğin 2007 tarihli bir Economist makalesinde, Goldman Sachs’tan Richard Lyons inovasyonu değer yaratan yeni düşünce olarak tanımlamış. Aynı makalede OECD’nin inovasyonun yeni ürünler, iş süreçleri, zenginlik veya sosyal refah yaratan organik değişimler olarak tanımlanabileceğini söylediğini görüyoruz.

ABD’li yönetim danışmanı, eğitimci ve yazar Peter Drucker ise Wikipedia’ya göre inovasyonu performansın yeni bir boyutunu yaratan değişim olarak tanımlanıyor.

Steve Jobs yenilik hakkında şöyle diyor:

200-2017 arasında ABD’nin başkanlık koltuğunda oturan Barack Obama’nın yorumu ise şöyle;

Kısacası yeniliğin tanımı için yeni bir şey yeterli değildir ki yeni bir şeyin yeni bir değerinin olmadığı birçok durum vardır. Yararsız ve değeri olmayan birçok yeni veya yeni şey yaratabilecekken onun inovasyon olması için değer yaratması gerekmektedir.

Hayatı kolaylaştırma amacı taşıyan inovasyon, bugün hem devletler hem de şirketlerin benimseyip odaklandıkları bir kavram olarak ortaya çıkarken inovasyon örneklerinin hepsi radikal olmak zorunda değildir.

Mesela horlamayı engelleyen akıllı yastıklar, bakterileri öldüren çarşaflar, vücut ısısıyla çalışan saatler, pizza yapan robotlar ve dahası örnekler kapsamında değerlendirilebilir. Ya da bir firmanın kırışmayıp ütü gerektirmeyen kumaş üretip satması da bir inovasyondur.

Benzer şekilde hastanelerin hastaların tahlil sonuçlarını veya reçetelerini internetten görebilmeleri de bir örnektir.

İnovasyon Örnekleri

İnovasyon ve inovasyon örnekleri günümüzün en çok kullanılan ifadeleri arasında yer aldığından, bunları ayrı başlıklar altından incelemek istedik. Ve inovasyonun tanımını incelediğimize göre aşağıda hem bilgi edinmek hem çağın yeniliklerinden haberdar olmak hem de inovasyon konusunda kendini geliştirmek isteyenlerin dikkatini çeken örneklere yer verdik.

1. LG-TROMM Styler

LG tarafından tanıtılan ürün, kullanıcıların giysilerine odaklı hareket ediyor. Firmanın yıllarca süren AR-Ge çalışmaları sonucunda üretilen TROMM Styler, asılı giysileri sallayarak üzerindeki tozları en aza indirgiyor ve kırışıklıkları azaltıyor. Verilen buhar giysileri sterilize ederken ürünün kurutma özelliği de bulunuyor. Ayrıca ayna işlevi de görüyor.

2. iRobot Scooba 230

Roomba robot süpürgelerin yapımcısı iRobot’un Scooba 230 isimli yer yıkama robotu, banyo armatürlerinin etrafındaki dar alanlara sığacak şekilde tasarlanmış. Küçük boyutuyla dikkat çeken robot, zeminleri yıkayan, ovalayan ve silip süpüren 3 aşamalı bir temizleme sistemine sahip.

3. Amazon Web Services-Dahili Teknolojiyi Üçüncü Partilere Açma

Amazon Web Services ilk olarak 2006’da başlatıldığında, bulut bilişim pazarını etkin bir şekilde piyasaya sürdü. Dış şirketlere web sayfalarını barındırma izni vermek dışında kendi dunucu ağlarını oluşturma maliyetinin çok altında kod ve hesaplama çalıştırma olanağı tanıdı.

O zamandan beri Amazon, kendi hizmetleri için kullanacağı yapay zeka, görüntü tanıma, makine öğrenimi ve doğal dil işleme gibi yeni teknolojileri geliştirmeye devam etti ve sonra bu teknolojileri müşterilerinin kullanımına sundu.

4. Airbnb’nin Deneyimleri

İnsanların başkalarına kalacak yer satmasını sağlamak üzerine kurulan Airbnb’nin Experiences (Deneyimler) isimli hizmeti bir inovasyon örneği. Girişim şu anda Deneyimler isimli hizmeti aracılığıyla kullanıcılarına yeni fırsatlar sunuyor.

5. Fortnite

2019’de geliştiricisine en çok para kazandıran oyunlardan olan Fortnite’ın özelleştirmek için ödeme yapma özelliği de inovasyon örneği. Nitekim Fortnite ilerleme için tamamen ücretsiz olsa da kullanıcılar istedikleri takdirde karakterlerini kişiselleştirmek için harekete geçebiliyorlar.

6. Ford ve Volkswagen – Otonom Arabaların Geliştirilmesi

Dünyanın en büyük otomobil üreticilerinden ikisi olan Ford ve Volkswagen, 2019’da otonom arabalar ve elektrikli araçlar için teknoloji geliştirmek amacıyla ortaklık ilan ettiler.

ARGO adı verilen orta girişimle iki firma bir yandan rekabet ürünü yüksek ürünler geliştirirken diğer yandan Ar-Ge harcamalarını daha fazla araca yayabilecekti.

7. Microsoft-Rakip Platformlarda Lansman

Satya Nadella, liderliği devraldığından bu yana şirketin inovasyon yapısını değiştirdi. Microsoft daha önce rakip ürünleri ortadan kaldırmaya çalışan ve müşterilerini şirketin ekosisteminde tutmaya çalışan bir şirket iken Nadella zihniyeti bir hizmet şirketine kaydırdı.

Sonuç olarak, Office 365 gibi ürünler artık herhangi bir web tarayıcısında ve daha önce rakip olarak görülen Google’ın Android ve Apple’ın IOS’unda yer almaya başladı.

8. LG’nin Gazete Gibi Yuvarlanabilen Ekranı

Elektronik şirketi LG, gazete gibi yuvarlanacak kadar esnek yeni bir ekran türü tanıttı. Bu ürün, taşınabilirlik sorununu çözdüğü için en açık inovasyon örneklerinden biri.

9. J.Crew’in Takım Elbisesi

New York merkezli J.Crew’in The Ludlow Traveller isimli takımı da verilebilecek bir inovasyon örneği. Nitekim ürün takım elbisenizde kırışıklık olmaması ve her zaman yeni ütülenmiş görünmesini sağlayan dalgalanmaya dayanıklı teknoloji ile yapılmış ki bu da ürüne büyük bir değer katıyor.

10. Ecoupled-Kablosuz Şarj Teknolojisi

Tüketici etkinliği fuarı CES’te dizüstü bilgisayarlardan elektrikli araçlara fiziksel temas olmadan her şeyi şarj etmek için manyetik bir indüksiyon sistemi sundu. Teknoloji şu anda yüzde 98 verimliliğe sahip.

11. Silic-Kendi Kendini Temizleyen Tişört

Herhangi bir sıvıyı geri püskürtme özelliğine sahip olan tişört de inovasyon örnekleri arasında yer alıyor. 20 yaşında genç bir tasarımcı olan Aamir Patel tarafından geliştirilen ürün, su bazlı maddeleri emmemesiyle dikkat çekiyor.

12. Red Dot-Havayı Temizleyebilen Bisiklet

Sürücünün pedalları çevirmesi durumunda oksijen yaratarak havayı temizleyebilen bisiklet konsepti de sayısız inovasyon örnekleri arasında. Red Dot tasarım yarışmasını kazanan bisiklet konsepti üzerinde hala geliştirme çalışmaları yürütülüyor.

13. USB ile Şarj Edilebilir Piller

USB ile şarj edilebilen piller de inovasyon ürünleri arasında. Özellikle sık seyahat edenlere hitap eden bu ürüne ilgi yoğun.

14. Birbirine Karışmayan Kulaklık

Birbirine geçen ve çözümü dakikalarca süren kulaklıklar da eşsiz bir inovasyon örneği olarak belirtiliyor.

15. Çocuklara Özel MR

Yetişkinlerin bile rahatsızlık duyduğu MR cihazının çocuklar için ayrı bir eziyet olduğunu fark eden bir tasarımcı, miniklere özel cihaz ile onların daha rahat ve konforlu olmalarını sağlamış. GE Healtcare tarafından kullanılan MR cihazı ile çocuklar taramalarını daha sağlıklı yaptırabiliyor.

16. Microsoft-Dokunmatik Fare

Apple’ın faresinin bir kopyası gibi görünse de HP gibi kopyalama yapmayan Microsoft’un ürünü çok beğenildi. Tasarım, parmak hareketlerine yanıt veren dokunmaya duyarlı noktalara sahip.

17. Elektrik Üreten Güneş Panjurları

Girişimci Yevgen Erik tarafından üretilen panjurlar, güneş enerjisi sayesinde elektrik ihtiyacının karşılanmasını sağlıyor.

18. Huawei-Ünlülerin Desteğinden Yararlanmak

Son dönemin en popüler akıllı telefon üreticilerinden biri haline gelen Huawei de pek çok farklı inovasyon örneğine sahip.

Batı pazarlarında profilini yükseltmek için Scarlett Johanssen, Lionel Messi, Henry Cavill ve Gal Gadot gibi ünlülere yatırım yapması da bunun bir örneği. Bu ilk yatırım, marka bilinirliğini artırarak şirketi özellik ve işlevsellik konusunda daha fazla pazarlama aşamasına yükseltti.

19. Perpetual Guardian-Dört Günlük Çalışma Haftası

Yeni Zelanda’daki küçük finansal danışmanlık şirketi, görevini yaptığı sürece personeline her hafta ek bir izin günü vererek dört günlük bir çalışma haftasına geçmeyi denedi. Sonuç olarak insanların aynı sonuçları elde etmek için çalışma ritimlerini ayarladıklarını ve daha mutlu çalışanlar olduklarını gördü.

20. Gözlüklü Şemsiye

Yağmur, güneş ya da kardan korunmak için yanımıza şemsiye aldığımızda önümüzü görmekte zorluk yaşıyoruz. Fakat geliştirilen bu gözlüklü şemsiyeleri kullananlar, inovasyonun nimetlerinden faydalanarak böyle bir zorluk yaşamıyorlar.

21. Tekrar Kullanılabilir Kulak Temizleyicisi

Tekrar kullanılabilir kulak temizleyicisi Eeears, eski tarz pamuklu kulak temizleyicilerin yerini almaya çalışıyor. İnovatif ürün, hipoalerjenik tıbbi silikondan yapılmış olmasıyla dikkat çekiyor.

22. Gravity Battaniye

Gravity battaniyeleri, sarılma gibi tutulma hissini simüle ediyor. Sinir sistemini rahatlatmak için ağırlık gücünü kullanan ürün, derin dokunma basıncı uyarımı isimli metoddan faydalanıyor. Battaniye, kilit basınç noktalarını canlandırdığından daha hızlı ve daha derin bir uyku sağlanıyor. Vücut ağırlığınızın yaklaşık %10’u olacak şekilde tasarlanmış lüks, terapötik ağırlıklı bir battaniye olarak tanımlanıyor.

23. Mizu Akıllı Havlu

Mizu Home tarafından geliştirilen havlular ise kurumayan, kötü kokan ve hapşırmaya neden olan havlulardan kurtulma fırsatı sunuyor. Bakterileri önleme özelliği ile dikkat çeken havlular, kir biriktiğinde renk değiştiren doğal gümüş fiberlerle sunuluyor.

24. Elektrikli Bisikletler için ABS Fren

Bosch tarafından geliştirilen sistemle elektrikli bisikletlerdeki kazalarda yüzde 25 oranında azalma görüldüğü belirtiliyor.

25. WeWork

Diğer şirketlerin sabit varlıklarından yararlanan WeWork de inovasyon örnekleri arasında. WeWork’in iş modeli, girişimciler ve şirketler için uygun fiyatlı ofis kiraları sağlamak, ortak çalışma alanları sunarak birçok kiracıyı aynı alana sığdırmaktır.

26. Lush Cosmetics

Lush Cosmetics, ambalajsız kozmetik ürünlerini ölçeklendirmede öncülük yaptı. Şampuan ve sabunlar gibi ambalajsız ürünleriyle inovasyon örneği oluşturdu.

27. Meituan Dianping

Fast Company tarafından 2019’un en yenilikçi şirketi seçilen Meituan Dianping, Çinli tüketicilere çeşitli hizmetler sunan platformuyla dikkat çekiyor. Süper uygulama olarak bilinen uygulama, küçük ve büyük tüccardan yiyecek dağıtımı, seyahat, sinema biletleri ve daha fazlası için rezervasyon ve ödeme yapmak amacıyla kullanılabiliyor.

28. Dollar Shave Club

Her bir tıraş bıçağı grubunun maliyetini düşürerek ve bıçaklarını müşterilerine kapılarına otomatik teslim ve abonelik hizmetiyle sunarak dikkat çekti.

29. Zipline

Bildiğiniz gibi hastane ortamlarında taze kan bulmak, ölüm kalım meselesi olabiliyor. Maalesef çoğu Sahra Altı Afrika ülkesi, hastaneler veya depo yerleri arasında hızla kan iletmeye uygun yol altyapısına sahip değil.

Bu nedenle Zipline, Ruanda ve Gana’daki hastanelerin merkezi bir işlem alanından taze kan sipariş edebileceği ve geleneksel taşımacılığın kullandığı saatler veya günler yerine ortalama 15 dakika içinde alabileceği basit, güvenilir bir drone ağı geliştirdi.

30. 3D Yazıcılar

3D yazıcı endüstrisi, tüketicilerin basit araçları ve parçaları alma şeklini yavaşça değiştirmeye başlıyor. Ticari ortamlarda, bu aynı zamanda şirketlerin yeni fikirleri ve tasarımları günler ya da haftalar yerine saatler içinde yapmalarını sağlıyor.

İnovasyon Çeşitleri

İnovasyonun tanımı gibi türleri de farklı kaynaklar tarafından farklı şekillerde ele alınmıştır.

Mesela; Oslo Kılavuzu’ndaki çeşitler, ürün inovasyonu, süreç inovasyonu, pazarlama inovasyonu ve organizasyonel inovasyon olarak belirtmiştir.

Pazarlama İnovasyonu

Ürün veya hizmetlerin daha çok değer yaratabilmesi için yapılan inovasyonlardır. Örneğin bir ürünün ambalajının tasarımını daha dikkat çekici hale getirmek pazarlama inovasyonudur.

Aynı şekilde bir işletmenin ürünlerini sadece fiziksel mağazasından değil online olarak satışa çıkarması da örnek olarak gösterilebilir.

Ürün İnovasyonu

Var olan bir ürünün daha etkin hale getirilmesi için yapılan inovasyonu ifade eder.

Ürünün diğerlerinden farklı olarak geliştirilmesi ve değer yaratması gerekmektedir. Bir akıllı saatin vücut ısısıyla çalışır şekilde piyasaya sunulması, ürün inovasyonuna örnektir.

Hizmet İnovasyonu

Bir işletmenin ya da kurumun, yeni, farklı ve değer yaratan bir hizmet sunması olarak tanımlanabilir.

Daha önce sunulan bir hizmetin üzerine yeni değerler eklenerek sunulduğu bu türe örnek olarak hastanelerin tahlil sonuçlarını hastalarına online vermesi gösterilebilir. Ya da bir pizzacının müşterilerine robotlarla hizmet etmesi de örnektir.

Organizasyonel İnovasyon

Şirketlerin ve organizasyonların yapısal, yönetimsel ve iç-dış ilişkilerinde yapılan, var olanın iyileştirilmesi ve yenilenmesi olarak tanımlanmaktadır.

Kurumun hem iç hem de dış dünyayla olan ilişkilerinde geliştirmeye yönelik yenilikçi yaklaşımları ifade eden organizasyonel inovasyona örnek, Japonların geliştirdiği Kaizen isimli “sürekli iyileştirme” metodudur.

Kurum kültürü olarak benimsenen bu metot kapsamında sonuçların iyi olması için süreç iyileştirilir. Dünya devi Google’ın akıl almaz özelliklere sahip ofisleri de örnekler arasındadır.

Öyle ki Google’ın Zürih Ofisi özellikleri sayesinde çalışanlarını motive etmekte, onların daha yaratıcı fikirler üretip şirket inovasyonuna daha etkin katkı yapmasını sağlamaktadır.

SONUÇ OLARAK; inovasyon birkaç kelimeye sığmayacak kadar geniş bir kavramdır. İşin özü, bu terimle hayatımızın hemen her alanında karşılaşıyoruz ki zaten inovasyon, pek çok kişiye göre sürdürülebilir bir gelecek için şart.