Hedging Nedir? Hedge İşlemi Nasıl Yapılır?

Finans piyasalarda sıklıkla karşılaşılan temel terimlerin içerisinde yer alan hedging, yatırımcılar için önemli bir konudur. Yabancı kökenli kelimenin finansal olarak Türkçe karşılığı zarara karşı korunma işlemidir. Spot ve türev piyasalarda uygulanan bu yöntem sayesinde zarar etmekten kurtulabilirsiniz. Fakat bunun için gerçekten de işlem yapacağınız piyasayı çok iyi bilmelisiniz. Yatırım enstrümanlarının fiyat eğilimlerini doğru olarak tahmin etmelisiniz. Aksi halde yapmış olduğunuz hedging yöntemi işe yaramayacaktır.

Hedging yönteminde yatırım yapılan araca tersi yönde pozisyon oluşturulur. Örneğin, EUR/USD paritesine alım emri verdiniz; fakat yaptığınız analizler sonucu eğilim yönünün aksi istikamete gideceğini düşünüyorsunuz. Pozisyonunu kapatmak yerine hedge yöntemini kullanırsınız ve tam tersi pozisyon oluşturursunuz. Sadece yatırımcılar tarafından değil, tüccarlar, finansal kurumlar, mal üretenler, fon yöneticileri tarafından da tercih edilen işlemlerdir.

Şimdi; hedging nedir, nasıl yapılır gelin hep birlikte inceleyelim:

Hedging Nedir?

Riskten korunma anlamına gelen hedging, her yatırımcının bilmesi gereken faydalı bir yatırım yöntemidir. Hedge ve hedging işlemi, kayıpların minimum düzeye indirilmesi için uygulanan stratejilerdir. Sadece yatırımcılar tarafından diğer fon yöneticileri ve ithalat-ihracat yapan tüccarlar tarafından sıklıkla kullanılır.

Hedging, bir finansal enstrümanda mevcut pozisyona karşılık zıt bir pozisyon alınarak yatırımda söz konusu olabilecek kayıpların azaltılması prensibine dayalıdır. Hiçbir zaman riskleri ve kayıpları ortadan kaldırmaz. Ancak büyük bir risk ve zararın önüne geçilebilir.

Yatırımcıların kendilerini zarardan koruma amaçlı olarak yaptıkları hedge işlemleri bütün türev araçlar üzerinde uygulanabilmektedir. Genellikle pariteler üzerinde hedgeleme yapılır. Çünkü döviz çiftlerinin anlık olarak destek ve direnç seviyelerini kırmaları, fiyat tahminleri konusunda yanılmalara sebep olabilmektedir. Özellikle yüksek işlem hacmine sahip olan forex piyasasında riskten korunmak için bu yöntem kullanılır. Açılan pozisyonun tam tersi açılır. Sonuçta spread farklarına bakarak kar mı zarar mı edildiği anlaşılır.

Pozisyonunuz zarar yönünde gidiyorsa ya işleminizi sonlandırarak kaybettiğiniz miktarı kabullenirsiniz ya da hedge yönteminden faydalanarak düşüş hareketlerinden kazanç sağlayabilirsiniz. Hedge sayesinde kısmi olarak pozisyonunuzu kapatmış olursunuz.

Şöyle düşünün; 1 lot ile alım yönünde işlem açtınız, fakat fiyatların değişimi aksi yönde ilerledi. Zarardan kurtulmak için yapmanız gereken aynı lot miktarında ters yönde işlem açmaktır. Lot nedir, nasıl hesaplanır sorusunun yanıtını öğrenmek için tıklayın. Böylelikle kur farkları eşitlenerek zarar önlenmiş olur. Fakat pozisyonun düşüşten yükselişe geçmesi zarar edilmesi anlamına gelir. Bu nedenle tahminlerinizin doğru olması son derece önemlidir.

Hedge genellikle vadeli işlem sözleşmeleri üzerinde yapılır. Herhangi bir olumsuz fiyat hareketine karşı portföyü dengelemek için piyasanın veya finansal araçların stratejik olarak kullanılmasıdır.

Hedge İşlemi Nasıl Yapılır?

Hedging, çoğu yatırımcının kullandığı basit bir yöntemdir. Bu anlamda piyasadaki risklerin kontrol altına alınması gerekir. Bu yüzden piyasayı etkileyen unsurlar bilinmelidir. Kur farkından doğan eşitsizliği eşitlemek adına yatırım yapılan aracın zıt yönde pozisyon açılması, hedging işlemidir. Genellikle aynı lot büyüklüğünde işlem açılır. Fakat daha düşük seviyelerde lot oluşturabilirsiniz. Spot piyasada alınan bir pozisyona karşılık vadeli piyasada da pozisyon alınarak hedge yapılması en çok karşılaşılan yöntemdir.

Bu bilgiler ışığında hedge işlemi nasıl yapılır diye baktığımızda şu sonuca varırız: Aynı veya benzer malları eşit miktara bölüp, iki farklı piyasada aynı anda pozisyon açarak riskleri azaltma işlemi.

Hedging, zararı önlemezken sadece boyutunu azaltır. Hedging teknikleri genellikler türev piyasalarda kullanılan finansal araçlar üzerinden gerçekleştirilir. En yaygın kullanılanları ise vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleridir.

Forex piyasasında yatırımlar anlık fiyatlar üzerinden gerçekleştirildiği için yatırımcıların çoğu pozisyonunu ertesi güne taşımaz. Bu nedenle hedge yapmak yerine limitli emir türlerinden faydalanmayı tercih ederler. Bu türler sayesinde yatırımcı mevcut oluşturmuş olduğu pozisyonda kar ve zarar miktarını sınırlandırmaktadır. Böylece fiyatların anlık olarak değişmesi tehlike yaratmamaktadır.

Hedge işlemleri bir nevi zarar etmemek, riskleri dengelemek amacıyla yapılır. Daha çok yatırımcılar, kesin gözüyle bakmadıkları pozisyonlara hedge yapar. Mantık basittir. Oluşturulan pozisyonunun büyüklüğü, miktarı, kalitesi kadar aynı kalitede ters yönlü işlem açılır. Böylece pozisyonun stop out olması önlenir ve olası olumsuz durumlarda yüksek miktarda zarar edilmesinin önüne geçilir.

Hedge işlemine basit bir örnek vermek gerekirse; ABC hissesinin yükseleceğini düşünerek alım yaptınız. Ancak düşüş ihtimali de her daim vardır. Bu duruma fiyatın düşeceğine yönelik bir satım opsiyonu alabilirsiniz. Bu sayede hisse senedi yükselmek yerine düşüşe geçerse bundan kazanç sağlama fırsatı yakalarsınız. Bu yöntem, hedging stratejileri arasında en etkili ve sık kullanılan yöntemdir.

Hedge işlemi aynı varlıkta farklı pozisyonların alınmasıyla yapılabileceği gibi birbiri ile ters korelasyona sahip enstrümanlar arasında da yapılabilir. Örneğin; dolar yükselirken altının düşeceğine yönelik pozisyon alınabilir.

Hedging Stratejileri Nelerdir?

Hedge işleminde aslında belli bir strateji bulunmaz. Ancak yatırımcının portföyünü risklerden korumak için kullanacağı mevcut en iyi seçeneklerin her biri hedging stratejisi olarak kabul edilir. Bunun için önünüzdeki koşulların artılarını ve eksilerini değerlendirebilecek bilgiye sahip olmalısınız.

Şimdi en sık kullanılan hedging stratejileri hangileri göz atalım:

Güvenli Liman Stratejisi: Genellikle altın ve doların zıt yönlü hareket etmiş olduğunu duymuşsunuz. Aslında bu durum, altının güvenli liman olmasından kaynaklıdır ve her zaman dolar ile ters korelasyona sahip değildir. Altın ile dolar ilişkisi hakkında bilgiler verdiğimiz yazımıza göz atın. Hedging stratejisi olarak dolarda yükseliş bekliyorsanız altında satım pozisyonu alarak hem kazancınızı artırabilir hem de riskleri azaltabilirsiniz.

Doğrudan Riskten Korunma: Aynı anda tek bir enstrüman üzerinde karşıt pozisyonların açılmasıdır. Yani ABC hisse senedinin yükseleceği beklentisiyle alım yaptığınızda, VİOP üzerinden ABC hissesine dayalı vadeli işlem sözleşmesinde satım pozisyonu almanızdır. Bu en basit riskten korunma tekniğidir.

İkili Alım Satım: Fiyatı yükselen enstrüman üzerinde bir pozisyon, fiyatı düşen enstrüman üzerinde bir pozisyon alınan stratejidir. İki pozisyon almayı içeren bir stratejidir. Ancak iki farklı varlık üzerinden işlem yapılmaktadır.

Hedge işlemi riskleri sınırlandırma özelliğiyle ön plana çıkmaktadır. Doğru stratejiler kullanarak zararlarınızı minimum düzeyde tutabilirsiniz. Birçok farklı türde opsiyon ve vadeli işlem sözleşmesi bulunduğu için hisse senedinden emtiaya kadar çok sayıda enstrümanda hedging yapılabilir. Buna karşın hedging yapmanın bir maliyeti vardır. Bu nedenle hedge yapmadan önce potansiyel maliyeti ve yapılacak işlemin bunu karşılayıp karşılamadığı hesaplanmalıdır.