Altın, eski çağlardan bu yana insanoğlunun hayatında yer alan en değerli metallerden biri olmuştur. Mücevher, takas aracı ve değer deposu niteliklerinin yanı sıra inşaattan ilaca birçok endüstride kullanılmaktadır.
Kıtlığı ve yüksek değeri nedeniyle pek çok kişi, gerçek altın nasıl anlaşılır öğrenmek istemektedir. Çünkü mevcut şartlarda, gerçek altına çok benzeyen ama gerçekte olmayan alaşımlar da rahatlıkla üretilebilmektedir.
Bu durum pek çok kişinin hatta kurum ya da ülkelerin sahte altın tuzağına düşmesine yol açmaktadır. 2020 yılında Çin’de patlak veren 83 ton sahte altın skandalı duruma örnek olarak gösterilebilir.
Peki, online ya da fiziki olarak satın alınan altın için benzer durumlarla karşılaşmamak için ne yapmak gerekir? Aslında altının gerçekliğini test etmek sanıldığından daha kolaydır.
İlk olarak, ayırt edici özelliğin ne olduğu ve hem saflık oranı hem de karat sistemi ile ilişkili göstergeler tanımlanmalıdır. Mesela 8, 18, 22 gibi altının saflık oranını gösteren ayarlar hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. Çünkü 24 ayar altınla 8 ayar altın, yapısal olarak birbirinden farklılık gösterir. 24 ayar, yani yüzde 99’u saf olan altın, daha yumuşaktır.
Altın nasıl anlaşılır sorusuna verilebilecek daha birçok yanıt vardır.
Aşağıdaki başlıklarda da evde altın testi nasıl yapılır, saf altın nasıl anlaşılır, gerçek altın çizilir mi gibi soruların yanıtları yer alıyor.
Damga ve İşaretlerin İncelenmesi
Satın alacağınız altın çeşidini öncelikle detaylıxa incelemelisiniz. Görsel açıdan yapacağınız bu incelemede, üreticinin damgasını ve karatını görmeniz gerekir. Ürünün üzerindeki resmi damgayı da aramalısınız.
Çeyrek, yarım, tam gibi altınlarda Atatürk’ün portresi ve Türkiye Cumhuriyeti Darphanesi yazısı olmalıdır. Yazının altında, altının basıldığı tarih yer alır.
Bilezik, kolye, yüzük gibi takılarda ise altının kaç ayar olduğu ile ilgili damgalar bulunmaktadır. Altının üzerindeki damga ve işaretlerde herhangi bir döküm hatası varsa, orijinal damgalar ile karşılaştırılmalıdır.
Orijinal damga ile altın eşya üzerindeki damgada farklılıklar görülüyorsa, sahte olma olasılığı yüksektir. Bu yöntemin güvenilirliği az olsa da ilk uygulananlardandır.
Kullanılmış bir altın eşya üzerinde aşınma kaynaklı silinmeler olabilir. Böyle bir durumda diğer yöntemlerin yanında kuyumculara da başvurulabilir.
Cilt Testi
Altını cildinize değdirin ve ileri geri hareket ettirin. Ya da birkaç dakika avcunuzun içinde ovalayın.
Eğer gerçek altınsa, cildiniz metale tepki vermeyecektir. Sahteyse, mücevherle temas ettiği yerde reaksiyona girerek cildinizin yeşile, maviye veya siyaha döndürebilir.
Orijinal altın sürtünmelerden etkilenmez ve saf altında renk değişimi yaşanmaz. Kaplama altınlarda ise üst kısmındaki kaplamanın soyulmasıyla birlikte farklı renkte bir malzeme görünür.
Isırma Testi
Yıllardır filmlerde güldüğümüz bu işlem, aslında gerçek bir uygulama. Altın, yumuşak ve kolay işlenen bir metaldir. Altının orijinal olup olmadığını anlamak için bu özelliğini de dikkate alabilirsiniz.
Altın takıyı dişleriniz arasına alarak hafif bir baskı uygularsanız, dişinizin izi geçecektir. Elbette bu saf altın ve altın oranı yüksek takılar için geçerlidir. Diğer metallerle oluşturulan karışımlarda bu izi görme olasılığınız da düşebilir.
Mıknatıs Testi
Altının gerçek olup olmadığının anlaşılması için mıknatıs testi de uygulanabilecek geçerli yöntemlerdendir. Tek başına yeterli olmasa bile size fikir verecektir.
Elinize bir mıknatıs alarak altına tutmanız yeterli olacaktır. Eğer mıknatıs takıyı çekiyorsa, sahte altın olma olasılığı yüksektir. Bunun nedeni ise altının manyetik bir madde olmamasıdır.
Yoğunluk Testi
Altın, özgül ağırlığı yüksek bir elementtir ve bu ağırlığı geçen birkaç element bulunmaktadır. Gerçek altın bir takı, aynı boyut ve hacimdeki sahte bir takıdan daha ağır olacaktır. Bunu hassas terazi kullanarak ölçebilir ve diğerleriyle de karşılaştırabilirsiniz.
Aynı zamanda altını su dolu bir kaba bırakabilirsiniz. Altın yoğundur. Hiç yüzmüyorsa veya kabın tabanındaysa, muhtemelen gerçek altındır.
Bu test, altının boyutuna göre ne kadar ağırlığa sahip olması gerektiği konusunda daha iyi fikir edinmenize yardımcı olsa da altının gerçek olup olmadığını anlamak için kesin bir yol değildir.
Çünkü altınla kaplanmış olanlar gibi bazı sahte altın parçaları, ince bir altın tabakasıyla kaplanmış sağlam metal bir tabandan yapıldıkları için gerçek altınla aynı boyut ve ağırlıkta olabilir.
Ses Testi
Altının saf olup olmadığını anlama konusunda ses testi de uzman kişiler tarafından tercih edilmektedir. Saf altın bir eşyayı, metal bir cisme vurduğunuz zaman tok bir ses çıkmalıdır. Eğer ince bir ses çıkıyorsa, sahte olduğunu anlayabilirsiniz.
Biri gerçek diğeri sahte olan iki altın bileziğe, aynı cisimle vurduğunuzda bu farkı daha da iyi anlayabilirsiniz. Aynı boyut ve ağırlıklarda gerçek altından iki bileziğe bir cisimle vurulduğunda ses farkı olmayacaktır veya insan kulağının ayırt edemeyeceği bir fark olacaktır.
Oksitlenme Testi
Bir testten ziyade gözlem diyebileceğimiz bu yöntem de bize altının saflığı konusunda bilgi verir. Altın, tozdan ve nemden etkilenmemelidir. Eğer altın takınız nem ve tozdan dolayı oksitlenme yapıyorsa, saf olmadığını anlayabilirsiniz.
Saf altın, hava veya su ile etkileşime girmeyen son derece kararlı bir kimyasal yapıya sahiptir. Özellikle 24 ayar altın takılar, uzun yıllar boyunca dış ortamdan etkilenmeden ilk günkü görünümlerini korurlar.
Seramik Tabak Testi
Evet, uygulayabileceğiniz basit yöntemlerden birisi de seramik tabakla yapılandır. Altın takıyı, beyaz bir seramik tabağa sürtün. Eğer siyah bir çizgi oluşturuyorsa, altının sahte olduğunu anlayabilirsiniz.
Mihenk Taşı ve Asit Testi
Kullanımdan dolayı altının üzerindeki ayar yazısı silinmiş olabilir. Kuyumcular böyle bir durumla karşılaştıkları zaman, taşa sürtme yöntemini kullanırlar. Buradaki taş, mihenk taşıdır ve altının ayarı hakkında bilgi verir. Her kuyumcuda bu testin yapıldığını görebilirsiniz.
Yöntemde, mihenk taşına altın sürtülür ve bir çizgi oluşturulur. Daha sonra bu çizginin üzerine asit damlatılır. Asit, mihenk taşının üzerindeki çizgiyi siliyorsa altının ayarı düşüktür veya gerçek altın değildir anlamı çıkarılır.
Sirke Testi
Elinizdeki altın zincir, yüzük, küpe gibi aksesuarların yüzeyine birkaç damla sirke damlatarak gerçekliğini test edebilirsiniz. 15 dakika sonra ürünü kontrol ettiğinizde renk değişimleri gözlemlediyseniz ürününüz sahte demektir.
Bu testi uygularken sirkenin gerçek altın çeşitlerindeki mücevher ya da doğal taş süslemelerine zarar verebileceğini unutmayın.
Nitrik Asit Testi
Evde uygulamak için tehlikeli bir yöntemdir. Ancak altınınızın gerçek olup olmadığını anlayabilirsiniz. Çelik bir kaba altını koyup üzerine 1 damla nitrik asit damlatılır. Yeşil renkli bir reaksiyon meydana gelirse, takınızın kaplama olduğunu anlayabilirsiniz.
Sarı bir reaksiyon meydana geliyorsa, pirinçten yapıldığını; süt rengi bir reaksiyon meydana gelmesi ise altın kaplamalı gümüş olduğunu gösterir. Gerçek altın ise herhangi bir reaksiyona girmemektedir.
Sonuç olarak; ister yüzük ister külçe olsun, altın satın almak büyük bir yatırımdır. Takılarınızı test için bir profesyonele götürmenin dışında sahte altın satın almaktan kaçınmak için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır.
Sertifikalı ve güvenilir bir satıcıyı tercih etmek, damgaları kontrol etmek, güncel altın fiyatlarını kontrol etmek bunların başlıcalarıdır.