Yatırım Hesabı Nedir? Nasıl Açılır?

Günümüz koşullarında birikimleri değerlendirmek, herkes için bir zorunluluk haline geldi. Önceden yastık altı birikimler revaçtayken artık bunun için yatırım hesapları tercih edilmektedir. Çünkü hem güvenlik hem de getiri bakımından çok daha avantajlıdır.

Dolayısıyla bankada yatırım hesabı nasıl açılır, borsa için yatırım hesabı açmanın şartları nelerdir, ücret ya da vergiler hakkında neler bilinmelidir gibi soruların yanıtları, pek çok kişi tarafından araştırılmaktadır.

Biz de bu yazıda yatırım hesabı nedir, nasıl açılır başta olmak üzere konuyla ilgili diğer tüm merak edilenleri ele aldık.

Yatırım Hesabı Nedir?

Yatırım hesabı, nakit paranın yanı sıra hisse senetleri, tahviller, fonlar ve diğer menkul kıymetleri tutan hesabı ifade eder. Sıklıkla banka hesabı ile karıştırılır. Bir yatırım hesabı ile bir banka hesabı arasındaki temel fark ise bir yatırım hesabındaki varlıkların değerinin düşüş ya da yükseliş yaşayabilmesidir.

Banka hesabındaki varlık ise siz herhangi bir emir vermediğiniz ya da işlem yapmadığınız sürece aynı şekilde durur.

Yatırım hesabındaki varlığın değeri düşebilse de bu kayıp riski karşılığında özellikle uzun vadede daha büyük getiri potansiyeli sunma eğilimindedir. Bu yüzden bir yatırım hesabındaki varlıklar genellikle emeklilik veya üniversite için birikim gibi uzun vadeli mali hedeflere ulaşmak için kullanılır.

Mesela özellikle ülkemizde altına ve dövize duyulan ilgi ile gelişen bir pazar ortaya çıkmıştır. Birikimlerini bankalarda ya da aracı kurumlarda değerlendirmek isteyenlerin sayısında artışla, yatırımcılara pek çok alternatif sunulmuştur.

Yatırım hesabı da insanların paralarını değerlendirmeleri ve katlamaları için banka ya da aracı kuruluşlarca sunulan seçenekler arasındadır. Bu hesaplar aracılığıyla hisse senetleri, altın, gümüş, döviz, bono gibi birçok finansal enstrüman alınıp satılabilir.

Aslında her biri belirli bir finansal hedefe ulaşmaya yardımcı olmak için kullanılan yatırım hesaplarına sahip olmak alışılmadık bir durum değildir. Geleneksel yöntemleri benimseyenler bile yatırım hesaplarına geçiş yapmakta ve her gün daha fazla insan yatırım hesabı nasıl açılır sorusunun yanıtlarıyla işe başlamaktadır.

Yatırım Hesabı Nasıl Açılır?

Yatırım hesabı nasıl açılır konusunda farklı alternatifleri kullanabileceğinizi bilmelisiniz. Bunun için hem bankalar hem de aracı kurumları kullanabilirsiniz.

Yatırım hesabı açmak için tercih edeceğiniz kuruluşun Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) lisansına sahip olması gerekir.

Yatırım yapmak istiyor ve bu konuda tercihinizi bankalardan yana kullanıyorsanız, bir banka yatırım hesabı açtırmanız gereklidir. Yatırım hesabı açılışınız için genelde bankaların uygulaması bireysel hesap açılış şeklindedir.

Bireysel hesabınız açıldıktan sonra ek olarak o hesaba tanımlı yatırım hesapları açılır. İşlemleri de bu şekilde yaparsınız. Yatırımlarınız için aktarımlarınızı, genellikle bireysel vadesiz hesaplar üzerinden virman yoluyla gerçekleştirirsiniz.

Hesap açılışınız için bankaya gitmeniz ya da zaten vadesiz bir hesabınız varsa internet üzerinden yatırım hesabı başvurusu yapmanız yeterlidir.

İnternet bankacılığını kullanarak bu tür işlemlerinizi kolaylıkla yapabilirsiniz. Aynı şekilde telefon bankacılığı ya da şubelerle de halledebilirsiniz. Bu tamamen sizin seçiminizdir.

Geleneksel finans kurumlarının dışında aracı kurumlardan da yatırım hesabı açılabilir. Bunun için yapılması gereken SPK onaylı aracı kurumlar arasından kendinize en uygun olanı seçmektir.

Aracı kurumunuzu seçtikten sonra başvurunuzu yapabilirsiniz. Bunun için ister kurumun şubesine başvurur, ister online yöntemleri kullanabilirsiniz.

Bilgilerinizi vererek yaptığınız yatırım hesabı başvurusunun ardından ilgili aracı kurum tarafından işlemleriniz gerçekleştirilir. Hesabınızın açılışına yönelik bilgi aldıktan sonra yatırım işlemlerinize başlayabilirsiniz.

Yatırım Hesabı Açarken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Yapacağınız yatırım işlemlerine aracılık etmesi, emirlerinizin borsaya iletilmesi gibi görevlere sahip olan aracı kurumu ya da bankayı dikkatli bir şekilde seçmelisiniz.

Her şeyden önce güvenebileceğiniz yasal bir kurum olduğundan emin olmalısınız. Borsa İstanbul ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun web sitelerinden gerekli bilgilere ulaşabilirsiniz.

Yatırım hesabı açarken dikkat etmeniz gereken bir diğer konu da aracılık ve komisyon ücretleridir.

Borsada aracılık faaliyetlerini yürüten kurumlara belli bir komisyon ya da ücret ödersiniz. Bu komisyon oranlarını araştırmalı ve sizin için en iyi seçeneği sunan kurumla anlaşmalısınız. Yatırım hesabı açmak için genellikle hiçbir ücret alınmazken işlem başına ya da aylık ücretlendirmeler yapılabilir.

Yani aracı kurumların farklı hizmet modelleri ve ücretlendirme politikaları olabilir. Hangisinin daha avantajlı olduğuna karar verecek olan sizsiniz.

Aynı zamanda kurum ya da bankanın hizmet kalitesi ve altyapısıyla ilgili araştırma yapmalısınız. Örneğin sık sık müşteri şikayeti alan, mobil yatırım konusunda kullanıcılarına sıkıntı yaratan kurumlardan uzak durmalısınız.

Yatırım hesabı açarken bakmanız gereken bir diğer konu da yatırım türünüz olmalıdır.

Örneğin sadece borsada yatırım yapmak ile emtia yatırımı yapmak amacıyla yatırım hesabı açmak arasında farklılıklar olabilir. X bankası borsa yatırımına imkan tanırken petrol için yatırım imkanı tanımayabilir.

Dolayısıyla hangi alana yatırım yapacağınız da önem taşımaktadır.

Doğru Yatırım Hesabı Türünü Seçmek

Doğru yatırım hesabı türü seçmenin öneminden yukarıda bahsettik. Çünkü her banka ya da kurumda, her finansal varlık için al-sat hizmeti verilmemektedir.

Mesela borsa yatırım hesabı mı vadeli altın hesabı mı açacaksınız, buna göre hareket etmelisiniz.

Bununla birlikte birçoğu, müşteri yatırımlarını tek bir hesap altında sunmaktadır. Dolayısıyla birikimlerinizi değerlendirmek istediğiniz enstrümanı sunan kurumlarda hesap açmalısınız.

Hisse senedi, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP), forex, yurt dışı piyasalar, emtialar, kripto paralar, altın gibi varlıklardan hangisi ya da hangilerine yatırım yapacağınızı bilerek buna göre adım atmalısınız.

Aracı Kurum ve Banka Seçimi

Yatırım hesabı açmak için aracı kurum ve banka seçimi yaparken ücret politikalarına ve komisyon oranlarına dikkat etmelisiniz. Makas aralıkları da aracı kurum ve banka seçiminde dikkate alınması gereken faktörlerdendir.

Bununla birlikte yatırımlarınız için online yolları kullanacağınızı düşünürsek, aracı kurum ve bankaların platform kullanımı araştırılmalıdır. Basit arayüz ve güvenilir altyapısı olan bir kurumu seçmeniz yararınıza olacaktır.

Aynı zamanda veri aktarımlarına ve verilen hizmetlere bakmalısınız. Örneğin bazı bankalar ya da aracı kurumlar, anlık fiyatların yanında derinlik gibi ek bilgiler de sağlamaktadır.

Hesap Açılış Belgeleri ve Kimlik Doğrulama

Bazı kuruluşlar yatırım hesabı açılışı için evraklar talep etse de günümüzde yatırım hesapları yalnızla kimlik bilgileriyle yapılabilmektedir.

İstenen belli başlı evraklar arasında, hesap açılış sözleşmesi, kimlik belgesi ve adres belgesi yer almaktadır. Bilgileriniz kontrol edildikten sonra hesabınız aktif edilmektedir. Yatırım hesabınızın açılış süresi kurumdan kuruma farklılık gösterse de

Başlangıç ve Minimum Yatırım Tutarları

Yatırım hesabı kapsamında merak edilen bir diğer konu da başlangıç ve minimum yatırım tutarlarıdır. Ancak burada da belli başlı bir fiyat tablosu bulunmamaktadır.

Mesela banka yatırım hesabınızda altın biriktirmek istiyorsunuz. Bunun için minimum tutarlar bankanıza göre değişebilir. Mesela x bankasında en düşük altın alım miktarı 0,01 altınken başka bir kurumda daha yüksek eşik olabilir.

Benzer şekilde döviz ve diğer kıymetli madenlerde de minimum tutarlarla karşılaşabilirsiniz.

Yatırım Hesabı İle Yapabileceğiniz Yatırımlar

Gelelim yatırım hesabı ile yapılan belli başlı yatırımlara. Sonuçta günümüz finansal varlıkları arasında pek çok alternatif var. Bu da birikimlerini değerlendirmek isteyenler için geniş bir yelpaze sunuyor. İşte yatırım hesabı ile yapabileceğiniz yatırımlar:

Hisse Senetleri ve Borsa İşlemleri

2022’de ralli yapan borsa ve hisse senetleri, yatırım hesabı açmak için gelen başlıca gerekçeler arasında. Pek çok insan borsa nasıl oynanır öğrendikten sonra hisse alım-satımı için yatırım hesabı açmaktadır.

Önde gelen yerli ve yabancı şirketlerin hisseleri, yatırımcılar tarafından başlıca getiri fırsatları olarak görülmektedir.

Altın ve Diğer Kıymetli Madenler

Ülkemizin gözde yatırım ürünlerinden altın ve gümüş, paladyum, platin gibi diğer kıymetli madenler de yatırım hesaplarının vazgeçilmezlerinden.

Siz de seçeceğiniz banka ya da aracı kurumlar aracılığıyla altın ya da kıymetli metallere yatırım yaparak paranızı değerlendirebilirsiniz. Piyasayı takip ederek, uygun fırsatları değerlendirebilir, özellikle uzun vadeli planlarınız için portföyünüzde kıymetli metaller bulundurabilirsiniz.

Döviz ve Kripto Paralar

Döviz, Türkiye’de yatırım denildiğinde akla ilk gelen finansal araçlardan biri. Dolar, euro ve sterlin gibi dövizler, ülkemizde her daim popüler yatırım enstrümanlarından olmuştur. Birikimlerini Türk lirasında değerlendirmek istemeyen ya da parasını enflasyona karşı korumak isteyen pek çok kişi, döviz hesaplarından yararlanmaktadır.

Dövizin dışında kripto paralar da alternatif yatırım ürünleri arasında. Özellikle genç nüfusun tercih ettiği kripto paralarsa, şimdilik banka ve aracı kurumlar tarafından ülkemizde sunulmaktadır. Kripto paralar için yatırım hesabınızı, kripto borsalarından açabilirsiniz.

Tahvil, Bonolar ve Yatırım Fonları

Borçlanma senetleri olarak kısaca ifade edilebilecek tahvil ve bonolar için de yatırım hesapları kullanılır. Bu borçlanma araçları arasındaki en önemli fark, vadeleridir.

Tahvil ve bonoların yanında yatırım fonları da portföylerde bulunan varlıklardandır. Yatırım fonu nedir biliyorsanız, bunlarla portföyünüzü çeşitlendirerek beklenmedik risklere karşı önlem alabileceğinizi de bilirsiniz.

Yatırım Hesabı Kullanırken Bilinmesi Gerekenler

Yatırım hesabı nedir, nasıl açılır gibi soruların yanıtlarını ele aldık. Bununla birlikte yatırım hesabı açarken dikkat edilmesi gerekenleri de paylaştık.

Peki, yatırım hesabı kullanırken bilinmesi gerekenler neler? Temel şey, yatırım hesabınızdan getiri elde edebilmek için bir plana sahip olmanız.

Bunun yanında tasarrufa öncelik vererek her ay yatırım hesabınıza en azından küçük bir miktar ekleme yapmanızdır. Risk yönetimi ve portföy çeşitlendirme de yatırım hesabı kullanırken bilinmesi gerekenler arasındadır.

Piyasa gelişmelerini izlemek ve fırsat kollamayı alışkanlık haline getirmenin dışında yatırım maliyetlerini en aza indirmeye çalışın.

Klasik stratejileri öğrenmeli, disiplinli olmalı ve bir mal sahibi ya da borç veren gibi düşünmelisiniz. Tamamen anlamadığınız bir şeye asla yatırım yapmamalısınız.

Yeni bir yatırımcı olarak, doğru yatırımları veya yatırım stratejisini seçmek göz korkutucu olabilir ve nasıl ilerleyeceğine dair tavsiyeler, seçim yapılacak yatırımlar kadar çeşitlidir.

Sayısız tavsiyeye rağmen bilginizi geliştirmek ve hem yatırım hem hedefleriniz hakkında sağlam bir görüşe sahip olmak, muhtemelen olumlu sonuçlar verecek bilinçli kararların anahtarıdır.

İşlem Ücretleri ve Masraflar

Yatırım hesapları için işlem ücretleri ve masraflar da bankadan bankaya veya aracı kurumdan aracı kuruma değişmektedir. Örneğin A bankası müşterisinden yatırım hesabı ücretini x lira olarak alırken B bankası y lira olarak alabilmektedir.

Bununla birlikte Merkez Kayıt Kuruluşu (MKK) ile ilgili ücretlendirmeler vardır. Bazı bankalar yurt içi hisse senedi hacimsel komisyon oranlarına göre ücret tarifelendirmesi yapar.

Borsa İstanbul hisse senedi emir iptal ücreti, VİOP komisyon oranları, takas temerrüdü, hisse senedi kredi faiz oranları gibi ücretlendirmeler vardır.

Dolayısıyla yatırım hesabı açmak için kullanacağınız aracı kurum ya da bankaların ücret politikalarını öğrenmeniz, sizin için iyi olacaktır.

İşlem Limitleri ve Kısıtlamaları

Borsada günlük işlem limiti ya da kısıtlaması var mı sorusu da merak edilmektedir. Bu noktada yatırımcıların bilmesi gereken borsada günlük alım-satım limitinin ABD regülasyonuyla ilgili olduğudur.

Yani Borsa İstanbul’da günlük al/sat limiti kuralı bulunmamaktadır. Bununla birlikte bankacılık işlemleri için alt ya da üst limitler bulunabilmektedir.

Pek çok banka, döviz ya da altın alış, yurt içi-yurt dışı transfer, EFT gibi bankacılık işlemleri için standart üst limitler belirlemiştir. Ancak müşteriler, kurumla iletişime geçerek üst limitleri yükseltme ve kısıtlamaları kaldırma talebinde bulunabilirler.

Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler

Yatırım araçlarında vergilendirme ve diğer yasal yükümlülükler de merak edilen konulardan.

EY Türkiye Vergi Bölümü Direktörü Fatih Köprü’nün bir yazısına göre başta borsa ve tahvil kazançları olmak üzere menkul kıymet gelirlerinin birçoğu aslında kaynakta kesinti (stopaj) yoluyla vergilendiriliyor.

Vergi kesintisi, işlemlere aracılık eden banka veya aracı kurumlar tarafından yapıldığı için yatırımcılar ayrıca beyanname vermiyorlar.

Ama yine de bazı menkul kıymet gelirleri için beyan uygulaması devam ediyor. Buna temettüler ile eurobondlar ve yabancı menkul kıymetlerden elde edilen gelirleri örnek olarak gösteriyor. Eurobond nedir hemen öğrenin!

Bu tür işlemlerde gelirin hesaplanması, beyanname verilmesi, verginin ödenmesi gibi tüm işlemlerin, geliri elde eden kişilerin sorumluluğunda olduğunu ekliyor.

Anlayacağınız, vergilendirme ve diğer yasal yükümlülükler yatırım yapacağınız enstrümana göre değişkenlik gösterebilir. Güncel yükümlülükleri öğrenmek için detaylı araştırma yapmalısınız.