Ticari Bankacılık Nedir? Görevleri Nelerdir?

Günümüzde birçok finansal işlemlerin yapılması bankalar sayesinde gerçekleşmektedir. Özellikle ticari alandaki faaliyetlere bakacak olursak, bankaların hayatımızda yer almadığını düşünemeyiz bile. Bu denli önemli olan bankaların da kendi aralarında birçok çeşitleri mevcuttur. Aynı şekilde ülkemizde de bulunan birçok banka çeşidi vardır. Bunlar kuruluş ve işleyiş amaçlarına göre farklılaşırlar. En yoğun şekilde kurulanı ise ticaret bankalarıdır. Türkiye’nin bankacılık kökeni Osmanlı’ya kadar dayanır. Günümüze yakın kurulan ilk ticaret bankası ise “Osmanlı Bankası”dır. 1856 yılında İngilizler tarafından kurulmuştur. Daha sonra Ziraat Bankası kurulmuş ve günümüze kadar yapısını koruyarak aynı zamanda geliştirerek gelmiştir. Zamanla kurulan bankaların sayısı artmış ve bugüne kadar hizmet vermeye devam etmiştir.

Bu durumda geçmişinin Osmanlı’ya kadar dayandığı ticari bankacılığı nedir, faaliyetleri ve fonksiyonları nelerdir inceleyelim:

Ticari Bankacılık Nedir?

Ekonomik faaliyetlerin ilerlemesi ve ülkenin parasal düzenini sağlaması genelde merkez bankasının ve yanı sıra ticari bankaların görevidir. Ticari dediğimizden de anlayacaksınız ki burada öncelikli amaç kardır. Bu yüzden normal işletmelere benzerler. Ticaret bankaları; her türlü mevduatları toplayarak müşterilerine çeşitli hizmetler verirler. Böylelikle hem kendilerinin kar elde etmesini sağlarlar hem de müşterilerinin ihtiyaçlarını giderirler. İşlemlerini topladıkları mevduatlarla yaptıkları için bu tür bankaların diğer adı da “mevduat bankalarıdır.”

Ticari bankalar müşterilerine hizmet verdikleri gibi topladıkları fonun bir kısmını merkez bankasına karşılık olarak da ayırmak zorundadırlar. Merkez bankasının belirlediği mevduat munzam karşılığının ayrılmasında ki amaç banka müşterilerinin paralarının korunmasıdır. Bu tür bankaların kendi müşterileriyle sıkı bir ilişkisi vardır. Çünkü bir müşterisinden aldığı tasarrufla diğer müşterisinin kredi gibi verdiği hizmetlerle ihtiyacını karşılar. Bunu yaparken de kendine gelir sağlamayı hedefler ve faiz şeklinde komisyonlarla ücretlendirir.

Ticari Bankacılığın Görevleri Nelerdir?

Ticaret bankacılığı diğer adıyla mevduat bankacılığının birçok faaliyeti vardır. Öncelikte olan mevduat toplamadır. Daha sonra bunların nakdi ve gayri nakdi olarak diğer müşterilerine sunması ise diğer bir faaliyetidir. Bunu da topladıkları mevduatlarla gerçekleştirirler. Ayrıca ödeme ve fon transfer işlemleri de yaparlar. Özellikle ticarette kullanılan çek, senet ve kambiyo işlemlerini de yürütürler. Genelde banka denildiğinde akla gelen diğer bir husus ise müşterilerin paralarının saklanmasıdır. Ticaret bankalarının bu tür görevleri de mevcuttur.

Ticari bankalar; yatırım danışmanlığı, portföy işletmeciliği, piyasalarda alım – satım aracılığı, sigorta işlemleri gibi birçok alanda da faaliyet gösterirler. Bunların dışında da faaliyetleri olabilir fakat kurulca belirlenmesi gerekir. Tüm bu işlemlere bakıldığında banka türlerinin arasında en fazla faaliyette bulunan türü mevduat bankalarıdır. Kendilerini hem bireysel hem de kurumsal müşterileri için giderek geliştirirler. Burada amaç kar olduğu için bu türde bulunan bankalar arasında sürekli bir rekabet vardır. Bu yüzden avantajlı hizmetlerle karşılaşmak daha olasıdır.

Ticari Bankacılığın Fonksiyonları Nelerdir?

Ticaret bankalarının amaçları aynı ama örgütleniş biçimleri farklı olabilir. Her ne kadar farklı örgütlenmiş bile olsalar temel de fonksiyonları benzerdir. Başlıca fonksiyonlarından biri kaydi para yaratmadır. Bu özelliği ile diğer banka türlerinden ayrılırlar. Öncelikle kaydi paradan kastımız; çek, senet, teminat mektubu gibi araçlarla ödeme yapılabilmesidir. Bunun için de bankalarda bulunan vadesiz mevduat hesapları kullanılır. Müşterilerin bu hesaplarında bakiyeleri bulunur ve bunlar için bankalardan herhangi bir faiz ödemesi almazlar. Müşteriler bu bakiyeler üzerinden diğer ödeme araçlarını kullanabilmektedir. Böylelikle nakit para yerine kaydi paralarla ticari faaliyetlerini sürdürebilirler.

Diğer bir fonksiyonu ise hizmettir. Buradaki amaç daha çok mevduat toplamak ve işlem hacmini artırmaktır. Bunun için farklı görevlerde üstlenirler ve böylelikle müşterileri adına işlemler gerçekleştirirler. Bu hizmetler; çek, teminat mektubu, akreditif işlemleri, havale – EFT, döviz alım – satım, ithalat – ihracat işlemlerine aracılık, kasa, referans mektubu ve çeşitli ödemeler şeklindedir. Bu tür işlemleri mevduat bankalarının gerçekleştirmesi, ilk amacına hizmet etmek içindir. Böylelikle daha çok mevduat toplayabilmekte ve müşterisi sayısını artırabilmektedir.

Son fonksiyonu ise fon sağlama ve kullanmadır. Fon sağlama işlemini iki türlü kaynakla gerçekleştirebilir. Bunlar ise öz kaynaklar ve yabancı kaynaklardır. Öz kaynaklar bankaların kendi bünyelerinde sağladıkları fonları belirtir. Yabancı kaynaklar ise borçlanarak üçüncü kişilerden sağladıkları fonları ifade eder. Fon sağlama işlemlerine ise “Angajman” denir. Yabancı fon sağlama işlemi tahvil ihracı, merkez bankasından borçlanma ve mevduat kabulü ile gerçekleşir. Fon kullanma işlemi ise “Plasman” adı altında gerçekleşir. Bu fonların kullanımı da kredi vererek, belli sabit varlıklara yatırım yaparak ve çeşitli projelere iştirak ederek kullanılırlar.