Borsa Haram mı? Diyanet’e Göre Hisse Alım Satımı Caiz mi?

Piyasalarda hareketli günler yaşandığında İslam dinine bağlı kişiler borsa haram mı, hisse alıp satmak caiz mi gibi konuları merak etmeye başlıyor. Bir yandan yatırım yaparken diğer yandan dine aykırı düşmemek için bu soruların cevapları araştırılıyor.

Konuyla ilgili Diyanet’ten ve ünlü din adamlarından gelen birçok yorum bulunuyor. Dolayısıyla durum daha da karmaşık hale geliyor. Yine de yorumların belli bir çerçevede şekillendiğini görmek mümkün. Faiz ve haram kılınan işlerle uğraşan şirketlerden uzak durulması gerektiği ifade ediliyor.

Şimdi borsa haram mı, hisse yatırımı caiz mi, açığa satış yapmak sakıncalı mı gibi soruların cevaplarını inceleyelim.

Borsa Haram mı?

Borsada yapılan işlemler, şirketlere ortaklık içerir. Yani bir şirketin borsada işlem gören hisse senedi satın alınarak ortak olunur. Şirketin kâr etmesi sonucunda da hisseler değerlenir ve yatırımcısı kazanç sağlar.

Borsa bu bağlamda incelendiği zaman dine aykırı bir durum dikkat çekmemektedir. Ancak bu noktada uzmanlar iki konuya odaklanmaktadır. Bunlardan birincisi şirketin faaliyet alanı olarak gösteriliyor. Yani faiz, kumar, içki gibi dinen yasaklanan alanlarda faaliyet gösteren şirketlerin hisselerinden pay almanın haram olduğu ifade ediliyor.

İkinci nokta ise kişinin tüm meşgalesini borsa yapmasının, evini satıp hisse almasının ve aile bireylerinin ihtiyaçlarından keserek işlem yapılmasının sakıncalı olduğu belirtiliyor.

Diyanet İşleri Yüksek Kurulu’nun fetvalarına göz attığımız zaman borsada işlem yapmanın caiz olduğundan bahsedildiği görülüyor. Ancak pay senedi alınacak şirketin faaliyet alanlarının önemli olduğuna dikkat çekiliyor.

Hissesi alınacak şirketin içki, kumar gibi dinen yasaklı alanlarda faaliyet göstermemeleri gerekiyor. Aynı zamanda finansal gelirinin faizden elde edilmemesine de dikkat çekiliyor.

Diyanet tarafından dikkat çekilen noktalardan birisi de kişinin tüm geliriyle bu işe başlamaması, bilgili olması ve tüm yaşantısını borsa yapmaması gerektiğidir. Aynı zamanda kişinin manipülasyon yapmaması, borsayı temel kurallarına göre kullanması ifade ediliyor.

Hisse Senedi Alım Satımı Caiz mi?

Hisse senedi alım satımı yapmanın caiz olup olmadığı da merak edilen konular arasındadır. Diyanet’e göre hisse alım satımı caizdir. Ancak yine bu noktada da dikkat edilmesi gereken unsurlar aynıdır. Yani şirketin faaliyet alanının dinen yasaklı unsurları içermemesi, faiz geliri üzerine dayalı olmaması gerekiyor.

Dilerseniz bu soruya farklı hocaların ve uzmanların yorumlarına göz atarak devam edelim.

Nihat Hatipoğlu – Hisse Alım Satımı Haram mı?

Para Durumu programında Özlem Denizmen’in sorularını cevaplayan Nihat Hatipoğlu hisse alım satımının haram olup olmadığı konusunu şu şekilde açıklıyor:

Nihat Hatipoğlu dinen haram olmayan işlerle uğraşan şirketlere yatırım yapmanın bir ticaret olduğunu belirtiyor. Bu şirketlere yatırım yapılmasının haram olmadığını ifade ediyor.

Prof. Dr. Süleyman Ateş – Borsa Caiz mi?

Özlem Denizmen tarafından sunulan Para Durumu programına konuşan Eski Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Süleyman Ateş borsa haram mı sorusuna şu şekilde cevap veriyor:

Süleyman Ateş borsanın kuralına göre kullanılması durumunda sakıncalı olmadığını ifade ediyor. Ancak manipülasyon yapılması, hissenin değerinin haksız bir şekilde anında düşürülmesi gibi durumların haram olduğunu belirtiyor.

Prof. Dr. Cevat Akşit – Borsa haram mı, caiz mi?

Kanal 7’nin Ömer Döngeloğlu ile Önden Gidenler isimli programına katılan Prof. Dr. Cevat Akşit borsa haram mı, caiz mi sorusuna şu şekilde cevap veriyor:

Akşit, bir şirket batarken hissesinin yükseldiğine dikkat çekiyor. Yatırım yapacak kişinin şirketin durumunun iyi olduğunu bildikten sonra hissesinin alınabileceğini belirtiyor. Diğer türlü kumara benzetiyor. Bilinmezlik olmadığı için borsa alışverişinin caiz olmadığını ifade ediyor.

Cübbeli Ahmet Hoca – Borsa caiz midir?

Kendi Youtube kanalında borsa caiz mi sorusunu cevaplayan Cübbeli Ahmet Hoca şu sözleri dile getiriyor:

Cübbeli Ahmet Hoca şu anki borsa sistemi üzerine göre hisse alıp satmanın caiz olmadığını ifade ediyor. Ayrıca hisselerle alım satım yapmanın hayali olduğunu, gerçek olmadığını da belirtiyor. Günümüzdeki borsa sisteminin caiz olmadığına dikkat çekiyor.

Dr. Fatih Mehmet Aydın – Borsada işlem yapmak caiz midir?

Diyanet TV’ye konuşan Dr. Fatih Mehmet Aydın bu konuda şunları ifade ediyor:

Dr. Fatih Mehmet Aydın borsada işlem yapmanın kolay bir iş olmadığını da ifade ediyor. Uzmanlık gerektiren bir durum olduğunu ve bu konuda uzman olmayanların borsadan uzak durmasını tavsiye ediyor.

Borsada Açığa Satış Caiz mi?

Yatırımcının portföyünde bulunmayan hisse senedi gibi sermaye piyasası aracı ile satış yönünde işlem yapılmasına açığa satış denir. Yani elinizde bulunmayan bir enstrümanın fiyatında düşüş beklentisine sahipseniz satış yönünde emir verirsiniz. Fiyat düştüğünde de alım yaparak kazanç sağlarsınız. Borsada açığa satış nedir detaylıca öğrenmek için ilgili yazımızı ziyaret edin.

Açığa satış işlemi yapılması yönünde birçok söylenti bulunuyor. Yatırımcının kullanabileceği bir hak olsa da uygunsuz şekillerde kullanımı nedeniyle piyasaya zarar verdiği ifade ediliyor. Fiyatların haksız yere düşürülmesi gibi sonuçlar doğurabiliyor. Dolayısıyla bu işlem tartışmalar doğuruyor.

Açığa satış işleminin doğurduğu tartışmalardan birisi de caiz olup olmadığı yönünde. Bu konuda Din İşleri Yüksek Kurulu tarafından bir fetva bulunuyor:

“İslam fıkhı açısından açığa satış işlemleri; sahip olunmayan hisselerin satışını konu edinmesi, hisselerin borç işlemlerine konu olabilecek mislî bir mal olmaması veya borç olarak alınan hisseler karşılığında talep edilecek fazlalığın faiz yasağını ihlal etmesi sebebiyle caiz değildir.”

Din İşleri Yüksek Kurulu konuyu açıkça ifade etmektedir. Göz attığımız uzman yorumlarına göre bu durumu incelediğimizde de hayali bir işlem olması nedeniyle dinen sakıncalı olduğu belirtilmektedir.