Aziz Sancar Kimdir? Hayatı, Başarıları ve Ödülleri

Türkiye’nin gururu olan isimlerden biri olan Aziz Sancar hakkında ne kadar şey duyduğunuzu bilemem ama Nobel Ödüllü kişiliği daha yakından tanımanız gerektiğini düşünüyorum. Zira o hem yaşam öyküsü hem çalışkanlığı hem de başarıları ile okunup öğrenilmesi gereken isimler arasında yer alıyor.

Sonuçta; Nobel Fizik Ödülü’ne layık görülen Einstein hakkında bir şeyler biliyorsanız, Nobel Kimya Ödüllü Aziz Sancar hakkında da az çok bir şeyler bilmelisiniz, değil mi? O zaman gelin, alt başlıklarımızda adını dünyaya duyuran isim kimmiş, hangi çalışmaları sayesinde Nobel Ödülü’nü kazanmış gibi soruların cevapları üzerine bir bir konuşalım.

Aziz Sancar Kimdir? Kısaca Bilgi

Kazandığı Nobel Ödülü ile göğsümüzü kabartan Aziz Sancar, bir akademisyen, moleküler biyolog, biyokimyager ve bilim insanıdır. Atatürk’e olan hayranlığıyla da tanınan ünlü isim, tıp eğitimini İstanbul’da tamamladıktan sonra Amerika’ya gitmiş ve çalışmalarına orada devam etmiştir.

DNA onarımı üzerine yaptığı çalışmalarla ün kazanmış, uzun yıllar boyunca kendisini bilime adamasının en büyük meyvesini 2015 Nobel Kimya Ödülü ile almıştır. Hem Amerika hem de Türkiye vatandaşı olan Aziz Sancar, Atatürkçülüğüyle de dikkat çekmiş, ülkenin ilerlemesi için yaptığı konuşmalarla sayısız insanın hayranlığını kazanmıştır. Ama bu bilgilerle yetinmeyelim ve aşağıda Aziz Sancar kimdir sorusunun daha detaylı cevaplarını inceleyelim derim.

Aziz Sancar’ın Hayatı

8 Eylül 1946’da okuma yazma bilmeyen ama eğitime önem veren Abdülgani-Meryem çiftinin çocuğu olarak dünyaya gelmiş Aziz Sancar. Mardin’in Savur ilçesinde doğan Sancar, orta gelirli ailenin 8 çocuğundan yedincisiymiş. İlk, orta ve lise eğitimini Mardin’de tamamladıktan sonra 1963’te İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne girmiş. Aslında gençlik yıllarında futbola meraklı olan genç, top peşinde koşmak yerine fikir değiştirerek tıp okumuş. Ve hepimizin gördüğü üzere bu kararıyla oldukça yerinde bir karar vermiş.

1969’da üniversiteden birincilikle mezun olan Aziz Sancar, bu başarısını zekasıyla birlikte çok çalışmasına borçluymuş. Mezuniyetinin ardından doğduğu yere geri dönen çiçeği burnunda doktor, 2 yıl boyunca Savur’da bir sağlık ocağında hekimlik yapmış. Daha sonra aldığı burs (NATO-TUBİTAK) ile 1971’de Johns Hopkins Üniversitesi’ne ardından da Dallas Teksas Üniversitesi’ne gitmiş. Burada moleküler biyoloji dalında doktorasını yapan Sancar, daha sonra Yale Üniversitesi’nde DNA onarımı dalında doçentlik tezini tamamlamış.

Aziz Sancar Gençlik Yılları;

Dallas Teksas Üniversitesi’ndeyken danışmanı Caude Rupert ile birlikte fotoliyaz denilen bir geni klonlamış, genetik mühendisliğiyle bakterilerde yüksek oranlarda çoğalmasını sağlamış. İşte bu çalışmasıyla Sancar, önce yüksek lisans daha sonra da doktorasını yapabilmiş. DNA onarımı, kanser tedavisi, hücre dizilimi ve biyolojik saat üzerinde çalışmalarına devam eden Aziz Sancar, 400 civarında bilimsel makale ve 33 kitap yayımlamış.

Başarılı olana kadar gece gündüz demeden çalışmaya devam etmiş. Anlayacağınız; Nobel Kimya Ödülü’nü almayı gerçekten hak etmiş Türk bilim insanı. Pek çok kez başarısızlıkla karşılaşmasına rağmen uğraşmaktan vazgeçmeyen Aziz Sancar, az sonra göreceğiniz sözlerinde de çok çalışmanın ne kadar gerekli olduğunu vurgulamış. 2001 yılında Amerikan Kimya Cemiyeti’nin verdiği Kuzey Carolina Seçkin Kimyager Ödülü’nü almaya hak kazanan azimli kişilik, 2005 yılında da ABD Ulusal Bilimsel Akademisi’ne seçilen ilk ABD’li Türk olmuş.

Nobel Ödülü’nü Alırken;

Bu ödülün ardından Amerika’da okuyan Türk öğrencilere yardım etmek ve Türk-Amerikan ilişkilerini iyileştirmek adına Aziz&Gwen Sancar Vakfı’nı kurmuş. Tam da bu noktada size vakfın isminde de geçen Gwen’in; Aziz Sancar’ın biyokimya profesörü olan eşi Gwen Boles Sancar’dan geldiğini söylemek isterim. Vakıf ile KuzeY Carolina’da Carolina Türk Evi isminde bir öğrenci misafirhanesi açan çifte vatandaş Aziz Sancar, 2006’da da Türkiye Bilimsel Akademisi’nin asli üyeleri arasına katılmış.

DNA’nın onarılması ile ilgili yaptığı çalışmalarıyla 2015 yılında Paul Modrich ve Tomas Lindahl ile birlikte 2015 Nobel Kimya Ödülü alan Aziz Sancar, bu sırada yaptığı konuşmayla da etrafında hayranlık uyandırmış. Çünkü başarılı bilim insanı, madalyayı ve sertifikayı alırken bu başarısını, Atatürk’ün ve Türkiye Cumhuriyeti’nin yaptığı eğitim devrimine borçlu olduğunu dile getirerek, daha sonra ödüllerini Anıtkabir’e bağışlamış.

Nobel Ödülü’nü Anıtkabir’ Bağışladı;

19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı’nda Cumhurbaşkanı’nın da katıldığı törenle Nobel Kimya Ödülü madalya ve sertifikasını Anıtkabir’e takdim eden saygın kişilik, daha önce de pek çok ödüle layık görülmüş. 1984’te ABD Ulusal Bilim Vakfı Genç Araştırmacı Ödülü, 1990’da Amerikan Fotobiyoloji Derneği Ödülü, 1995’te ABD Sağlık Enstitüsü Ödülü, 1997’de TUBİTAK Bilim Ödülü, 2007’de Vehbi Koç Ödülü bunlardan bazılarıdır.

Geliştirdiği “maxicell” tekniği ile bulup isim verdiği “excinuclease/excision nuclease” terimleri Oxford Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü’ne giren Aziz Sancar, Kuzey Carolina Üniversitesi’ndeki çalışmalarına devam etmektedir.

Anıtkabir’de Kendisi için Hazırlanan Köşe;

Kanser tedavisinde “ritmik saat” buluşuyla tüm dünyanın dikkatini çeken Aziz Sancar, bundan daha önce de “sirkadiyen saat” çalışmalarıyla ödüller almış. Buluşlarıyla, kanser tedavisinde önemli bir rolü olan DNA onarımı üzerindeki çalışmalarıyla kayda değer bir yol kat etseler de bunun henüz kanseri tedavi etmek için yeterli olmadığını belirtmiş.

Aziz Sancar’ın Ailesi Hakkında Bilgi

Türklüğüyle her zaman gurur duyan Aziz Sancar, kendisine yöneltilen sorulara üzerine basa basa “Türk’üm” cevabı vermektedir. Siyasi görüşleri epey farklı olmasına rağmen HDP Mardin Milletvekili Mithat Sancar’ın da yakın akrabası olan bilim insanı, annesi ve babasıyla Arapça, kardeşleriyle ise Türkçe konuşarak büyümüş. Ama “Arap mısınız, Kürt müsünüz” gibi sorulara her zaman Türk’üm cevabını vermiş.

Caroline Türk Evi Önünde;

Ve dünyanın en sevilen ve en unutulmaz liderleri listesindeki gururumuz Atatürk’e olan hayranlığıyla da tanınan Aziz Sancar, elinden geldiğince Türkiye’yi ziyaret ediyor. Ağabeylerinden Kenan Sancar Türk Silahlı Kuvvetleri’nden emekli bir general, bir diğeri Tahir Sancar ise emekli binbaşı. 37 yıllık Türksever eşi Gwen Boles Sancar ise ona çalışmalarında her zaman destek olmuş ve Carolina Türk Evi’nde Ana Türk olarak anılan bir bilim insanı. Yukarıdaki resimde kızı Rose Lorraine Eifer Sancar ve eşi Gwen Sancar ile birlikte.

Aziz Sancar Sözleri

Nobel Kimya Ödüllü Aziz Sancar’ın birkaç sözüyle birlikte yazıyı bitirelim dedim. Zira o sözlerinde başarının sırrını açıkça belirtiyor.

Çalışmalarıyla tanınan bir bilim insanı olmaya başladıktan sonra sorulan köken sorularına verdiği cevaplardan bir tanesi. Çünkü o Arap ya da Kürt kökenli olmanın Türklüğünden bir şey eksiltemeyeceğine inanıyor.

Türkiye’nin en büyük eksiğinin bilimsel çalışmalardaki yetersizlik olduğunu vurguluyor.

İstanbul Teknik Üniversitesi’ne konuk olan Aziz Sancar yaptığı konuşmada özellikle gençlere “çok çalışın” tavsiyesini vermiş. Ayrıca başarılı isim, zekaya değil de çalışmaya ve emeğe inandığını da söylemiş.

Göğsünü gere gere Türk olduğunu ifade eden Aziz Sancar, milletiyle gurur duyduğunu her zaman dile getiriyor. Ve o bu sözüyle sayısız insanın düştüğü hataya düşmememiz gerektiğini söyleyerek, kibirlenmeden kendimizle iftihar etmemizin önemini vurguluyor.

Evet, millet olarak göğsümüzü kabartan Aziz Sancar bunu yalnızca Nobel Kimya Ödülü ile değil, davranış ve düşünceleri ile de hak etmektedir. Ülkesinin kalkınması için çalışmalarına devam eden başarılı bilim insanı, bu zamana kadar yaptığı konuşmalarıyla da “anlayanlara” gayet iyi dersler vermiştir.