Ticaret yapan firmaların her zaman riskleri mevcuttur. Bunların en yoğun görüleni ise satılan mal ve hizmetlerin karşılığının bulunamamasıdır. Yani alıcı tarafın borcuna sadık olmaması sonucu, vadesinde ya da hiç ödememesidir. Bu durumda şirketlerin oluşturduğu nakit akış programı bozulur ve çeşitli açılardan zarara uğrarlar. Bunun için bankaların ve çeşitli finansal kurumların önlemleri mevcuttur. Önlemler arasında DBS, teminat mektubu, alacak sigortaları, çek, senet gibi uygulamalar vardır. Her biri vadeli satışlar için uygulanabilmektedir. Ticarette bu ürünlerin kullanılması belli riskleri ortadan kaldırır.
Son zamanlarda firmaların ticaretini daha güvenli ortamlarda yapabilmesi için ortaya çıkan çeşitli uygulamalardan biri de faktoring işlemleridir. Detayları; Faktoring nedir, fonksiyonları ve türleri nelerdir başlığıyla daha önce ele aldığım yazıdan öğrenebilirsiniz. Orada da görebileceğiniz gibi firmaların üzerinde bulunan borçların temin edememe riskini üstlenen faktoring kurumu vardır. Bu kurum sayesinde vadeli satışlarda ortaya çıkan riskler şirketler için, yani satıcı taraf için, ortadan kalkar. Çünkü bütün alacakları faktoring şirketi üstlenir ve alıcılarla onlar muhatap olur. Satıcı taraf ise faktoring şirketinden belli bir avans ve vadesi geldiğinde de kalan parasını alır. Böylelikle şirketlerin nakit akışı şaşmaz ve geleceğe daha güvenli bakarak yatırımlarını gerçekleştirir.
Faktoring işlemi yapılması için en az üç taraf olması gereklidir. Alıcı, satıcı ve faktor olan taraflarda bu işlemlerin yapılması için öncelikle faktoring şirketi iki taraf için de belli araştırmalara girer. Daha sonra satıcıyla belirlenen şartlar altında sözleşme imzalar ve satıcının istediği miktardaki bütün alacaklarını üstlenir. Bunun karşılığında bir avans verilir ve alacakların vadesi geldikçe faktoring tarafından satıcıya ödenir. Faktoring ise bu paraları alıcıdan tahsil eder. Fakat tahsil edip etmemesi satıcıyı ilgilendirmez. O her türlü alacağını faktorden alır. Böylelikle alacaklar konusunda risklerini minimuma indirirler. Bu uygulamayı ise ülkemizde en çok KOBİ şirketleri kullanır. Çünkü KOBİ’ler yeni gelişen ve büyümeye aç şirketlerdir. Büyüme yolunda ilerlerken bu risklerle karşılaşmak istemezler. Risklerin faktor tarafından üstlenilmesi çeşitli avantajları doğurur. Peki, dezavantajları yok mudur?
O zaman faktoring işlemlerinin avantajlarını ve dezavantajlarını ele alalım:
Faktoring İşlemlerinin Avantajları
Faktoring işlemleri hem alıcı tarafından hem de satıcı tarafından avantajlıdır. Öncelikle faktoring yapmak ihracat artışının önünü açar. Çünkü alıcı taraf akreditif işlemleri yerine faktoring şirketinin verdiği kredi koşullarını kullanır. Bu durumda hem satıcı güvendedir hem de alıcı vadeli mal ve hizmet alabilir. Böylelikle ticari işlemlerin şirket açısından hacmi artar. Bunun sebebi ise alıcı, satıcı tarafındaki limitleri doğrultusunda 90 güne kadar vadeli alışverişe imkan tanımasıdır. İşlemler yapılırken de birçok prosedür uygulanır. Tahsilat, takip, kayıt gibi iş yükü olan durumlardan kurtularak; faktoring şirketinin pazarlama stratejileri üzerinden işlemlerini gerçekleştirirler. Bu sayede kaybettikleri zaman kaybı, maliyet gibi durumları daha etkin kullanarak ticarete yönlendirebilirler.
Tüm bu durumları dikkate aldığımızda optimum kaynak kullanımı ve stok düzeyi sağlanır. Herhangi bir risk kalmaması ve kaynakların optimum kullanılması sayesinde ortaya çıkacak büyüme, dış kaynaklar yerine yapılan ticari satışlarla elde edilir. Böylelikle ticaretin artışı sağlanır ve rekabet artar. Şirketlerde bulunan satış biriminin daha etkin rol almasıda bunlar karşısında kaçınılmaz bir sonuçtur. Bu birimleri doğrudan satış yöntemleri üzerinde geliştirilerek, firmanın ticaret hacminin artışı gerçekleşir. Ticaret hacminin artışı ile birlikte finansal gelirlerin artışı da mümkündür. Şirket işlem kayıtlarının azalması da faktoring şirketi sayesinde mümkündür. Çünkü fatura, muhasebe kayıtları gibi işlemler faktor tarafından yapılır.
Faktoring şirketleriyle sözleşme yapıldığında, alacakların değeri üzerinden avans verildiği için satıcının rekabet etme gücünü artırır. Bu durumda kredi değerliliğinin yükselmesinin önünü açar. Çünkü stoklar, alacaklar ve borçlar azalarak bilançoların likit hale gelmesi sağlanır. Durum böyle olunca şirketin bankalardan kredi kullanması kolaylaşır. Kredi kullanırken nelere dikkat etmelidir hakkında detaylı bilgi almak için burayı tıklayın! Aynı şekilde alıcı taraflar da borçlarını düzenli ödediği sürece bankalar tarafında kredibilitesi artar. İthalat ve ihracat tarafından da bakıldığında, bütün riskleri faktor üstlendiğinden doğabilecek kur, politik sorunlar, transfer gibi riskler ortadan kalkar. Tüm hepsi bir arada değerlendirildiğinde de küçük ve orta ölçekli firmaların dış pazarlara girerek hareket etmesi kolaylaşır.
Faktoring İşlemlerinin Dezavantajları
Şirketlerin faktoring işlemlerini seçmesinde genelde maliyetler dezavantajlı olarak görülmektedir. Düşünüldüğünde faktorlerin bu riski üstlenmesi belirli bir maliyet doğuracaktır. Bu durum da gayet normaldir. Eğer satıcı tarafında fatura değerleri küçük ve sayısı fazla ise katlanılan maliyeti artabilir. Bu yüzden satıcı tarafında da dezavantajlı bir durumdur. Diğer bir dezavantajı ise faktoring şirketine başvuran kurumların finansman yönetimlerinin kötü olduğu düşünülebildiği için mal satışı yapamamalarıdır. Bu yüzden ticari yönden sıkıntılar yaşanabilir. Bu durum düşünüldüğü gibi de olmayabilir. Şirketin bu konuda kendini göstermesi yeterli gelecektir.
Ayrıca faktoring şirketleri bankalarla olan bağlantılarından dolayı, yaptığı değerlendirmelerde olumsuz sonuçlarla karşılaşırlarsa riskli grup içerisine girecekleri için kredi durumları da sıkıntıya düşebilir. Yani bankalardan kredi finansmanında sorun yaşayabilir ve kaynak elde etmek zorlaşabilir. Bunun yanında son olarak dezavantajlar arasında sayılabilecek durumlardan bir tanesi de yurt dışı faktorlerinin bulunamaması ya da doğru seçilememesidir. Seçtiğiniz muhabir faktoring şirketi işlemlerinizi geç yapıyor veya aldığı komisyon ücretlerinde yüksek rakamlar belirtiyor olabilir. Bu yüzden dezavantajlar arasına girer.
Faktoring işlemlerinin avantajlarının ve dezavantajlarının değerlendirilmesi önemlidir. Mal ve hizmet fiyatının maliyeti, faktoring işlemlerinin maliyetiyle oranlandığında ortaya çıkan rakamlar şirket için yol çizilebilir. Faktoring sözleşmeleri katlanılacak maliyetleri kurtarıyorsa eğer, riskleri göze almak yerine faktorlere bırakmakta fayda vardır. Bu sayede şirketlerin de üzerinden belli yükler kalkmış ve daha karlı ticaretlerin önü açılmış olur.