Borsanın Ekonomiye Katkısı ve Görevleri Nelerdir?

Borsalar var oluşlarından itibaren hem ekonomiye hem de yatırımcıların bütçelerine katkı sağlamaktadır. Görev kapsamlarına bakıldığında ekonomiye olan katkıları net bir şekilde anlaşılabilmektedir. Bu konuda borsaların kurulum tarihinden itibaren görev niteliklerinin incelenmesi gerekir. Ülkemiz borsası biliyorsunuz ki yüksek işlem hacmi bakımından dört ana grup altında hizmet vermektedir. Bunlar; altın borsası, ticaret borsası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) ve anlık işlemlerin gerçekleştirildiği Borsa İstanbul’dur. Bu nedenle her borsanın araçları farklı olduğu için ekonomiye olan katkıları da farklı yöndedir. Borsaların tarihi ve özellikleri incelenerek sağlamış oldukları avantajlar nelerdir öğrenilmektedir.

15. yüzyılda ticari işlemlerin hacminin artmasıyla yapılan işlemlerin kayıt altına alınması ihtiyacı doğmuştur. Bu da bugünkü borsaların temellerinin atılmasına sebep olmuştur. Borsalar kurulmadan önce bireylerin birbirleri arasında gerçekleştirmiş oldukları menkul kıymetlerin ticareti; sokak aralarında, mahalle kahvelerinde yapılıyordu. Bu da güvenlik açısından sorun teşkil etmekteydi. Güvenlik ihtiyacının giderilmesi için işlemler belirli yerlerde, kurumlar aracılığıyla yapılmaya başlanmıştır. Borsanın gelişimi ise bu kurumların belli mevzuatlara uygun olarak yapılmasıyla sağlanmıştır. Böylelikle dünya borsalarının kurulması hem güvenlik ihtiyacını gidermiştir hem de kurallara uygun hızlı bir şekilde alım – satımların yapılmasını mümkün kılmıştır.

Borsaların Ticaret Hacminde Yer Bulması

Bugün borsalara bakıldığı zaman çeşitli ve çok sayıda enstrümanlara sahip olduğu görülmektedir. Fakat borsaların ilk kuruldukları zaman sadece menkul kıymet ve bazı emtiaların alım – satımı yapılmaktaydı. Özellikle sanayi devriminin etkileri ile Avrupa’nın ticaret işlem hacmini arttırması, yeni pazar arayışı içine girmesi ve ticareti yaygın hale getirmesi kıymetli evrakların borsada işlem görmesinde etkili olmuştur. Bu dönemlerde deniz ticareti yaygındır ve işlemler belirli kurallar altında yapılmadığı için hile, aldatmaca gibi sorunlarla karşılaşılmaktaydı. Bu nedenle insanlar belli bir düzen ve kuralı olan kurumlara ihtiyaç duymuştur. Böylece Belçika’nın Anvers kentinde borsa binası kurulmuştur. Bu durum küçük miktarda birikime sahip olan yatırımcıların parasını değerlendirmesini mümkün hale getirirken ekonominin de gelişiminde etkisi olmuştur.

Ülkemiz borsasının geçmişine gitmek gerekirse bu süreç Osmanlı Devleti dönemine kadar uzanmaktadır. Borsalar köklü tarihe sahip olan ve yatırımcıların birikimlerini güven içinde değerlendirebileceği piyasalardır. Turgut Özal dönemine kadar karşılaşılan, 1. Dünya Savaşı veya Cumhuriyetin ilk yıllarında uygulanan devletçi politika borsanın gelişimini engellemiştir. 1980 yıllarına kadar gelişim sürecini tamamlayamayan borsa, Özal’ın başbakan olmasıyla gelişim sürecine girmiştir. Rekabet ortamının yaratılması, şirketlerin kaynak bulmaları için halka arz edilmesi gibi teşviklendirici politikalar ile borsanın gelişimine katkıda bulunulmuştur.

Yukarıda görüldüğü üzere borsalar geçmişten bugüne kadar hem şirketlere hem de yatırımcılara maddi anlamda fayda sağlayan kurumsal piyasadır. Öyle ki şirketler kaynak temin edebilmek için borsaya kayıt olurlar ve hisselerini yatırımcılarla paylaşırlar. Böylece şirketler ekonomik anlamda güçlenirken, senetlerinin değeri de artar. Bu sayede yatırımcılarda ek gelir elde ederler. Şirket ve yatırımcıların dışında da ekonomi canlandığı için ülke ekonomilerine de bu durumdan olumlu yönde etkilenir. Şimdi, borsaların ekonomiye olan katkılarını ele alalım:

Borsalar Ekonomiye Nasıl Katkıda Bulunurlar?

Sermaye ülke ekonomisinin refah düzeyinin artması için gerekli olan en önemli faktördür. Bu faktörü güvenli bir şekilde arttırmanın yolları arasında ise borsa piyasası başta gelmektedir. Çünkü şirketlere kaynak temin edilirken, yeni Pazar alanları oluşturulmuştur. Böylece hem yatırımcılar hem de şirketler için olumlu olan bu durum ekonominin kalkınmasını sağlamaktadır. Ülkemiz borsasında gerçekleşen yatırımlarda Türk lirası dışındaki dövizlerin miktarının artması, ekonomimizi olumlu yönde etkilerken ulusal para birimimizin de değer kazanmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle ticarette borsanın payı büyük ve önemlidir.

Gerek döviz gerek hisse senetleri gerekse de diğer finansal enstrümanlar sayesinde alım – satımların artmasıyla ülke ekonomisi canlanır. Borsada işlem gören yatırım araçları hakkında bilgi almak için tıklayın. Öyle ki Borsa İstanbul’un işlem hacmi ilk kurulum aşamasından bu yana oldukça yüksek rakamlara ulaşarak, devlet ekonomisinin pozitif bir şekilde artmasını sağlamıştır. Böylelikle yerel senetlerin değerleri artarken, şirketlerin pazar payları da büyümüştür. Böylelikle şirketlerin faaliyet kollarını geliştirme yönündeki girişimleri artmıştır. Bu sayede ticaret farklı boyutlara taşınarak hem şirketlere hem de yatırımcılara kaynak temini sağlamıştır.

Finansal enstrümanları direkt olarak nakde çevrilebilme özelliği taşıyan borsa piyasasında yatırımcıların akıllarındaki sorular ve çekinceleri bu sayede azaltılmıştır. Piyasada yatırımcı sayısının çok olması likidite oranını arttırdığı için hızlı bir şekilde para akışı sağlanmaktadır. Bu elbette ki ekonomik anlamla olumlu özelliktir. Böylelikle yatırımcılar şirketlerin kaynak temininde yardımcı olarak, sermaye arttırımı konusunda da finansal olarak fayda sağlamaktadır. Şirketlerin finansal yönden güçlenmesi ise yukarıda bahsettiğim gibi ekonominin gelişmesini, üst düzeye erişmesinde etkili olmaktadır.

Özellikle borsa yatırımlarının tek fiyat oluşumu üzerinden yürütülmesi yatırımcılar açısında oldukça avantajlıdır. Borsa yatırımı nedir, nasıl yapılır buradan öğrenebilirsiniz. Bunun sebebi bazı ticaret faaliyetlerinde parasal açısından farklı fiyatlar sunulmasıdır. Bu nedenle yatırımcıların güveni sarsılmıştır. Ama borsada tüm yatırımcılarla eşit koşullar ve fiyatlar oluşumu altında alım – satımlar yürütülmektedir. Aynı zamanda sermayesi az olan şirketlerinde borsaya kote olabilmeleri de küçük miktarda birikime sahip olanlar için önemlidir. Bu sayede düşük miktarda yatırım yapılarak, kazanç sağlanabilmektedir. Böylelikle büyük şirketlere nazaran küçük şirketlerinde kaynak temininde bulunarak kendi hacmini geliştirmesi borsanın ekonomiye sağlamış olduğu katkılar arasında yer almaktadır.

Borsaların Görevleri ve Yükümlülükleri Nelerdir?

Borsanın görevleri denildiğinde tüm yatırımcıları eşit fırsatlar sunarak, alım – satımların belli kurallar çerçevesi içinde yaptırıldığını söyleyebilirim. Biliyorsunuz ki borsa, SPK’nin denetim ve düzenlenmelerine tabidir. Bu sayede piyasa yasaldır. Böylelikle yatırım işlemlerinin güvenilir bir şekilde yürütülür. Bu konuda herhangi bir kuşkuda olmamalısınız. Çünkü belirli periyotlarda düzenlemelere uygun olarak hareket edilip edilmediği denetlenmektedir. Yükümlülüklere uyulup uyulmadığına bakılmaktadır. Borsada işlem gören araçlar SPK’nin onayından geçtiği için problemle karşılaşılmamaktadır.

Borsa ile politika birbiriyle bağlantılı olduğu için yatırım enstrümanlarının da değerleri bunlara bağlı etkilerden değişir. Örneğin, yakın zamanda yaşanan terör saldırıları sonucu biliyorsunuz ki hem yerel hem de yabancı hisse senetlerinin değerlerinde değişmeler görülmüştür. Böyle bir durumda borsanın görevi yatırımcılara sinyal göndererek, piyasanın negatif eğiliminde bir tepkime içerisine gireceğini bildirmektedir. Bildiğiniz üzere gerek mikro gerekse de makroekonomik etkiler, yaşanan olaylar ve gelişen koşullar nedeni ile borsa dalgalanma gösterir. Bu nedenle başarılı olmak için bu tür risk faktörlerinin bilinmesi ve gündem haberlerinin takibi şarttır. Borsa gündemi nasıl takip edilir, öğrenmek için tıklayın.

Yukardaki faktörlerin etkili bir şekilde takip edilmesi piyasada sürekli olarak kazanmayı mümkün kılar. Elbette ki bunun için borsa nedir, nasıl oynanır gibi soruların yanıtları bilinmesi gerekiyor. Bu konuda borsa aracı kurumlarının eğitim faaliyetlerinden yararlanabilirsiniz. Bu sayede piyasayı tam kapsamıyla öğrenebilirsiniz. Özellikle her yatırımcının portföyünde hisse senetleri bulunur. Bunun nedeni uzun vadede güzel getirilerin elde edilebilmesidir. Fakat bu konuda yatırımcılar şirketlerin faaliyet raporlarına ulaşıp ulaşamadıkları konusunda tedirgindirler. Borsanın görevleri arasında yatırımcıları bilgilendirmek ve şirketlere ait bilgilerin açıkça paylaşılması koşulları vardır. Bu koşullar SPK’nin kanunnamesinde yer almaktadır. Böylece her türlü bilginin sağlanması yatırımcı sayısının artışını sağladığı gibi ekonomiye de olumlu bir şekilde katkıda bulunulmasını kolaylaştırmaktadır.

Son olarak, borsaların ve aracı kurumlarının görevi yatırımcılara adaletli, şeffaf bir şekilde hizmet sunmalarıdır. Bu sayede birikimlerini değerlendirmek isteyen her kişi güvenli bir şekilde piyasaya giriş yapmaktadır. Yeterli düzeyde bilgi ve deneyime sahip olan yatırımcılar ciddi anlamda bütçelerinin artmasını sağlarken, eksiklik nedeni ile parasını kaybeden yatırımcılar da mevcuttur. Bu nedenle para kazanmak istiyorsanız detaylı bir şekilde borsa hakkında araştırma yapmalısınız. Bilgiler edinmelisiniz ve tecrübe kazanmalısınız. Böylece borsanın sunmuş olduğu imkanlardan yararlanabilir, hem kendi bütçenize hem de ekonomiye katkıda bulunabilirsiniz.