Paratic Haber: Ekonomi, Finans RSS Interactive

VİOP Nasıl Oynanır? İşlem Örnekleri

Vadeli işlemlerin gerçekleştirildiği VİOP nasıl oynanır, işlemler nasıl yapılır, örnekler vererek bu yazıda tüm detaylarıyla yer verdik.
VİOP Nasıl Oynanır? İşlem Örnekleri
YAYINLANMA ZAMANI
SON GÜNCELLEME
Yorum

Borsa İstanbul çatısı altında faaliyet gösteren Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) bugünden yapılan alım satım işlemleriyle gelecek fiyat risklerine karşı pozisyon alınır. Bu durum kur riski gibi durumlara karşı korunmanızı sağlar. Ayrıca fiyat düşüşlerini de değerlendirmenize olanak tanır.

Peki, VİOP işlemleri nasıl yapılır? Yatırımlar işlem platformları üzerinden basitçe yapılabilir. Bir aracı kurum seçtikten sonra işlem platformunu kullanmaya başlayabilirsiniz. Platformu açtığınız zaman hangi kontratla işlem yapacaksanız onu seçmelisiniz ve hacim bilgisini girmelisiniz.

Bu kontratın vadesi geldiği zaman fiyatının daha yukarıda olacağını düşünüyorsanız alım, daha aşağıda olacağını düşünüyorsanız satım emri vermelisiniz. Emri verdikten sonra pozisyonun açıldığını göreceksiniz. İşte bu kadar basit!

Elbette burada başarılı işlemler yapabilmek için piyasanın mantığını anlamanız son derece önemlidir. Pozisyon oluşturmak çok kolay olmasına karşın, kâr geçebilmek için VİOP hakkında bilgi seviyeniz devreye giriyor. Bunu demo hesapları kullanarak görebilirsiniz.

VİOP nedir daha önce anlatmıştık. Şimdi sizler için hazırladığımız VİOP nasıl oynanır teknik bilgilerine göz atabiliriz.

VİOP’ta Nasıl İşlem Yapılır?

VİOP nasıl oynanır konusu akılları fazlaca karıştırıyor. Çünkü spot piyasanın aksine VİOP’ta gelecek fiyat değişimleri üzerine pozisyon alınır. Dolayısıyla bu durum bazı karmaşalara yer vermektedir. Ancak konu oldukça basittir.

Eğer gelecekte fiyatın yükseleceğini öngörüyorsanız kontratlarda bugünden alım yaparsınız ve beklentiniz gerçekleştiğinde satış yaparak kârınızı alırsınız. Peki, bunun spot piyasa işleminden ne farkı var?

Buna VİOP’ta bir döviz kontratı alım işlemi örneği ile cevap verelim:

VİOP ÖRNEKLERİ 1: Diyelim ki Şubat 2023 vadeli dolar/TL kontratının alım fiyatı 19,41 lira olsun ve dolar kurunun yükselmesi bekleniyor. 5 tane dolar/TL kontratı için 5 * 2660 eşitliğinden 13 bin 300 lira ödersiniz. Kontratın fiyatı 20,50 lira olduğunda da sattığınızı varsayalım.

  • Şubat 2023 vadeli dolar/TL kontratı = F_USDTRY0223
  • Sözleşme Büyüklüğü: 1000 Dolar
  • Başlangıç Teminatı: 2660 TL (5 kontrat için 13.300 TL)
  • Alış Fiyatı: 19,41
  • Satış Fiyatı: 20,50

Kâr/Zarar = [(Satış Fiyatı – Alış Fiyatı) * 1000 * Sözleşme Adedi]

Kâr/Zarar = [(20,50 – 19,41) * 1000 * 5] = 5450 TL

Yatırımcı 13 bin 300 TL yatırarak aldığı 5 kontrattan 5450 TL kâr etmiştir.

Diyelim ki aynı fiyatlar üzerinden spot piyasada işlem yaptığını düşünelim. Yani 13.300 TL karşılığında 19,41 liradan 685 dolar alabilir. Kur 20,50 lira olduğunda satış yaparak 14.042,5 lira olur. Kârı ise sadece 742,5 lira olurdu.

Vadeli İşlemler Nasıl ÇalışırVİOP açığa satış yani fiyatların gelecek düşeceği tahmininize göre de pozisyon açabileceğiniz bir piyasadır. Satış yönünde emir vererek de pozisyon oluşturabilirsiniz. Buna da bir örnek verelim:

VİOP ÖRNEKLERİ 2: Şubat 2023 vadeli ons altın kontratının satış fiyatı 1900 dolar olsun ve düşüş beklentisine sahip olalım.

  • Şubat 2023 vadeli ons altın kontratı = F_XAUUSD0223
  • Sözleşme Büyüklüğü: 1 Ons Altın
  • Başlangıç Teminatı: 140 USD (5 kontrat için 700 USD)
  • Alış Fiyatı: 1950
  • Satış Fiyatı: 1900

Kâr/Zarar = [(Alış Fiyatı – Satış Fiyatı) * 1 * Sözleşme Adedi]

Kâr/Zarar = [(1950 – 1900) * 1 * 5] = 250 $

Yatırımcı 700 dolar yatırarak satış yaptığı 5 kontrattan 250 dolar kâr etmiştir.

Spot piyasada yatırımcının açığa satış imkanı yoktur. Elbette burada fiyatların spot ve vadeli piyasada farklı olduğunu unutmayalım. Ancak VİOP işlem örnekleri size piyasadaki yatırımların nasıl sonuçlar doğuracağı konusunda bilgi verecektir.

VİOP’ta bir kontrat satın alarak, yatırım aracını bugünden belirlediğiniz bir fiyattan almış olursunuz. Bu enstrümanın ileri bir tarihte teslimatı yapılmak üzere bugünden daha avantajlı bir fiyattan alırsınız.

Diyelim ki dolar borcunuz var ve gelecekte kur yükselecek. Siz bugünden dolar/TL kontratı alarak, daha az para ödeyerek borcunuzu kapatma imkanına sahip olursunuz. Çünkü dolar kurunu değil, 1000 dolar büyüklükteki dolar/TL kontratı için para ödersiniz.

1000 dolar için (13.01.2023 verilerine göre dolar kuru) 18.770 liranız olmalıdır. Ancak 1 adet dolar/TL kontratı için 2660 lira ödemeniz yeterli olacaktır. Yani 2660 lira başlangıç teminatını ödeyerek 1000 dolar büyüklüğünde işlem yaparsınız.

VİOP’ta Kimler İşlem Yapabilir?

VİOP’ta 18 yaşını doldurup bir banka hesabına sahip olan herkes yatırım yapabilir. Elbette burada piyasanın özelliklerini bilip bunlardan yararlanmak isteyenler piyasada işlem yapmayı tercih etmektedir.

Vadeli işlemler genellikler riskten korunmak isteyen yatırımcılar yapılıyor. Bir yatırım aracının fiyatında beklenmedik gelişmeler yaşanabilir. VİOP bu değişimlerden korunmak isteyen yatırımcılar için satış yönünde pozisyon açma imkanı vermektedir.

Vadeli İşlemlerin ÖzellikleriKaldıraç imkanından yararlanmak isteyen yatırımcılar da VİOP’tu tercih etmektedir. VİOP’ta kaldıraç oranları sayesinde daha az teminatla daha büyük hacimli işlemler yapılabilmektedir.

Arbitrajcılar da VİOP’ta işlem yapabilir. Arbitraj, iki farklı piyasada eş zamanlı işlemler yapılması ve birinde alım yaparken diğerde satış yapılması demektir. Spot piyasa ile VİOP arasında taşıma maliyeti nedeniyle oluşan fiyat farklılıkları sayesinde arbitrajcıların dikkatini çekmektedir. Arbitrajcılar ucuz piyasadan alım, pahalı piyasadan satım yaparak kâr etmektedir.

VİOP’ta Kâr Zarar Ne Zaman Hesaba Geçer?

VİOP’ta yaptığınız işlemlerden elde ettiğiniz zararlar aynı gün hesabınıza yansımaktadır. Kazançlar ise T+1 olarak tanımlanan bir sonraki gün hesaba geçmektedir. Buna piyasaya göre ayarlama denmektedir.

VİOP’ta açık pozisyonun taşındığı süre boyunca her gün, gün sonu uzlaşma fiyatına göre kâr ve zararlar kesinleşmektedir. Kâr ve zarar hesaplanırken kullanılan fiyatlar, her bir sözleşme bazında hesaplanan uzlaşma fiyatıdır.

VİOP Vade Dolunca Ne Olur?

VİOP’ta vade sonu, sözleşme ile işlem yapılabilecek son günü ifade eder. Vade dolduğu zaman, açık kalan pozisyonlar önceden tanımlanmış olan teslimat yöntemi ile borsa tarafından kapatılacaktır.

VİOP Vade Dolunca Ne Olur?VİOP’ta vade dolunca, vade sonu uzlaşma fiyatı üzerinden kâr zarar hesaplanır. Vade sonu uzlaşma fiyatı hesabında en önemli konu ise hesaplandığı sözleşmenin dayanak varlığının hesaplama tarihindeki spot fiyatını yansıtmasıdır.

VİOP Teminat Tamamlanmazsa Ne Olur?

VİOP işlemleri ile ilgili bilinmesi gereken en önemli konu teminattır. Çünkü teminatın başlangıç seviyesinin altına inmesi durumunda pozisyonunuzun kapatılma riski vardır. Yani teminat tamamlama çağrısını dikkate almazsanız işleminiz otomatik olarak sonlandırılacaktır.

VİOP’ta yapacağınız işlemlerde her sözleşme için bir başlangıç teminatı belirlenmiştir. Eğer siz bir pozisyon aldığınız zaman, bakiyeniz başlangıç teminatının altına inerse bir çağrı alırsınız. Teminat tamamlama olarak adlandırılan bu çağrı, bakiyenizi yeniden başlangıç teminatına yükseltmeniz gerektiğini ifade eder.

Eğer teminat tamamlama çağrısı almanıza rağmen herhangi bir işlem yapmazsanız işleminiz otomatik olarak sonlandırılacaktır. Dolayısıyla bu işleme devam etmek istiyorsanız teminatı tamamlamalısınız. Zaten bu çağrıyı alıyorsanız pozisyon zarara geçti demektir. Eğer pozisyonun zararda sonlanmasını istemiyorsanız bu çağrıyı dikkate almalısınız.

VİOP Teminat Yatırma Saatleri

VİOP işlemleri 09:30 ile 18:15 saatleri arasında gerçekleşir. Buna ek olarak akşam seansı da bulunur ve 19:00 ile 23:00 saatleri arasında işlem yapılabilir.

VİOP Teminat Yatırma Saatleri
Kaynak: Takasbank

Teminat yatırma saatleri ise normal bankacılık işlem saatleriyle aynıdır. Ancak bu noktada bazı değişiklikler olduğu görülmektedir. Aracı kurumları incelediğimiz zaman, genellikle 09:00 ile 15:15 arasında VİOP teminat yatırma ve çekme işlemlerinin yapılabildiği görülmektedir. Buna karşın akşam saati 19:00’a kadar teminat yatırma işlemi de yapılabilmektedir.

VİOP’ta teminatınızın nemalandırılması da bu konuda bilmeniz gereken bir diğer konudur. Yani hesabınızdaki bakiyeye günlük nema uygulanmaktadır ve her sabah 07:30’da bu hesabına yansımaktadır.

Takasbank’a göre teminat yatırma ve çekme başlangıç saati 08:00 olarak gösterilir. Eksi nakit kapatma için son saat ise 11:00 olarak işaretlenmiştir.

Size daha iyi hizmet verebilmek için Yasal Mevzuat çerçevesinde, veri politikalarımızda belirtilen amaçlarla sınırlı olmak üzere çerezler (cookies) kullanıyoruz. Detaylı bilgi ve izin iptali ile ilgili olarak Gizlilik Politikamızı inceleyebilirsiniz.

Ayrıntılar
Sponsorlu | 2023/4Ç Kar/Zarar %36.13/63.87%
Hesabınızı şimdi oluşturun!
Kolay kayıt, hızlı işlem ve uzman analizlerle başarıya giden yolda lider adımı atın.