Teminat Mektubu Nedir, Nasıl Kullanılır?

Bankaların hizmet yelpazesinin genişliği hem bireysel hem de ticari müşteriler için ciddi oranda önem taşımaktadır. Çünkü risklerin sınırlandırılmasında, hatta doğru kullanıldığında sıfırlanmasındaki yardımı büyüktür. İş yapılacak birimler arasında güven sağlayan teminat mektubu, aynı zamanda da satıcı tarafın parasını garanti altına alır. Bu yüzden ticari hayatta yeri büyüktür. Özellikle ihale ile yapılan hizmetlerde, teminat mektupları çok kullanılır. Bu sayede ihalede ön görülen miktarlar garanti altına alınır ve işlerin devamlılığı sağlanır. Sonucunda ise hizmetler ve ticaret aksamaz. O zaman teminat mektubu nedir, nasıl kullanılır incelemekte fayda var…

Teminat Mektubu Nedir?

Teminat mektubu birçok iş birimini birbirine düşüren türden ödeme yöntemidir. Yani öyle dediğime bakmayın, söylemek istediğim; sadece teminat mektubu için her iş birimi farklı bir kavramı yakıştırıyor. Yani kredi, limit, nakit, teminat, likit kavramlarının hangisine uyduğu konusunda henüz ortak bir paydaya varılamamıştır. Çünkü teminat mektubu için her birini söylemek mümkündür. Teminat mektubu öncelikle adı üstünde ‘teminat’ veren bir belgedir. Genelde ihalelerde ve projelerde kullanılır. Ama mal alım ve satımlarında da müşteri limitleri bakımından kullanımı yaygındır. Mal ya da hizmet satın alacak kişi satıcıya belirli miktarda teminat mektubu verir ve firma nezdinde kendine limit açtırır. Böylelikle alım ve satımlarını bu limit doğrultusunda rahatlıkla yapabilir.

Teminat mektubu bir metin halinden oluşur. Metnin içerisinde ise yapılan işin o mektupta yazılan tutar kadar garanti olduğu belirtilir. Metnin şekli genelde verilen kurumlar tarafından belirlenir. Ama içerisinde değişmeyen, mutlaka bulunması gereken bazı durumlar vardır. Bunlardan biri teminat süreli ise geçerlilik tarihi değilse süresiz olduğunu belirten sözcüktür. Aynı zamanda düzenlenme tarihi, teminat edilen tutar, hangi banka olduğu, verilecek kurum, gerekli imzalar bir teminat mektubunda olması gereken faktörlerdir. Geri kalan kısımlar ise teminat mektubunun verileceği kurum tarafından belirlenebilir.

Teminat Mektubu Nasıl Kullanılır?

Teminat mektubu kullanmak için bankaya başvuru yapmalısınız. Yaptığınız başvuruda ne kadarlık bir mektuba ihtiyacınız olduğunu belirterek, istenilen metin şeklini iletirsiniz. Banka tarafından sizin adınıza gerekli incelemeler yapılır ve bankanın nezdinde limitleriniz müsait ise eğer, teminat mektubu istenilen şekilde düzenlenir. Böylelikle elinizde bulunan teminat mektubu üzerinde yazan tutar kadar bankaya sorumlu olursunuz. Banka ise sizin bu mektubu vereceğiniz kuruma sorumlu olur. Aldığınız mektubu kuruma iletir ve kurumda belli işlemleri yapmak için yetki kazanmış olursunuz. Yani sizin teminatınız da sunduğunuz tutar kadar; hizmet, ticaret gibi işlemlere konu olabilirsiniz.

Teminat mektubunun verildiği kurum açısından düşündüğümüzde de şirketin kendini garantiye aldığını söyleyebiliriz. Mektubun alındığı kişiye, belirtilen tutar karşılığında diledikleri gibi mal alım ve satımı yapabilir. Fakat burada dikkat etmesi gereken bir durum mektubun süresidir. Eğer bir mal satışı olacaksa, vadesinin bu süreden az olması önemlidir ki teminat mektubunun süresi geçtiğinde mal için kendi yöntemlerinizle borcunuzu almak zorunda kalırsınız. Herhangi bir teminatınız kalmaz. Süresinin içerisinde ödenmeyen bir mal satışınız var ise mektubu tazmin ettirebilirsiniz. Yani bankaya başvurarak borcunuz karşılığını alabilirsiniz. Ama teminat mektubunun süresi geçmişse hiçbir işe yaramaz, doğrudan çöptür. Herhangi bir hak iddia edilemez. Bu yüzden teminat mektubunu elinde bulunduran kişinin de bu gibi durumlarda dikkatli olması gereklidir.

Teminat Mektubunda Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar?

Teminat mektubunu veren kişi ile alan kişinin dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. Teminat mektubu şekil bakımından ve kullanım açısından biraz farklıdır. Bu sebeple düzenlenen teminat mektuplarında öncelikle olarak tarafların istenilen şartlara uygun mu diye metni kontrol etmesi gerekiyor. Aynı zamanda tarih ve tutar da büyük önem taşıyan faktörlerdendir. Yanlış yazılan bir tarih sizi ciddi sıkıntılara sokabilir. Aynı şekilde tutar da istenilen kadar mı incelemelisiniz. Böylelikle limit risk durumunda sıkıntıya düşmemiş olursunuz.

Teminat mektuplarında birde bankanın attığı imzalar önemlidir. Eksik imzalı teminat mektupları ile çok fazla hak talep edilmesi mümkün değildir. Teminat mektubu şekil olarak genel çerçevede 4’e ayrılır. Geçici, kesin, vergi ve icra dairelerine verilen; bir de gümrük, özel kişi, resmi kurumlara sunulan mektuplar olarak 4 farklı şekilde karşımıza çıkar. Bu sebepten mektubunuzun hangi özellikte olduğunu da göz önünde bulundurmalısınız. Geçici teminat mektupları genelde ihalelerde kullanılan ve ihaleyi alan kişi için kesin haline dönüşecek türden mektuplardır. Kesin mektuplar yapılan anlaşma sonucunda bankanın sorumluluğu altında olan türdür. Diğerleri ise genelde limit, kredi gibi tanımlamalar yapmak için kullanılır.

Mektupta dikkat edilmesi gereken diğer bir durum ise mektup metninde kullanılan ifadelerdir. Bu ifadelerle mektubun ne şartlarda ödeneceği yer alır. Örneğin, ilk talepte borcun ödemesinin borçlunun rızası olmadan kesin olarak gerçekleşeceği ifadesi yer alabilir. Bu ifade ile istenilen borç ödenmediğinde bankaya tazmin için doğrudan başvurabilirsiniz. Borcunuzu tahsil eder ve riskten kurtulursunuz. Bu gibi ifadeler değişiklik gösterdiği için metnin şekli önemlidir diyoruz.

Sonuç olarak, teminat mektubu satıcı tarafı büyük oranda korur. Ticaret risklerini azaltır ve tahsilat sorununu ortadan kaldırır. Bankaların verdiği bu hizmette riski bankalar üstlenir. Fakat bankalarda üstlenirken kişiden belli teminatlar alır. Bu yüzden tahsilat ile uğraşmak yerine, işi teminat mektubuyla bankaya bırakırsınız. Bir nevi factoring işlemi yaparsınız. İşleyişleri aynı değildir, ama bankanın riskleri üstlenmesi bakımından şekli aynıdır.