VİOP’ta Uzun – Kısa Pozisyon

Yatırımcıların yükseliş mi yoksa düşüş yönündeki hareketlerden mi kazanç elde edeceği de açacağı pozisyonlardan anlaşılır.

İşte bu nedenle uzun ve kısa pozisyon kavramlarını iyi bilmek gerekir.

• Uzun Pozisyon

Uzun pozisyondan başlayalım. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda uzun ya da long pozisyon, pazarda işlem gören türev araçların alınmasını ifade eder.

Bir enstrüman için long pozisyon açmak, varlığın fiyatının yükseleceği düşüncesiyle o varlığı portföyünüze eklemek demektir.

Vadeli işlem sözleşmesinde uzun pozisyon açan taraf, dayanak malı alma yükümlülüğüne sahip olan taraftır. Uzun pozisyon almış olan bir yatırımcı fiyatların artması halinde kâr elde ederken fiyatlar düştüğü takdirde zarar eder.  

Diyelim ki altının yükseleceğini öngörüyorsunuz. Böyle bir durumda dayanak varlığı altın olan bir vadeli işlem sözleşmesi için alım yaparsanız. Yani uzun pozisyon açmış veya sözleşmede uzun taraf konumuna geçmiş olursunuz.  

Altının fiyatı, beklentinize paralel şekilde yükselirse açtığınız pozisyondan kazanç elde edersiniz. Diğer taraftan altın fiyatları düşüşe geçerse, açtığınız pozisyon nedeniyle kayıp yaşarsınız.

• Kısa Pozisyon

Uzun pozisyonun tam tersidir. Fiyatların düşeceği yönünde beklentiye sahipseniz, kısa ya da short pozisyon açarsınız.

Yani piyasada işlem gören türev araçlar için satış yönlü hareket edersiniz.

Vadeli işlem sözleşmesi satarak kısa pozisyon aldığınızda, sözleşmenin vadesi geldiğinde sözleşmeye konu teşkil eden dayanak varlığı sözleşmede belirtilen koşullarda satmak ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlü olursunuz.

Daha basitçe; vadeli işlem sözleşmesinde kısa pozisyon açan taraf olduğunuzda, dayanak malı satma ya da teslim etmeyle yükümlü taraf olursunuz.

Piyasada short pozisyon açtıysanız, kâr elde etmeniz için fiyatların düşmesi gerekir. Fiyatların yuları yönlü hareket etmesi kısa taraf için zarar demektir.

• Açık Pozisyon – Pozisyon Kapama

Pozisyon noktasında uzun ve kısa dışında açık pozisyon ile pozisyon kapamadan da bahsedelim.  

Öncelikle açık pozisyon adından da anlaşılabileceği üzere bir yatırımcının açık pozisyonu olup olmadığını ifade eder. Yani vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde uzun veya kısa pozisyon tutan yatırımcı, açık pozisyonda demektir.

Bunun yanında açık pozisyon sayısı da bilinmelidir. Açık pozisyon sayısı, piyasadaki uzun veya kısa pozisyon sayısının ayrı ayrı toplamlarına eşittir.

Diğer bir ifadeyle toplam uzun pozisyon sayısı ya da toplam kısa pozisyon sayısıdır. Açık pozisyon sayısı önemlidir çünkü likidite ölçümünde kullanılır.

Gün sonunda bir kere açıklanan açık pozisyon sayısı için hesaplama mantığı oldukça basittir. Şöyle ki VİOP’ta Her alım pozisyonunun karşısında bir satım pozisyonu ya da her satım pozisyonu karşısında bir alım pozisyonu bulunur. Yani bir alış pozisyonu ile satış pozisyonu eşleştiğinde açık pozisyon sayısı sıfırlanmış olur. 

Açık pozisyon sayısındaki artış veya azalış fiyattaki ve hacimdeki değişime göre birlikte değerlendirilir.

Açmak gerekirse;

Fiyat yukarı ve hacim artıyorken, açık pozisyon sayısı artıyorsa piyasa yukarı doğru güçlüdür.

Fiyat yukarı ve hacim azalıyorken, açık pozisyon sayısı azalıyorsa piyasa yukarı doğru zayıftır.

Fiyat aşağı ve hacim artıyorken, açık pozisyon sayısı artıyorsa piyasa aşağı doğru güçlüdür.

Fiyat aşağı ve hacim azalıyorken, açık pozisyon sayısı azalıyorsa piyasa aşağı doğru zayıftır.

Ters işlem ya da pozisyon kapama ise sahip olunan pozisyona aksi yönde işlem yapmaktır.

Örneğin bir sözleşmede 10 adet uzun pozisyonunuz var. Aynı sözleşmenin aynı vadesinde yine 10 adet veya daha az sözleşme satarsanız yaptığınız satım işlemi, ters işlem adını alır. Tersi de geçerlidir.

Diyelim ki bir sözleşmede 10 adet kısa pozisyonunuz var. Aynı aracın aynı vadesinde yine 10 adet veya daha az sözleşme için alım işlemi yaptığınızda bu da ters işlemdir.

Basitçe; alım karşısında satım, satım karşısında alım yönünde işlemleri yansıtır.