Forex Piyasasının Mantığı Nedir?

Basitçe forexte mantık, kurlar arasındaki fiyat değişimlerinden faydalanarak para kazanmaktır.

Aslında döviz bürosuna gidip alım-satım yapmaktan pek farkı yoktur. 

Şöyle düşünün! Doların Türk lirası karşısında değerleneceği düşünüyorsanız dolar alır, düşeceği beklentisiyle ise dolar satarsınız.

Forex piyasasında aynı işlemi, döviz bürosu ya da bankaya gitmeden, bilgisayar başından USD/TRY paritesi üzerinden yaparsınız.

Diyelim ki dolar kuru 20 lira. Döviz bürosuna 20 lira verdiğinizde karşılığında 1 dolar almanız, USD/TRY paritesine göre 1 birim doların 20 birim Türk lirasına eşit olduğunu gösterir.

Doların Türk lirası karşısında değerleneceğini düşünüyorsanız USD/TRY için alış, düşeceğini düşünüyorsanız da satış yönlü işlem yaparsınız.

Kısacası tıpkı fiziki alımlarda olduğu gibi forex işlemi de bir para birimini satın alırken aynı anda diğerini satmak demektir.

Zaten forexte tüm işlemler pariteler, yani iki para birimi üzerinden yapılır. Piyasa, para birimlerinin alınmasına, satılmasına, takas edilmesine ve spekülasyonuna izin verir.

Aynı zamanda uluslararası ticaret ve yatırım için para birimlerinin dönüştürülmesine de olanak tanır.

Tüm forex işlemleri aynı anda bir para biriminin satın alınmasını ve diğerinin satılmasını içerir.

Ancak döviz çiftinin kendisi tek bir birim, yani alınan veya satılan bir araç olarak düşünülebilir.

Bir forex aracı kurumundan bir döviz çifti satın aldığınızda, temel dövizi satın alır ve karşıt dövizi satarsınız. Tersine döviz çiftini sattığınızda temel dövizi satar ve karşıt dövizi alırsınız.

Kısacası forex yatırımcıları, eşleştirilmiş iki farklı para biriminin kotasyonu olan bir döviz çifti üzerine işlem açar.

Daha önce de belirttiğimiz gibi paritenin kendi değeri, yatırımcının baz dövizin bir birimini karşıt dövizin ne kadarıyla satın alabileceğini gösterir.

Mesela EUR/USD çiftinin fiyatı 1.30 ise bu, 1 Euro (EUR), 1.30 Amerikan doları (USD) demektir.

Açık piyasada para birimlerinin fiyatları dalgalanırken, birinin diğerine göre değer kazanacağı veya değer kaybedeceği tahmin edilir.

Piyasanın yönü doğru öngörülürse işlem kâr, yanlış tahmin edilirse zararla sonuçlanabilir.

Temelde forex yatırımı yaparak kâr elde etmenin mantığı, düşük fiyattan alıp yüksek fiyata satmak veya tam tersi kadar açıktır.

Forex piyasasında yapılan işlemler, temel olarak bir dövizin diğerine karşı değeri üzerinden gerçekleşir.

Diyelim ki dünyada en çok işlem gören parite olan EUR/USD için pozisyon açacaksınız.

Euro’nun dolara karşı değerleneceğini düşünüyorsanız alım, değer kaybedeceğini düşünüyorsanız satış yönlü pozisyon oluşturursunuz.

Her iki durumda da eğer bahsiniz doğruysa kâr elde edersiniz. Yani forex piyasasında ürünün fiyatı yükselirken de düşerken de kazanmak mümkündür.

Yatırımcılar para birimlerini, bu para birimlerinin birim sayısı kadar olan lotlar halinde alıp satarlar.

Sırasıyla 100.000, 10.000, 1.000 ve 100 birimden oluşan standart, mini, mikro ve nano lotlar bulunmaktadır.

Yatırımcılar sıklıkla, pip cinsinden ölçülen döviz kurlarındaki küçük dalgalanmalardan yararlanmayı hedefler.

Forex piyasasının nasıl çalıştığını daha iyi anlamanız için örneği detaylandıralım:

1.1000 olan kurdan 10.000 birim EUR/USD paritesi almaya karar verdiniz diyelim.

İşlem pozisyonunuzun toplam büyüklüğü “10.000 Euro x 1.1000” hesaplamasıyla 11.000 ABD doları olacaktır.

Pozisyonunuz açıkken EUR/USD kurunun 1.1200'e yükseldiğini düşelim. Böyle bir durumda pozisyonunuzu kapatırsanız kârınız 200 dolar olacaktır.

Çünkü açılış ve kapanış kurları arasındaki fark 1.1200 – 1.1000 = 0.0200 olur.

10.000 birim işlem yaptığınız için kâr hesaplamanız da 0.0200 x 10.000 = 200 ABD doları şeklinde gerçekleşir.

Fakat EUR/USD paritesinde yükseliş değil düşüş yönlü hareket olsaydı zarar ederdiniz.

Piyasada kayıp hesaplaması da aynı şekilde yapılır. Örneğin parite, 1.1000’den 1.0900’e düşseydi, 100 dolar zarar ederdiniz.

Sonuçta forex ticaretinin temel amacı, bir para biriminin değerinin diğerine göre artacağını veya azalacağını başarılı bir şekilde tahmin etmektir.

Yani bir forex traderı, değerinin artacağını düşünerek bir para birimini satın alır. Yani uzun pozisyon (long) açar. Tersine değerinin düşeceği beklentisiyle bir para birimini satmaya ve daha sonra daha ucuza geldiğinde geri almaya karar verebilir. Yani kısa pozisyon (short) açar.

Forex Haram mı? İslami Forex Hesabı

Forex noktasında işlemlerin İslam dinine uygun olup olmadığı da pek çok kişi tarafından merak edilir.

Forex haram mı, İslam’a uygun bir piyasa mı benzeri soruların yanıtları aranır. Sonuçta forex küresel bir piyasadır ve dünya nüfusunun önemli bir oranını Müslümanlar oluşturur.

İşte bu nedenle pazarda İslami forex hesaplarına da yer verilmiştir. Yani dünyanın en likit piyasasında dinen haram kazançtan uzak durmak isteyenler de düşünülmüştür.

İslami ya da swapsız forex hesapları olarak bilinen bu tür, faizsiz getiri elde etmek isteyenlere yöneliktir.

İslami hesapların swapsız olmasının nedeni forexte sıklıkla duyulan kavramın faize dayanmasıdır.

Şöyle ki değiş tokuşu ifade eden swap, basitçe iki tarafın varlıklarını takas etmesidir. Forexte de mantık budur. Yani herhangi bir paritede alım ya da satım işlemi, satın alınan para biriminin ödünç verilmesi, satılan para birimininse ödünç alınarak satılması mantığına dayanır.

Bir pozisyon gün sonuna kadar kapatılmayıp, sonraki güne taşınırsa ödünç verilen para biriminden faiz geliri elde edilir. Diğer tarafta ödünç alınan para birimi için de günlük faiz ödenir.

Aradaki fark pozitifse yatırım hesabına swap geliri yansıtılırken, negatifse swap maliyeti yüklenir. Gelir ya da maliyet, farklı para birimlerinin faiz oranlarına bağlı şekillendiğinden İslam kurallarına aykırı görülür.

Dolayısıyla İslami hesaplar, swapsız forex hesapları olarak da bilinir. Kısacası dini kurallar konusunda hassasiyetiniz varsa İslami hesaplar ile forex piyasasında gönül rahatlığıyla işlem yapabilirsiniz.

Forex vs. Borsa

Forex piyasasının işleyişi kapsamında yeni başlayanların sıklıkla merak ettiği konuya değinelim. Yani borsa ile forex arasındaki farklara!

Çünkü yatırım dünyasına yeni giriş yapacakların çoğu iki piyasa arasında seçim yapmakta zorlanır. İşte bu nedenle aradaki farkları öğrenmek kritiktir. Böylece hangisinin size uygun olduğunu çok daha net anlarsınız.

İşlem Saatleri

Forex piyasası ile borsa arasında işlem saatleri farklılık göstermektedir. Forex piyasası, saat dilimlerinin çakışması nedeniyle haftanın 5 günü 24 saat açıktır. Kurumsal olan borsada işlem saatleri ise sınırlıdır. Örneğin Türkiye’de borsa açılış ve kapanış saatleri 10.00-18.00’dır.

5/24 yönü, forexin borsaya göre avantajları arasındadır.

Sonuçta forex işlem saatleri borsaya kıyasla çok daha esnektir.

Likidite

Borsa ile forex, likidite yönünden de birbirinden farklıdır.

Dünyanın en büyük ve en popüler finansal piyasası olan forex, son derece likittir. Öyle ki ger gün trilyonlarca dolarlık işlem yapılır.

Borsada ise likidite forexe kıyasla çok daha azdır.

Piyasa Etkileri

Forex veya hisse senedi alım satımı yapmadan önce göz önünde bulundurulması gereken bir diğer faktör, piyasa fiyatlarını neyin etkilediğidir.

Temel olarak her iki piyasa da arz ve talepten etkilense de farklı değişkenler bulunur.

Hisse senedi alım-satımı yaparken, seçtiğiniz şirketi doğrudan etkileyen birkaç faktöre odaklanmanız gerekirken forexte olası faktörler çok daha geniş ve karmaşıktır.

Bu bazıları tarafından avantaj bazıları tarafından dezavantaj olarak görülür.

Ürün Çeşitliliği

Forexin çekici taraflarından biri de ticarete açık varlıkların hacmidir. Piyasada yalnızca paritelere bakıldığında biri 300’ün üzerinde döviz çifti olduğu bilinir. CFD’ler, ETF’ler ve emtialarla birlikte ürün çeşitliliği borsaya nazaran çok daha fazladır.

Kaldıraç

Kaldıraçla işlemler yatırımcıların, küçük miktarda meblağlar ile büyük pozisyonlar açmalarına olanak sağlar. Hem hisse senedi ticaretinin hem de forexin bir avantajı olsa da daha çok forex piyasasının özelliği olarak bilinir.  

Nitekim borsada kaldıraç kullanımı sınırlıyken forexte çok daha esnek kurallar ve büyük kaldıraç oranları vardır. Bazı ülkelerde 1:200’e varan kaldıraç oranları varken 500, 1000 gibi oranlarla da işlem yapılır.

İşlem Ücretleri ve Komisyon

Borsa ile forex, işlem ücretleriyle komisyonlar konusunda da birbirinden ayrışır.

Çoğu forex aracı kurumu, müşterilerinden işlem için herhangi bir komisyon veya ek ücret talep etmez. Bunun yerine aracı kurum hizmetleri için spread yoluyla ücretlendirme yapar.

Yine de forex işlem maliyetleri, genel kapsamda borsadan daha düşüktür.