VİOP Kıymetli Maden Vadeli İşlem Sözleşmeleri

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) kıymetli maden yatırımı yapmak için en iyi alternatiflerden birisidir. Türev işlemlerin avantajını sunan VİOP, özellikle portföy yöneticilerinin tercihidir. Yatırım fonlarının risk dengesini sağlamak için mutlaka bir miktar VİOP işlemi yapıldığı bilinmektedir. Kıymetli madenler için de aynı durum geçerlidir.

Altın yatırımı nasıl yapılır konusundaki soruları yanıtladığımız yazıda da VİOP’tan bahsetmiştik. VİOP yalnızca portföy yöneticileri için değil, bireysel yatırımcılar için de avantajlı bir piyasadır. Gelecek fiyat risklerinden korunmak, portföyü çeşitlendirmek ve arbitraj gibi piyasa işlemlerinden yararlanmak mümkündür. Bu durum sadık altın yatırımcıları için iyi bir alternatif olurken, düşen fiyatları değerlendirme fırsatı da yaratılmaktadır.

Üstelik VİOP’ta sadece altın ile değil; gümüş, platin ve paladyum gibi kıymetli madenlerle de işlem yapılabilir. Tüm bu kıymetli madenlerin sunduğu avantajlar, VİOP ile birleşerek yatırımcılara alternatif kazanç fırsatları doğmaktadır. Gelin şimdi VİOP’ta hangi kıymetli madenler işlem görür gibi soruların detaylı cevaplarına göz atalım:

VİOP’ta Hangi Kıymetli Madenler İşlem Görür?

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda işlem gören kıymetli madenler; altın, gümüş, platin ve paladyumdur. Altın hem ons hem de gram bazında işlem görürken; gümüş, platin ve paladyum sadece ons ve dolar karşılığında işlem görmektedir.

Şimdi bu kontratları inceleyelim:

NOT: Başlangıç teminatları ve kaldıraç oranlarında değişiklik olabilir.

VİOP Altın Kontratı Nedir?

VİOP’ta iki farklı altın kontratı işlem görür. Bunlardan birincisi gram altının TL cinsinden değerine dayalı olan “Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi” diğeri ise altının ons bazında dolar cinsinden değerine dayalı “Dolar/Ons Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi” şeklindedir. Yani VİOP altın kontratı nedir dendiği zaman genellikle gram altın cinsinden olan kontrat anlaşılmaktadır.

VİOP altın kontratı ifadesi gram altın sözleşmeleri için söylense de biz burada her iki kontratın da anlaşılması için gram altın ve ons altın olarak ayırarak anlatacağız. İşte gram/TL vadeli işlem sözleşmesi hakkında bilmeniz gerekenler:

Gram Altın Kontratı

Altın vadeli işlem sözleşmelerinde dayanak varlık saf altındır. Sözleşmenin standart büyüklüğü 1 gramdır. Uzlaşma şekli ise nakdidir. Fiyatlar günlük ve vade sonu uzlaşma olarak farklı iki şekilde hesaplanmaktadır. Bunun nedeni sözleşmenin değerinin gün bazında değişmesidir. Böylelikle kazanılacak miktar beklentiyi karşılıyorsa, işlemler kapatılabilir.

2016 Ocak ayından itibaren ve ileri ayları baz alan vade sonu uzlaşma fiyatları, son işlem gününde hesaplanır. Bunun için Londra’da ICE Benchmark Administration tarafından açıklanan veriler aynı zamanda TCMB’nin açıkladığı ABD doları alış – satış kurları etkilidir. Açıklanan veriler sonucunda TL/gram’a çevrilir ve vade sonu uzlaşma fiyatı belirlenir. Eğer son işlem günü resmi tatil nedeni ile yapılamıyorsa, bir önceki işlem gününde yatırımlar gerçekleştirilir.

Vade ay dönümleri Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık’tır. İşlemler, 3 vade ayını kapsamaktadır. Fakat yine de süre bitimini beklemeden yatırımlar sonlandırılabilmektedir. Böylece sözleşme direkt nakde çevrilebilmektedir.

T+1 gün olan takas süresi uygulaması kullanılır. Zarar edildiğinde T gün içinde hesaptan ilgili tutar kesintiye uğrar. Kazanç sağlandığında ise hesapta T+1 gün süre sonucunda hareketlilik görülür.

Altın vadeli işlem sözleşmesine Türk lirası karşılığında yatırım yapılır. Piyasada, Türk lirasının virgülden sonraki iki basamağı sisteme işlenmiştir. Bu nedenle kar – zarar miktarı son iki basamağın değişimine göre hesaplanır. Minimum fiyat adımı 0,01 TL olacaktır.

İşlemler kesintisiz olarak 09:20 – 18:10 aralığında internet aracılığıyla hızlı bir şekilde gerçekleştirilmektedir.

Ons Altın Kontratı

VİOP’ta işlem gören Dolar/Ons altın vadeli işlem sözleşmesinin dayanak varlığı saf altındır ve 1 ons altın sözleşmenin büyüklüğünü temsil etmektedir. Altın vadeli işlem sözleşmelerinden tek farkı büyüklüğün gram cinsinden değil, ons üzerinden hesaplanmasıdır.

Vade sonu uzlaşma fiyatının belirlenmesinde Londra piyasası esas alınır. Öğleden sonra açıklanan dolar/ons paritesi üzerinden fiyat hesaplanır. Uzlaşma şekli fiziki değil, nakdidir. Günlük uzlaşma fiyatı ise yapılan işlem miktarlarının ağırlıklı ortalaması alınarak bulunur.

Virgülden sonraki son iki basamak kayıp ve kazancı belirlemektedir. Minimum fiyat adımı, altın vadeli işlem sözleşmelerinin aksine 0,05’tir. 1 ons altının değeri Amerikan doları üzerinden hesaplanmaktadır. Bu nedenle onstaki değişimler kar veya zarar edilmesine neden olur.

Özellikle FED’in açıklamalarını dikkat almalısınız. Çünkü dolardaki artış, altın fiyatlarına olumsuz olarak yansıyacaktır ve onsun değerinin düşmesine neden olacaktır. Bu yüzden altın fiyatlarını etkileyen faktörleri bilmeniz gerekiyor. Bu şekilde kar getirecek zamanlarda bu sözleşmelere yatırım yaparak kazançlı çıkabilirsiniz.

Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık Ayları; ons altın sözleşmelerinin vade aylarıdır. Sözleşmelerin takası T+1 gün içinde gerçekleştirilmektedir. Karlar vade sonunda T+1 gün sonunda hesaba aktarılırken, zararlar ise aynı günde hesaptan çekilmektedir. Vade sonu, vade aralıkların son işlem günüdür. Fakat resmi tatil nedeni ile piyasanın yarım gün açık kalması veya tamamen kapalı olması durumunda işlemler bir önceki gün yapılır.

Ons altın kontratları için normal seansın dışında akşam seansı da mevcuttur. 09:20 – 18:10 arasında gerçekleşen normal seansın ardından 19:00 – 23:00 saatleri arasında akşam seansına da katılabilirsiniz.

VİOP Gümüş Kontratı Nedir?

Gümüşe dayalı kontratlarda dayanak varlık saf gümüştür. Sözleşme büyüklüğü 10 Ons gümüş iken, dolar karşısındaki değerine göre işlem yapılmaktadır.

Vade sonu uzlaşma fiyatı, son işlem gününde Londra’da oluşan Ons gümüş/dolar fiyatıdır. Son işlem gününün resmi tatile denk gelmesi veya başka bir nedenle fiyat açıklanmaması durumunda, uluslararası spot piyasalarda TSİ 17:00’de oluşan Dolar/Ons gümüş alış – satış fiyatının ortalaması vade sonu uzlaşma fiyatı olarak kabul edilir.

Vade ayları ise Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık’tır. Aynı anda içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşme işlem görmektedir. Takas süresi T+1 iken, zararlar T gününde kârlar T+1 gününde hesaba yansımaktadır.

Akşam seansı uygulaması gümüş kontratlarında da geçerlidir. Normal seans 09:20 – 18:10 arasındayken, akşam seansı 19:00 – 23:00 arasında uygulanır.

VİOP Paladyum Kontratı Nedir?

Saf paladyumun dayanak varlık olduğu kontratların büyüklüğü 1 ons paladyumdur.

Nakdi uzlaşı şeklinde işlem gören kontratlar için vade sonu uzlaşma fiyatı, son işlem gününde TSİ 17:00:00 – 17:00:59 arasında Refinitiv tarafından XPD= kodu ile açıklanan Paladyum/Dolar Ons fiyatlarının ortalamasıdır.

Vade ayları; Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık’tır. Aynı anda içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşme işlem görmektedir. Takas süresi T+1 iken, zararlar T gününde kârlar T+1 gününde hesaba yansımaktadır.

Normal seans 09:20 – 18:10 arasındayken, akşam seansı 19:00 – 23:00 arasında uygulanır.

VİOP Platin Kontratı Nedir?

Dayanak varlığın platin olduğu kontratlarda sözleşme büyüklüğü 1 ons platindir.

Vade sonu uzlaşma fiyatı, son işlem gününde TSİ 17:00:00 – 17:00:59 arasında Refinitiv tarafından XPD= kodu ile açıklanan Platin/Dolar Ons fiyatlarının ortalamasıdır.

Vade ayları paladyum ile aynı iken, minimum fiyat adımı 0,05’tir. Yani minimum fiyat adımının değeri 0,05 dolara karşılık gelmektedir.

Normal seansa ek olarak akşam seansı uygulaması platin kontratlarında da söz konusudur.

Kıymetli Maden Sözleşmelerine Nasıl Yatırım Yapılır?

VİOP’ta yatırım yapmak için ilk iş bir yatırım hesabı açmaktır. Hesap açtırmak için bankaları veya aracı kurumlarını tercih etmeniz gerekiyor. Çünkü piyasa ile direkt bağlantı kurulamamaktadır. Bu konuda SPK’nin web sitesinden faydalanmanızı öneririz. Çünkü bu sitede yer alan kurum veya kuruluşlar, VİOP’ta yasal olarak faaliyette bulunurlar.

Yatırım hesabı açılış işlemlerini tamamladıktan sonra teminatı hesaba yatırmalısınız. Ardından aracı kurum veya bankanın mobil uygulamasını telefonunuza indirerek direkt işlemlere başlayabilirsiniz. MetaTrader 5 üzerinden gerçekleşen işlemleri basitçe al sat emirleri vererek yapabilirsiniz.

Yatırımcıların altına vadeli olarak yatırım yapmalarının sebebi risklerin daha düşük olmasıdır. Çünkü gerek spekülasyon gerekse de arbitraj riski standart büyüklükteki sözleşmeler aracılığıyla önlenmiş olur.

Risk almak istemeyen yatırımcıların tercihi vadeli işlemlerden yanadır. Çünkü anlık değişen fiyatlar kontrolün elde tutulamamasıyla zarar getirmektedir. Kontrolü elde tutmak için de iyi bir piyasa bilgisi ve deneyimi gereklidir. VİOP’ta böyle bir durum söz konusu değildir. Bunun nedeni piyasanın işleyişinin basit olmasıdır.

Aracı kurumlarının eğitimlerinden faydalanarak vadeli işlemlerin mantığını kavrayabilir, yatırımdaki can alıcı noktaları öğrenebilirsiniz. Böylelikle başarılı yatırımcılar gibi birikimlerinizi karşı şekillerde değerlendirebilirsiniz.